بازی دو سر برد صنعت و دولت
محمدرضا کارگزار کارشناس انرژی
سرمایهگذاری صنایع در ایجاد مخازن ذخیرهسازی گاز، گامی حیاتی و راهبردی برای بهبود عملکرد تولید و افزایش بهرهوری در بخش انرژی کشور محسوب میشود. این مخازن امکان ذخیرهسازی گاز در فصول گرم و مصرف آن در فصول سرد را فراهم میکنند، بهطوریکه صنایع میتوانند گاز را در زمانهایی که تقاضا پایین است و قیمتها ارزانتر هستند، خریداری و ذخیره کنند و سپس در زمانهای پیک مصرف، از این ذخایر استفاده کنند. این امر باعث میشود توقفهای مکرر و هزینهبر تولید به دلیل کمبود گاز کاهش یابد و ثبات بیشتری در روند تولید صنعتی برقرار شود. علاوه بر مزایای داخلی، ایجاد مخازن ذخیرهسازی گاز میتواند فرصتهای صادراتی قابلتوجهی را بهویژه در فصولی که تقاضای جهانی برای گاز افزایش مییابد، فراهم کند. این موضوع نهتنها به کاهش وابستگی به واردات انرژی کمک میکند، بلکه منبع قابل اتکایی برای افزایش درآمدهای ارزی کشور به شمار میآید. درنتیجه، سرمایهگذاری در زیرساختهای ذخیرهسازی گاز یک استراتژی کلیدی است که ضمن حفظ پایداری تولید داخلی، به تقویت اقتصاد ملی، افزایش امنیت انرژی و تحقق اهداف توسعه پایدار کشور کمک میکند و نقش موثری در مقاومسازی اقتصاد در برابر نوسانات بازار جهانی گاز ایفا میکنند.
در نهایت اینکه سرمایهگذاری صنایع در ایجاد مخازن ذخیرهسازی گاز موجب خواهد شد که گاز را در فصول گرم، ارزان خریداری کنند و در فصول سرد، از گاز ذخیرهسازی شده برای تولید استفاده کنند. در واقع، سرمایهگذاری در مخازن ذخیرهسازی گاز نهتنها زیان ناشی از توقف تولید را حذف میکند، بلکه با ایجاد امکان صادرات در فصول پرتقاضا، ارزآوری کشور را نیز افزایش میدهد.
توقف تولید صنایع در اثر بحران انرژی، یکی از عوامل مهم ناپایداری رشد اقتصادی در ایران است. رشد اقتصادی نیازمند استمرار تولید است و هرگونه اختلال در این روند، دستاوردهای قبلی را خنثی میکند. صنایع بزرگ کشور باید به این درک برسند که سرمایهگذاری در زیرساخت ذخیرهسازی گاز، بخشی از الزامات ادامه فعالیت و نه یک هزینه اضافی است. سرمایهگذاری صنایع در ایجاد مخازن ذخیرهسازی گاز به مانند الگوی دیگر صنایع در زمستان، موجب خواهد شد که گاز را در فصول گرم، ارزان خریداری کنند و در فصول سرد، از گاز ذخیرهسازی شده برای تولید استفاده کنند. در واقع، سرمایهگذاری در مخازن ذخیرهسازی گاز نهتنها زیان ناشی از توقف تولید را حذف میکند، بلکه با ایجاد امکان صادرات در فصول پرتقاضا، ارزآوری کشور را نیز افزایش میدهد. یکی از ابعاد مهم ذخیرهسازی گاز، ارتباط مستقیم آن با صادرات و ارزآوری کشور است. در فصول سرد، به دلیل افزایش نرخ جهانی انرژی، محصولات انرژیبر مانند فولاد، سیمان، آلومینیوم و محصولات پتروشیمی با ارزش بیشتری در بازارهای جهانی معامله میشوند. اگر صنایع کشور بتوانند با استفاده از ذخایر گازی خود در این دوره به تولید ادامه دهند، میتوانند محصولات خود را در بالاترین نرخ ممکن صادر کنند. این اقدام به سرمایهگذاری در حوزه ایجاد مخازن ذخیرهسازی به صنایع امکان میدهد که در تمام طول سال، برنامه تولیدی منظم و بدون وقفه داشته باشند، قراردادهای داخلی و خارجی خود را بدون دغدغه اجرا کنند و از آسیب دیدن اعتبار بینالمللی خود جلوگیری کنند. در سطح کلان نیز این روند به پایداری رشد اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلی منجر خواهد شد. صنایع کشور سالانه بهدلیل قطعی گاز در فصول سرد، متحمل عدمالنفعی در حدود ۲۰ میلیارد دلار میشوند. این رقم معادل بیش از یکسوم کل صادرات غیرنفتی ایران است. توقف تولید در صنایع بزرگ نهتنها زیان مستقیم برای صاحبان صنایع دارد، بلکه زنجیره تولید ملی را نیز مختل میسازد. بهعنوانمثال، وقتی کارخانه فولاد یا پتروشیمی با توقف روبهرو میشود، صنایع پاییندستی نیز از مواد اولیه محروم میشوند و اثرات آن به کل اقتصاد تسری پیدا میکند. با ایجاد مخازن ذخیرهسازی گاز، این عدمالنفع سنگین بهطور کامل حذف میشود. صنایع میتوانند بدون نگرانی از قطعی، تولید خود را تداوم بخشند و حتی در فصول سرد که نرخ جهانی محصولات انرژیبر افزایش مییابد، از فرصت صادراتی بیشتری برخوردار شوند. بنابراین، سرمایهگذاری در ذخیرهسازی گاز، یک سرمایهگذاری سودآور و استراتژیک برای صنایع است. بنابراین یکی از کلیدیترین راهکارها برای برونرفت از این وضعیت، سرمایهگذاری صنایع در ایجاد مخازن ذخیرهسازی گاز است. این اقدام نهتنها به رفع ناترازی کمک میکند، بلکه مزایای متعددی از جمله جلوگیری از توقف تولید، کاهش عدمالنفع اقتصادی، افزایش ارزآوری، و تقویت رشد پایدار صنعتی را به همراه خواهد داشت.