هر تصمیم اشتباهی یعنی آسیب بیشتر به مصرف‌کننده
مسیح فرزانه-کارشناس و فعال صنعت و بازار خودرو
ظاهرا داستان پر حاشیه عرضه خودرو بین گزینه‌های بد و بدتر همچنان ادامه دارد.
پدربزرگ فقیدم که از کسبه بازار فرش‌فروشان بود، همیشه می‌گفت اشتباه کردن برای شما در مرتبه اول در یک کسبی که هنوز در آن سررشته ندارید، طبیعی است، اما تکرار آن، هم دیگر قابل‌قبول و پذیرفته نیست چراکه نشان از کم‌دانشی شما و درس نگرفتن از تجربیات گذشته دارد!
حالا داستان تکراری عرضه خودرو و سیر تسلسل بازی پرخسران عرضه خودرو در بورس کالا که هر بار درباره آن خبری می‌شنویم، از دید من، نماد بارز ضرب‌المثل ایشان و به نوعی ترکیبی از لجبازی‌ها و تصور بر عالم دهر بودن است!
به‌صورت کلان حقیقت اینجاست که علم اقتصاد در دنیا برپایه یک اصول مشخص و مدون جلو می‌رود، اصولی که کاملا محاسبه‌شده وبر پایه اقتصاد ذینفعانه هم سود عرضه‌کننده را در خود دیده و هم مصرف‌کننده و حال بازی کردن خارج از این قواعد علمی و تصور نادرست اینکه ایجاد فرمول‌های خلق‌الساعه در سیستم مدیریتی صنعتی که به مصائب بزرگ دچار شده نه می‌تواند اتفاق مثبتی شکل دهد و هم قطعا بیش از گذشته زیان‌بار است. جالب اینجاست که این روند در نهایت به شکست منجر میشود و بارها منجر شده اما اصرار بر تکرار آن داریم.
در کلامی خلاصه عرض کرده و سخن کوتاه می‌کنم، بورس در همه جای دنیا محلی برای عرضه یک کالای خرد در مقیاس کلان است و عملا خودرو به‌عنوان یک کالای کلان سرمایه‌ای در کشور با عرضه محدود در بورس یعنی شنا کردن در مسیر خلاف جهت آب و قطعا گرفتن نتیجه معکوس. نتیجه‌ای که خوب نخواهد بود.
مضافا عرضه خودرو در بورس نه تنها به کشف قیمتی محصول کمک نمی‌کند، بلکه سبب ایجاد رانت بیشتر و نوسان دهی دوباره در هر بار بازوبسته شدن فروش میشود.
در این میان، فروش سامانه‌ای یا سایت نیز دست‌کمی از روش غیرعلمی فروش در بورس ندارد، اما انتخاب بین این دو گزینش بین بد و بدتر است که اگر با توجه به وضعیت بازار و اقتصادمان عرضه خودرو در سامانه را بد بدانیم، بستر بورس برای چنین روشی شامل گزینه بدتر میشود.
فروش خودرو نه تنها در همه جای دنیا، بلکه تا پیش از خلق روش غیرعلمی عرضه در سامانه در دولت پیشین، همیشه و همه جای دنیا توسط شرکت‌ها در تماس مستقیم با مصرف‌کننده و فعال بازار رخ می‌داده و می‌دهد و هر حد واسطی در این میان سبب ایجاد عدم‌شفافیت و خسارات مالی هنگفتی میشود که بارها درگذشته دیده‌شده و عموما بهای آن از جیب مصرف‌کننده پرداخت شده است. این موضوع در روند بازار خودرو و عرضه آن به وضوح مشخص است و جای هیچ ابهامی ندارد.
در کنار این‌ها با وجود مخالفت اکید وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای رقابت و جمع کثیری از کارشناسان حوزه صنعت خودرو پیرامون عرضه خودرو در بورس، در طرف دیگر بازی یعنی تاکید از سوی سازمان بورس و برخی شرکت‌ها که نگاهی بالا به پایین به مصرف‌کننده دارند و.... خود نشانگر یک مسئله مهم است: صنفی با تعدد متولیان که حدود 30 نهاد تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر دارد و در آن سنگ روی سنگ بند نیست! در جان کلام چهاردیواری اختیاری نیست و هر تصمیم اشتباهی در حوزه صنعت و اقتصاد خودرو در طی همه ادوار گذشته تاکنون بیشترین لطمه‌اش برای مصرف‌کننده و بازار بود و هرگز نباید فراموش شود که آزموده را به راستی که آزمودن خطاست!
