نیمه خرداد، یک هفته بعد از ابلاغ مصوبه هیات وزیران مبنی بر افزایش ۱۰ درصدی حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران تامین اجتماعی که اعتراضات بسیاری به‌دنبال داشت، این مسئله در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بررسی شد؛ موضوعی که البته هنوز به نتیجه نرسیده است. منتقدان این طرح می‌گویند اقدام دولت در کاهش سطح افزایش حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران سازمان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۱ خلاف عرف ۴۰ سال اخیر انجام شده و با خوانش مرسوم از ماده (۹۶) قانون تامین اجتماعی که این سازمان را مکلف به تعیین سالانه حقوق بازنشستگان می‌داند و دولت را در مقام تنفیذ مصوبه قرار می‌دهد نیز مغایر است. حالا در شرایطی که دولت مصوبه قبلی خود برای افزایش ۱۰ درصدی دستمزد مشمولان قانون کار در دستگاه‌های اجرایی را منتفی کرده، باید دید با ورود مجلس به مصوبه افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی چه اتفاقی رخ می‌دهد.

در انتظار نتیجه کارزار

ابلاغ مصوبه دولت برای تعیین حقوق بازنشستگان و افراد تحت پوشش تامین اجتماعی منجر به تجمع بازنشستگان در چندین شهر شد، با این حال طبق اعلام سازمان تامین اجتماعی، حقوق خرداد بازنشستگان با فرمول پیشنهادی دولت محاسبه و واریز شد.

بازنشستگان کارگری هم از همان ابتدا، با امضای کارزاری خطاب به ریاست مجلس، خواستار ورود قوه مقننه به مسئله افزایش مستمری بازنشستگان و ابطال مصوبه افزایش ۱۰ درصدی مستمری سایر سطوح شدند و در ادامه مجلس نیز بررسی این موضوع را در دستور کار قرار داد و ماجرا در هفته جاری در جلسه‌ای غیرعلنی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

حال باید دید مجلس با رد مصوبه دولت در همه شئون، اجرای مصوبه شورای‌عالی کار و پیشنهاد سازمان تامین اجتماعی را تجویز می‌کند، دست به اصلاح جزئی مصوبه دولت می‌زند یا در مقابله با مصوبه غیرقانونی هیات وزیران هیچ اقدام موثری انجام نمی‌دهد.

وعده تقویت معیشت بازنشستگان

روز یکشنبه نیز رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت که یکشنبه شب برگزار شد، با گرامیداشت روز تکریم بازنشستگان، از اراده جدی دولت برای حمایت و تقویت معیشت بازنشستگان کشور خبر داد.

ابراهیم رئیسی، با تاکید بر اینکه بررسی موضوع حقوق بازنشستگان در مسیرهای کارشناسی قرار دارد، بخش‌های مرتبط با این موضوع را مکلف کرد هر چه سریع‌تر تصمیمات موثر و منطبق با قانون و به نفع معیشت بازنشستگان، در مسیر ابلاغ و اجرا قرار گیرد. در مراسمی دیگر مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری معیشت را دغدغه همیشگی دانست و گفت: ایراد جدی در کشور تورم است و هرچه می‌دویم به تورم نمی‌رسیم و این یک مسئله جدی است. اینکه ریشه تورم کجاست و عاملش چیست، باید مدنظر قرار بگیرد. محمد اسکندری با تاکید بر اینکه معیشت بازنشستگان دغدغه همیشگی ماست؛ چه در باب حقوق و چه بیمه تکمیلی افزود: ماده ۸۵ قانون مدیریت خدمات کشوری در این کشور اجرا نمی‌شود یا تبعیض وجود دارد و به‌شدت پیگیر حل این موضوع هستیم. مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری اصلاح قوانین بازنشستگی را از دیگر الزامات این حوزه خواند و گفت: قانون بازنشستگی در کشور ما مشکلاتی عدیده دارد. یک کف سن بازنشستگی باید در نظر گرفته شود.

اکنون میانگین سن بازنشستگی صندوق کشوری حدود ۵۱ سال است، در حالی که این سن تازه شروع پختگی و شکوفایی به‌ویژه در عرصه مدیریتی است. در حوزه بازنشستگی سیاست‌هایی داشتیم که به‌نظرم اشتباه هستند.

ایران در حال پیر شدن است

«ایران در حال پیر شدن است» گزاره‌ای که طی چند وقت اخیر ازسوی کارشناسان و مسئولان بارها بیان و نسبت به معضلات و بحران‌های آتی آن در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هشدار داده شده است. اما منظور از پیر شدن جمعیت کشور چیست؟ چه عواملی موجب شکل‌گیری چنین شرایطی شده‌ و چه پیامدهای اقتصادی خواهد داشت؟

در یک دیدگاه کلی، افزایش جمعیت در گروه‌های سنی بالا و کاهش جمعیت در گروه‌های سنی پایین، افزایش میانگین سن افراد جامعه را به همراه دارد که از آن به‌عنوان پیر شدن جامعه یاد می‌شود.

بررسی سرشماری‌های نفوس و مسکن از سال ۱۳۷۰ نشان می‌دهد جمعیت افراد کمتر از ۱۴ سال کشور از ۲۴ میلیون نفر در سال ۱۳۷۰ به ۱۹ میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته، این در حالی است که تعداد جمعیت بیش از ۶۵ سال طی این مدت از ۳ میلیون نفر به بیش از ۷ میلیون نفر افزایش ‌یافته ‌است.

آنچه که مشخص است، ترکیب سنی جمعیت کشور به‌سوی پیر شدن در حال تغییر است و بنا بر پیش‌بینی مرکز آمار ایران در صورت ادامه روند موجود تا سال ۱۴۱۵، ۱۶ درصد جمعیت کشور را گروه سنی ۶۵ سال و بیشتر تشکیل خواهند داد، این در صورتی است که این میزان در سال ۱۳۷۰ تنها برابر با ۵.۵ درصد بوده ‌است.

در نقطه مقابل سهم جمعیت زیر ۱۴ سال از ۴۴ درصد در سال ۱۳۷۰ به کمتر از ۲۰ درصد در پایان سال ۱۴۱۵ خواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود با ادامه روند موجود در ۱۵ سال آینده، میانگین سنی جمعیت کشور به‌شدت افزایش یابد.

سخن پایانی

باتوجه به موارد یادشده حل مشکلات حوزه بازنشستگی عزمی جدی می‌طلبد. کارشناسان معیشت و درمان را دو مشکل اصلی بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی دانسته و معتقدند باید طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی به‌درستی اجرا شود.

اصلاح سن بازنشستگی و بحران صندوق‌های بازنشستگی نیز از دیگر مواردی است که باید به‌طور جدی در دستور کار مسئولان قرار گیرد .