اسفند بیفروغ برای بازار مسکن
حسین قلیزاده-کارشناس بازار مسکن
اسفند هرسال بهعنوان آخرین ماه فصل زمستان، اوج تحرکات در بازار مسکن است و قیمتها معمولا در این ماه افزایش مییابد، اما در فاصله چندروزه تا آخر سال، افزایش رکود بخش مسکن، بازار را با سکته مواجه کرده است. از سوی دیگر، تورم همچنان رشد نسبی خود را دارد و خبری از کاهش قیمتها نیست. رکود بازار مسکن بر نرخ اجاره نیز موثر بوده و موجب افزایش نسبی نرخ اجارهها شده است. البته این مورد نیاز به پیشبینی خاصی نداشت، زیرا زمانی که بازار خریدوفروش کساد میشود، بازار اجاره جان میگیرد و اجارهها افزایش پیدا میکند. کاهش نرخ و تخفیفی که برخی مالکان برای فروش ملک خود در نظر گرفتهاند، ارتباطی به توقف تورم بخش مسکن ندارد؛ بلکه رکود حاکم بر بازار باعث شده است تا افرادی که برای فروش عجله دارند، مجبور به تخفیف ۱۰ تا ۲۵ درصدی برای فروش شوند. از طرفی، چنین تخفیفهایی برای خانههای کوچکمتراژ و در مناطق جنوب شهر نیست، بلکه به واحدهایی تعلق دارد که ارزش زیادی دارند و از متراژ بالایی برخوردار هستند.
اکنون تقاضا برای خرید ملک بهشدت کاهش پیدا کرده و قدرت خرید بخش زیادی از مردم جوابگوی هزینههای این بخش نیست. مسکن بهعنوان یک نمونه از سبد خدمات ضروری خانوار موردبررسی قرار میگیرد. در نتیجه، بازار مسکن در بخش خرید و فروش دچار یک رکود سنگین شده است و جامعه تحمل قیمتهای بیش از این را ندارد.راهحل مهم برای ساماندهی بازار مسکن این است که دولت بهجای اینکه بر موضوع ساخت مسکن برای اقشار هدف تمرکز کند و کلی هزینه برای اجرایی شدن این موضوع اختصاص دهد، طرح اجارهنشینی بلندمدت را ایجاد کند؛ چراکه در حال حاضر کلید حل مشکل مسکن، عرضه نیست، زیرا طبق آمارهای منتشرشده، تعداد زیادی از واحدهای خالی در کشور شناسایی شدهاند که تقاضای موجود را در حد زیادی جوابگو هستند. موضوع عرضه مسکن ممکن است در بلندمدت و باتوجه به رشد جمعیت در سالهای آینده ضرورت داشته باشد، اما در وضعیت فعلی آن چیزی که اهمیت دارد، بحث تقاضا برای این بازار حیاتی است.حوزه سیاستهای خرد و کلان بخش مسکن نیاز به اصلاحات بسیار دارد. هزینه تولید مسکن در ایران بههیچعنوان اقتصادی نیست، این امر باعث میشود بهای تمامشده مسکن بهصرفه و اقتصادی نباشد؛ بنابراین، محصول نهایی که همان خانه باشد، گران در میآید، این در حالی است که باید از فناوریهای نوین در ساخت مسکن استفاده شود تا بهای تمامشده کاهش یابد؛ در غیر این صورت، نمیتوان بهای ملک را متعادل کرد.دولت باید تقاضای بازار مسکن را بهسمتی ببرد که حمایتهای هدفمند برای اجارهداری حرفهای جای ساخت مسکن را بگیرد. ارائه نسخههای تکراری و بیاثر، آینده بازار مسکن را با خطر بیشتری مواجه میکند؛ اتفاقی که هرساله تکرار میشود و بازار مسکن را با رکود یا با تورم غیرقابلکنترل روبهرو میکند.