کارت قرمز تورم به بازار مسکن
یکی از نکات دیگری که در سالهای اخیر، همزمان با افزایش نرخ تورم و ادامه تورم ۴۰ درصدی در کشور ما، حداقل در چهار سال گذشته به آن اشاره شده، تأثیر منفی این وضعیت بر افزایش قیمت ساخت هر متر مربع مسکن، به ویژه در پایتخت، بوده است.
در این زمینه، "فرشید پورحاجت"، دبیر کانون انبوهسازان کشور، به تازگی اظهار کرده است که هزینه ساخت هر متر مربع مسکن مناسب برای مردم حدود ۱۸ میلیون تومان است. وی تأکید کرده که این رقم بدون احتساب هزینههای زمین، مجوزها، فرآیندها و هزینههای ریسک محاسبه شده است. پورحاجت همچنین اشاره کرده که در حال حاضر در تهران، زمین زیر متری ۵۰ میلیون تومان پیدا نمیشود و این هزینهها به هزینههای ساخت افزوده میشود.
افزایش هزینههای ساخت مسکن، به همراه کاهش صدور مجوزهای ساخت از سوی شهرداری تهران، نشاندهنده چالشهای جدی در بخش ساخت مسکن است. این چالشها تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارند و به نوبه خود مشکلات دیگری را ایجاد میکنند که در نهایت به افزایش قیمت مسکن در تهران منجر میشود.
بازار مسکن به وضوح تحت تأثیر وضعیت کلان اقتصادی ایران قرار دارد. به عبارت دیگر، زمانی که وضعیت اقتصادی کشور خوب باشد، بازار مسکن نیز رونق خواهد داشت و بالعکس. در شرایط کنونی، با توجه به تنشهای مداوم میان ایران و قدرتهای غربی و تشدید درگیریهای ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک در منطقه و جهان، انتظار بهبود در اقتصاد ایران چندان منطقی به نظر نمیرسد. این وضعیت نشاندهنده تداوم عدم قطعیتها در اقتصاد ایران است که تأثیر مستقیمی بر بازار مسکن دارد.
به طور کلی، شرایط بازار مسکن در سالهای اخیر نوسانات زیادی را تجربه کرده است. تشدید تحریمهای خارجی، به ویژه پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق برجام در سال ۲۰۱۸، و همچنین مشکلات ساختاری و سوءمدیریتها در اقتصاد ایران، به افزایش نرخ تورم و جهشهای ارزی منجر شده است. این مسائل تأثیر منفی بر بازارهای مختلف، از جمله بازار مسکن، داشته و قیمتها را به شدت افزایش داده است. به طوری که خانهدار شدن برای بسیاری از مردم به یک آرزوی دور از دسترس تبدیل شده و این موضوع تأثیرات منفی قابل توجهی بر بازار اجاره مسکن نیز داشته است. بر اساس آخرین گزارشها، تقریباً نیمی از درآمد خانوارهای مستأجر در تهران صرف پرداخت اجارهخانه میشود.
با این حال، بانک مرکزی اخیراً گزارشی درباره وضعیت بازار مسکن تهران در تیرماه سال جاری منتشر کرده که نشان میدهد در این ماه، ۳.۶ هزار واحد مسکونی معامله شده که نسبت به ماه قبل و دوره مشابه سال گذشته به ترتیب ۸.۱ و ۲۷.۱ درصد افزایش داشته است. همچنین، متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در تیرماه ۸۷۴.۶ میلیون ریال (۸۷.۴ میلیون تومان) بوده که نسبت به ماه گذشته ۱.۸ درصد افزایش نشان میدهد. این اعداد باعث شدهاند که برخی کارشناسان از بازگشت نسبی رونق به بازار مسکن پس از ماهها رکود خبر دهند.
با این وجود، حداقل به سه دلیل و نشانه مهم، باید به سیگنالهای هشداردهنده در بازار مسکن پایتخت توجه کرد:
۱. **کاهش صدور پروانه ساخت مسکن در تهران**: یکی از عوامل مهم در افزایش قیمت مسکن در پایتخت، کاهش ساخت و ساز و عدم تناسب عرضه و تقاضا است. به عبارت دیگر، تقاضا در بازار مسکن تهران بیشتر از عرضه است و این موضوع به افزایش قیمتها دامن میزند. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در زمستان ۱۴۰۲، تعداد ۶۶۰۶ واحد مسکونی در پروانههای صادرشده برای ساخت و ساز در تهران پیشبینی شده که نسبت به فصل گذشته ۵۴.۷ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۵۰.۷ درصد کاهش داشته است.
۲. **افزایش هزینههای ساخت مسکن**: در سالهای اخیر، با افزایش نرخ تورم و تداوم تورم ۴۰ درصدی، هزینه ساخت هر متر مربع مسکن به شدت افزایش یافته است. پورحاجت اعلام کرده که هزینه ساخت هر متر مربع مسکن مناسب حدود ۱۸ میلیون تومان است و این رقم بدون احتساب هزینههای زمین و مجوزها محاسبه شده است. همچنین، در حال حاضر زمین زیر متری ۵۰ میلیون تومان در تهران پیدا نمیشود که این موضوع به هزینههای ساخت افزوده میشود.