کسری تولید مسکن یک مسئله قدیمی است
بیتالله ستاریان-کارشناس بازار مسکن
در ۳، ۴ ماه اخیر، بخش مسکن هنوز آن حالت رکود اصلی و واقعی خود را نشان نداده است و در شرایط انتظار قرار دارد. فعل و انفعال روشن و خاصی از نظر اقتصادی رخ نمیدهد و در این حالت، معاملات کلانی را در حوزه مسکن مشاهده نمیکنیم. این رویه تاثیر منفی خود را بر این حوزه گذاشته و در ادامه، درخواست صدور پروانههای ساخت نیز کاهش پیدا کرده است.میزان تولید نسبت به سال گذشته افت چشمگیری داشته است و با ادامه این وضعیت، نیاز به مسکن در سال آینده بهمراتب بیش از تولید خواهد شد. کسری تولید مسکن یک مسئله قدیمی و همیشگی است و حالا با این تغییرات، میزان تولید بهشدت پایین میآید. این امر به افزایش تقاضا در سال بعد منجر میشود و از این حیث، باید فکری برای این وضعیت آشفته شود. تغییر بهای یک کالا نسبت به کالای دیگر، یک حالت سرمایهای را ایجاد میکند و این امر اجتنابناپذیر است. مسکن در طول ۵۰ سال گذشته، نزد اذهان عمومی، کالایی سرمایهای محسوب شده و تا امروز نیز این وضعیت وجود دارد. در اقتصاد ایران، کالای دیگری برای جایگزینی وجود ندارد و این حوزه برای حفظ ارزش پول حائزاهمیت است و مردم نیز حساب ویژهای روی این کالای حیاتی باز کردهاند. پرداخت وام، هیچگاه بهترین راهحل نیست و این مسئله را نمیتوان کتمان کرد. وجود کسری و کمبود در بازار، پرداخت وام را دچار چالش میکند و با پرداخت هر وجهی تحتعنوان وام و حتی افزایش این مبالغ، هیچ تغییری در قدرت خرید مردم ایجاد نمیشود.
برای ایجاد تغییر در میزان تقاضا، اقدام به پرداخت وام میشود، اما در بیشتر مواقع این راهکار جوابگو نیست. تا زمانی که چالشهای اساسی بازار مسکن مرتفع نشود، با پرداخت ۱۰۰ میلیارد تومانی هم دردی از مردم دوا نمیشود. ابتدا باید از افزایش نرخ افسارگسیخته در بازار مسکن جلوگیری شود و سپس اقدام به اجرایی کردن طرحهای دیگر کرد.یکی از مهمترین بخشهای صنعت ساختمان را مصالح ساختمانی و مباحث مربوط به آن تشکیل میدهد. گستره این صنعت، بهاندازه نیمی از صنعت کشور محسوب میشود و آمار و ارقام نیز بیانگر همین مطلب است. در حدود ۶۰ درصد از صنایع کشور، بهطورمستقیم یا غیرمستقیم در بخش صنعت ساختمان درگیر است و از این حیث، باید نگاه ویژهتری نسبت به این موضوع شود. هر نوع دخل و تصرف و اعمال تغییر در این بخش، تاثیر مستقیمی بر وضعیت کلی بازار مسکن دارد؛ بنابراین مسئولان باید در رابطه با مصالح ساختمانی و تغییرات قیمتی آن، نهایت دقت و مدیریت لازم را بهکار بگیرند. ۶۵ درصد از بحث نرخ تمامشده ساخت مسکن به مصالح ساختمانی مربوط میشود و این امر بیانگر تاثیر شگرف مصالح بر بهای مسکنهای ارزاننرخ است. بهاحتمال زیاد، در انتهای ۶ ماه دوم سال، شاهد بروز تغییرات قیمتی در بازار مسکن و شدت گرفتن آن باشیم. افزایش نرخ در بازار فعلی نیز وجود دارد، اما بهصورت رکود تورمی نمود پیدا کرده است. رکود تورمی در بازار مسکن به مشکلات و نگرانیهایی اشاره دارد که بهدلیل افزایش بیش از حد قیمتها در صنعت مسکن و افزایش نرخ تورم در اقتصاد رخ میدهد. این رکود تورمی میتواند تاثیرات منفی زیادی بر بازار مسکن و جامعه داشته باشد. یکی از عوامل اصلی رکود تورمی در بازار مسکن، افزایش هزینههای ساختوساز است. نرخ مواد اولیه مانند فلزات، سیمان، چوب و سایر مصالح ساختمانی در دسترس کاهش پیدا میکند و این باعث افزایش نرخ ساختوساز میشود. همچنین، هزینه نیروی کار نیز ممکن است به دلایلی شکل افزایشی پیدا کند.
علاوه بر این، عوامل دیگری مانند نرخ بهرهبرداری بالا برای وام مسکن و نرخ اجارههای بالا نیز میتوانند رکود تورمی را در بازار مسکن تشدید کنند. افزایش نرخ بهرهبرداری باعث افزایش هزینه تسهیلات مسکن میشود و بهتبع آن، قدرت خرید مسکن را کاهش میدهد. همچنین، افزایش نرخ اجارهها نیز باعث میشود که افراد بیشتر به خرید مسکن تمایل داشته باشند که این امر نیز تاثیر مستقیمی روی بهای مسکن میگذارد.رکود تورمی در بازار مسکن میتواند منجر به کاهش تقاضا و فروش کاهشی در بازار شود. این احتمال وجود دارد تا با افزایش قیمتها و هزینهها، خریداران نسبت به خرید خانه بیتمایل شوند و از این رهگذر، بازار بهسمت کاهش فعالیت سوق پیدا کند. این فرآیند ممکن است باعث ایجاد بحران در صنعت مسکن و کاهش فعالیتهای ساختوساز شود. دولتها و مقامات مسئول باید برای مقابله با رکود تورمی در بازار مسکن اقداماتی انجام دهند. این اقدامات میتواند شامل کنترل و نظارت بر قیمتها، تسهیلات وام مسکن با نرخ بهرهبرداری مناسب، تشویق به ساختوساز مسکن مهر و ارائه تسهیلات و کمکهای مالی به خریداران باشد. همچنین، اصلاحات سیاستهای مالی رکود تورمی در بازار مسکن به موقعیتی اشاره دارد که با افزایش نرخ تورم و افزایش قیمتها در صنعت مسکن همراه است. این رکود تورمی میتواند تاثیرات منفی زیادی بر بازار مسکن داشته باشد.