مقدمه: اهمیت بازاندیشی

در برنامه ۲۴هفته‌ای این طرح، هفته هشتم نقطه عطف است؛ لحظه‌ای که مکث می‌کنیم، عملکرد گذشته را صادقانه و بی‌پرده ارزیابی می‌کنیم و سپس مسیر پیش‌رو را اصلاح یا بهینه یا حتی در جزئیات بازطراحی می‌کنیم. این رویکرد ضرورتی اساسی است و خود نشانه‌ای روشن از حکمرانی پویا، یادگیری‌محور و مسئولیت‌پذیر به‌شمار می‌رود؛ اینکه بتوانیم متوقف شویم و بدون ترس از پذیرش اشتباه یا تغییر، ارزیابی و اصلاح کنیم.

مأموریت طرح روشن است: ارتقای حکمرانی جوامع تخصصی ایرانی ـ از انجمن‌های علمی و حرفه‌ای تا اتاق‌های بازرگانی و سازمان‌های دانش‌بنیان ـ برای نقش‌آفرینی موثرتر در توسعه ملی و حل مسائل کشور. این یادداشت مروری بر دستاوردها، ارزیابی بی‌پرده و نقشه‌راه عملی برای ۱۶ هفته آتی است.

مروری بر 7 هفته گذشته؛ چه گفتیم و چرا مهم بود؟

7 یادداشت گذشته بخشی از یک چارچوب منسجم و قابل اتکا ساخته‌اند که بسیاری از جوامع تخصصی فعال در ایران امروز به شدت به آن نیاز دارند که خلاصه آن به شرح ذیل است:

*هفته‌های یک تا 3: با تمرکز بر چیستی جوامع تخصصی، نقش‌آفرینی تاریخی‌شان در ایران و توان بالقوه عظیم آنها برای پل زدن بین دانش تخصصی، سیاست‌گذاری عمومی و عمل و اینکه این جوامع می‌توانند موتور محرک نوآوری و حل مسئله در شرایط پیچیده کنونی باشند.

*هفته‌های ۴ تا ۶: اصول کلیدی حکمرانی خوب ـ شفافیت کامل در فرآیندهای تصمیم‌گیری و مالی، مشارکت واقعی و فراگیر اعضا و سازکارهای انتخاب عادلانه رهبران جوامع ـ با مثال‌هایی از موفقیت‌های جهانی و چالش‌های ایرانی و نشان دادیم که عدم‌رعایت این اصول چگونه به انحصار قدرت، کاهش انگیزه اعضا و در نهایت حاشیه‌نشینی جامعه تخصصی منجر می‌شود.

 و در هفته هفتم، بحث را به انسجام درونی و اخلاق حرفه‌ای کشاندیم؛ دو پایه‌ای که بدون آنها حتی بهترین ساختارهای حکمرانی هم فرو می‌پاشند. از ضرورت ایجاد حس تعلق مشترک، کدهای اخلاقی روشن و تمهیداتی برای حفظ یکپارچگی در برابر فشارهای بیرونی به‌عنوان پایه‌های پایداری بحث کردیم.

این محتوا غنی از مثال‌های واقعی و ملموس ایرانی بود. تعداد فراوانی از انجمن‌های پزشکی، مهندسی و ... تا برخی صنوف که پایه‌ای بسیار محکم برای ادامه مسیر فراهم کرده‌اند. محتوای تولیدشده تا اینجا، مرجعی قابل‌استناد است که می‌تواند در جلسات داخلی جوامع تخصصی مورد بحث و استفاده قرار گیرد.

ارزیابی عملکرد تاکنونی: نقاط قوت و فرصت‌های بهبود

ارزیابی ما براساس بازخوردهای مستقیم (کامنت‌ها، پیام‌های خصوصی و بحث‌های جانبی)، مشاهده مشارکت‌ها و تحلیل محتوای تولیدشده انجام شده است.

نقاط قوت و دستاوردها:

1ـ استقبال اولیه بسیار خوب و بحث‌های عمیق و معنادار، به‌ویژه در هفته‌های نخست که موضوعات بنیادی مطرح بودند.

2ـ عمق تحلیل‌ها با تکیه بر مثال‌های واقعی و مرتبط با شرایط ایران.

3ـ شکل‌گیری تدریجی شبکه‌ای از افراد دغدغه‌مند ـ متخصصان، مدیران جوامع و علاقه‌مندان ـ که آگاهی جمعی درباره اهمیت حکمرانی جوامع تخصصی را افزایش داده است.

4ـ تولید محتوای حرفه‌ای، مستند، منسجم و قابل‌استناد که بسیاری از خوانندگان آن را در گروه‌های حرفه‌ای خود به اشتراک گذاشته‌اند.

فرصت‌های بهبود:

1ـ کاهش نسبی سطح مشارکت برخی اعضا در هفته‌های اخیر، که ممکن است ناشی از خستگی، تداخل اولویت‌ها یا نیاز به تنوع در فرمت ارائه باشد.

2ـ نیاز به آوردن مثال‌های عینی‌تر، محلی‌تر و مبتنی بر تجربیات زنده جوامع تخصصی ایرانی (به‌جای مثال‌های کلی‌تر).

3ـ کندی نسبی در تبدیل بحث‌های نظری به اقدامات عملی، پروژه‌های میدانی یا پیشنهادهای اجرایی مستقیم.

4ـ کمبود سازکارهای رسمی و مستمر برای جمع‌آوری بازخورد در طول مسیر.

نتیجه کلی ارزیابی

7 هفته گذشته به‌طورکلی موفق، قابل‌اتکا و ارزشمند بوده و مسیر کلی درست را طی کرده است، اما برای دستیابی به تاثیر حداکثری و تبدیل طرح به یک جنبش واقعی، نیاز به بهینه‌سازی و اصلاحات هدفمند دارد.

اصلاح مسیر: نقشه‌راه برای ۱۶هفته آتی

ارزیابی نشان می‌دهد جهت‌گیری محتوایی درست است؛ تغییر اساسی لازم نیست. اما حتی مسیر موفق هم نیاز به اصلاح دارد تا تاثیرگذارتر شود. این اصلاحات برپایه امکانات موجود (روزنامه‌صمت، سایت‌های بازنشر و اینستاگرام) و همکاری داوطلبانه طراحی شده‌اند.

اصلاحات پیشنهادی در محتوا

1ـ بازنگری در اولویت و ترتیب موضوعات باقیمانده، برای مثال جلو انداختن موضوعاتی که بازخورد بیشتری گرفته‌اند مانند «نوآوری و کارآفرینی در جوامع تخصصی» یا « همکاری موثر با سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران».

2ـ افزودن مطالعات موردی واقعی‌تر و عینی‌تر از جوامع تخصصی ایرانی، به‌ویژه نهادی مانند اتاق بازرگانی ایران که به‌عنوان بزرگ‌ترین نماینده بخش خصوصی، استعداد عظیمی برای تاثیرگذاری دارد، مشروط بر اینکه بداند دقیقا چه گام‌هایی باید بردارد و چگونه حکمرانی داخلی‌اش را تقویت کند.

3ـ تقویت پیوند بین نظریه و عمل، برای مثال اختصاص بخشی ثابت در هر یادداشت به «گام‌های پیشنهادی قابل‌اجرا در یک جامعه تخصصی واقعی».

اصلاحات پیشنهادی در فرآیند:

1ـ برگزاری نظرسنجی‌های منظم و ساده (از طریق لینک گوگل‌فرم یا نظرسنجی‌های اینستاگرام که در یادداشت‌ها و پست‌ها قرار می‌گیرد).

2ـ تشکیل کارگروه‌های کوچک موضوعی (علاقه‌مندان کافی است در کامنت اینستاگرام یا دایرکت اعلام داوطلبی کنند؛ هماهنگی در گروه‌های رایگان تلگرام یا واتساپ انجام می‌شود).

3ـ چرخشی کردن نقش تسهیلگری و کمک در تولید محتوا (دعوت از افراد فعال برای پیشنهاد موضوع یا حتی نگارش بخش‌هایی از یادداشت‌های آینده).

4ـ برگزاری جلسات مجازی مکمل گاه‌به‌گاه (با لینک‌زوم یا گوگل‌میت رایگان که در پست‌های اینستاگرام اعلام می‌شود).

این اصلاحات نشانه پویایی است. این حرکت فکری و داوطلبانه است؛ حتی یک داوطلب کافی است تا کیفیت غنی‌تر شود و دیگران همراه شوند. مخاطبان فهم بالایی دارند؛ فقط نیاز به اهمیت دادن و همکاری است.

نتیجه‌گیری: دعوت به ادامه مسیر با انرژی بیشتر

جوامع تخصصی ایران ـ از اتاق بازرگانی گرفته تا انجمن‌های علمی و حرفه‌ای ـ توان‌بالقوه بسیار بالایی برای تبدیل شدن به موتور محرک توسعه پایدار دارند. این طرح ۲۴هفته‌ای می‌تواند کاتالیزور (سرعت‌دهنده) واقعی این تغییر باشد، مشروط بر اینکه از بحث نظری به عمل جمعی برسیم. به‌منظور پرباری و تاثیرگذاری بیشتر از همه علاقه‌مندان صمیمانه دعوت می‌کنیم: یک کامنت سازنده، یک پیشنهاد موضوعی، یک مطالعه موردی واقعی ارائه دهند یا حتی برای مشارکت در کارگروهی (مجازی) اعلام داوطلبی کنید.

ما دقیقا در میانه راه هستیم؛ آگاه‌تر از گذشته، مصمم‌تر از همیشه و کاملا آماده برای پایداری و ایجاد تاثیرگذاری. همراهی شما، کلید این موفقیت است.

m.baharloo.m@gmail.com