شفافیت مزیت بورسی شدن
سارا فلاح-کارشناس بازار سرمایه
پس از کشمکشهای بسیار، در نهایت یکشنبه ۱۵ اسفند، افزایش سرمایه ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس از طریق سلب حقتقدم اجرایی شد و همه افرادی که کد معاملاتی دارند، اعم از افراد حقیقی و حقوقی میتوانند در پذیرهنویسی و خرید حقتقدم سهام ۲ باشگاه سرخابیها مشارکت کنند. در این میان، نکته مهم و اتفاق مثبت شفاف شدن صورتهای مالی ۲ باشگاه است. این اتفاق میتواند وضعیت هر ۲ باشگاه را دگرگون کند؛ تا زمانیکه شفافسازی اطلاعات انجام نشود، هر اتفاق و گمانی ممکن است رخ دهد. البته این موضوع فقط مختص باشگاههای ورزشی نیست. هرچند باید تاکید کرد شفافسازی اطلاعات در صنایع گوناگون ضروری است. با این وجود، نبود شفافیت در باشگاههای فوتبال ایران بهدلیل ابهامات فراوان درباره قراردادهای بازیکنان و پرداختهای آنها در قالبهای سنتی نقل قول محافل و رسانههای فوتبالی است. بنابراین ورود این ۲ باشگاه به بورس و به تبع آن قرارگرفتن صورتهای مالی آنها در سامانه کدال در درجه اول به نفع خود آنهاست. در فرآیند حرفهای شدن تیمهای لیگ برتر براساس استانداردهای فیفا، تمام سازکارهای بروکراسی و مالی باید شفاف و ساختاریافته باشد. همچنین برای نخستینبار صورتهای مالی این مجموعهها موردحسابرسی قرار میگیرد و توضیحاتی درباره ابهامات گوناگون مالی در گزارش حسابرسی درج میشود که به شفافیت هر چه بیشتر آنها و کاهش فساد کمک میکند. این شفافسازی حتی به لحاظ مالی هم به نفع این ۲ باشگاه خواهد بود. بهعنوانمثال، باشگاه استقلال حدود ۱۹۸ میلیارد تومان و باشگاه پرسپولیس حدود ۱۹۳ میلیارد تومان مالیات قابلبخشش دارند که بهدلیل بیانضباطی مالی، این مسئله پیگیری نشده و بعد از واگذاری و شفافیت اطلاعات قطعا این قبیل موضوعات هم پیگیری خواهد شد. گفتنی است فرآیند واگذاری سهام باشگاههای موردبحث برای بازار سرمایه نیز اتفاق مثبتی خواهد بود. در حالحاضر بهدلیل کمبود نقدینگی، این بازار کشش عرضه اولیهها را ندارد. این موضوع را میتوان از میزان مشارکت پایین در عرضه اولیهها متوجه شد. اما این ۲ باشگاه بهدلیل جایگاه خاصی که میان هوادارانشان دارند، از این موضوع مستثنا هستند. عرضه اولیه این ۲ باشگاه نهتنها ضربهای به بازار سرمایه نمیزند، بلکه امکان ورود نقدینگی تازه به بازار را فراهم خواهد کرد. البته باید تاکید کرد ضرر انباشته این ۲ باشگاه حواشی بسیاری را بهدنبال داشته، چراکه احتمال میرود این حواشی به بورس منتقل شود؛ بنابراین از مدیریت این باشگاهها انتظار میرود با رویکرد جدید و انضباط بیشتری هدایت مجموعههای موردبحث را دنبال کنند. در ادامه باید خاطرنشان کرد نحوه تحلیل صورتهای مالی این دو باشگاه نیز موردتوجه فعالان بازار است. برای تحلیل عملکرد شرکتهای تولیدی، پالایشگاهی، صنعت بیمه، بانک و... روشهای مختلفی وجود دارد. بهدلیل قدمت حضور این شرکتها در بورس تحلیلگران با نحوه تحلیل این صنایع آشنایی دارند اما باشگاه ورزشی برای خود روش تحلیل جداگانهای دارد. ردیفهای درآمدی و هزینههای آنها متفاوت از شرکتهای دیگر است. از آنجا که تا به امروز هیچ باشگاه ورزشی در بورس وجود نداشته، این موضوع برای اهالی بازار سرمایه جدید است و قطعا در ابتدا برای تحلیل و تخمین دچار ابهاماتی خواهند شد. با این وجود باید تاکید کرد تیمهای فوتبالی مختلف دنیا در بازار سهام عرضه شدهاند. بنابراین تحلیلگران میتوانند با الگوبرداری از روش تحلیل آنها روشی جدید برای تحلیل ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس آموزش ببینند. بهعنوانمثال، تیم منچستر یونایتد با مارکتکپ ۲.۴ میلیارد دلاری و یوونتوس با مارکتکپ ۱.۲ میلیارد دلار در بازار سهام فعال هستند. وقتی به ردیف درآمدی این باشگاهها نگاه میکنیم متوجه میشویم حدود ۶۰ درصد درآمد این باشگاهها از حق پخش تلویزیونی حاصل میشود. البته این ردیف درآمدی درحالحاضر برای سرخابیها وجود ندارد و لازم است هرچه زودتر توافقاتی میان این باشگاهها و سازمان صداوسیما انجام شود. البته در برخی موارد حتی لازم است مجلس هم بهعنوان نهاد قانونگذار به این مسئله ورود و برخی ابهامات را برطرف کند. مسئله دیگر درباره برند این دو باشگاه است که یک دارایی نامشهود بهشمار میآید و به لحاظ قوانین بازار سرمایه تا به امروز چنین ردیف دارایی وجود نداشته؛ بنابراین این موضوع هم یکی از ابهامات این واگذاری است که باید رفع شود، چراکه ارزشگذاری این ۲ باشگاه تا حد زیادی به ارزش برند آنها بستگی دارد.