توازن اشتباه صنعت حمل‌ونقل
آنوش رحام، دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران
فعالان صنعت فولاد با چالش‌های متعددی در مسیر فعالیت خود روبه‌رو هستند، بسیاری از این چالش‌ها از نبود توازن در زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور نشأت می‌گیرد.
سهم عمده حمل‌ونقل صنعتی به‌ویژه در حوزه فولاد در جهان، بر عهده حمل ریلی است اما در صنعت فولاد ایران جاده‌ها سهم اصلی حمل بار را در اختیار دارند. با توجه به طرح‌های توسعه متعددی که در صنعت فولاد کشور در دست اجرا قرار دارد، با آغاز به کار این واحدها در آینده‌ای نزدیک شاهد گسیل شدن مواد خام تولید شده در این زنجیره به جاده‌ها هستیم.
این موضوع، بار ترافیکی قابل‌توجهی به جاده‌های کشور تحمیل می‌کند. علاوه بر این، از امنیت مبادی مواصلاتی می‌کاهد. به‌ویژه آنکه صنعت حمل‌ونقل و تجهیزات آن با کاستی‌های قابل‌توجهی روبه‌رو هستند. به‌عنوان مثال، هنوز زیرساخت‌های مناسب نرم‌افزاری برای مدیریت حمل‌ونقل جاده‌ای در کشور وجود ندارد. این کمبود از آنجا نشأت می‌گیرد که مقوله لجستیک ملی در کشور مغفول مانده است.
در این میان، دولت هر ساله یارانه قابل‌توجهی را با هدف تسهیل حمل جاده‌ای به سوخت اختصاص می‌دهد، چراکه امکان بروزرسانی نرخ سوخت حمل مواد معدنی یا سایر کالاها در کشور منطبق با استانداردهای جهانی وجود ندارد.
چنانچه دولت اقدام به همسان‌سازی نرخ سوخت حمل کالا در کشور منطبق با بهای سوخت در بازارهای جهانی کند، دیگر صادرات بسیاری از محصولات از کشور ما با صرفه اقتصادی همراه نخواهد بود.
در طول سال‌های گذشته، وارد نشدن کامیون و سایر تجهیزات مرتبط با حمل‌ونقل به چالشی جدی در روند حمل جاده‌ای کشور بدل شده است.
کل سیستم حمل‌ونقل در کشور، معطل مونتاژکاری خودروهای چینی اما با شعار تولید داخلی است. در همین حال، این خودروهای درجه سوم چندبرابر ارزش واقعی در کشور ما به فروش می‌رسند. در چنین شرایطی مافیا این صنعت را هدایت می‌کند و مانع توسعه صنعت لجستیک با هدف تامین نیازهای کوتاه‌مدت و همچنین تولید داخلی می‌شود.
در ادامه باید تاکید کرد همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد، توسعه حمل ریلی تنها راه نجات صنایع کشور و تداوم تولید و توسعه آنهاست. چنانچه در ۱۰ سال آینده، سیستم حمل ریلی کشور متناسب با ظرفیت توسعه صنعتی ارتقا نیابد، یا سهم انتقال بار از طریق ریل را بیشتر نکند، با مشکلات جدی روبه‌رو خواهیم شد. ایجاد بستر ارتقای سطح لجستیک ملی برای بررسی شرایط موجود و کشف مزیت‌های رقابتی، راه‌حل رفع این مشکلات است.
ظرفیت‌های حمل‌ونقل و بسیاری از جنبه‌های ترانزیتی در کشور در سایه توجه به مزیت‌های طبیعی مغفول مانده است. بر همین اساس پیشنهاد می‌شود فرآیند لجستیک ملی از طریق کمیسیونی تخصصی و در سازمان توسعه تجارت بررسی شود و همه طرف‌های درگیر در بخش حمل‌ونقل و شرکت‌های متخصص در این صنعت در کمیسیون یادشده حضور یابند تا در گام نخست، کمبودها و مشکلات در این بخش شناسایی شده و در گام دوم، راهکارهایی برای رفع این کمبودها پیشنهاد شود و در گام سوم، نقشه راهی که دربرگیرنده توسعه همه‌جانبه است، تدوین شود.
حمل‌ونقل ریلی نیز متاسفانه در طول سال‌های گذشته متناسب با نیاز کشور توسعه نیافته است. ریل یکی از اصول پیشران حمل‌ونقل و اقتصاد به‌شمار می‌رود که متاسفانه در کشور عقب مانده است.
بنابراین حمل ریلی در کشور ما نیاز به توسعه دارد. در همین حال باید مراکز لجستیکی و پایانه‌های حمل‌ونقل لجستیکی برای برقراری ارتباط و هم‌بندی مولفه‌های مخالف لجستیک در کشور شکل بگیرد؛ بدین‌ترتیب می‌توان اعتراف کرد در بخش نرم‌افزاری، زیرساخت‌های ما بسیار ضعیف هستند. رفع چالش‌های یادشده در این بخش ضروری و عامل توسعه صنعتی و اقتصادی به‌نظر می‌رسد.
