صادرات محصولات فولادی چین در امسال به شدت افزایش یافته است. کاهش شدید تقاضای داخلی به‌ویژه از سمت بخش ساخت‌وساز عامل اصلی افزایش شدید صادرات این کشور است. در همین حال صادرات آلومینیوم چین به‌دلیل افزایش فعالیت در بخش‌های تولیدی و انرژی و تقاضای داخلی بالا به شدت کاهش پیدا کرده است.

چین بیش از نیمی از فولاد و آلومینیوم جهان را تولید می‌کند. اما پکن برای مهار ظرفیت مازاد تولید، سقف‌های غیررسمی تولید تعیین کرده است که به نظر می‌رسد هر دو بخش به زودی به این سقف‌ها برخورد کنند. تولید فولاد به صورت غیررسمی به سقف حداکثر یک‌میلیارد و ۵ میلیون تن که معادل تولید سال گذشته است، محدود شده است. با توجه به اینکه تولید فولاد چین در ۱۰ ماه اول امسال ۸۱۷ میلیون و ۸۷۰ هزار تن بوده، به احتمال زیاد تولید سال ۲۰۲۵ برای نخستین‌بار از سال ۲۰۱۹ زیر یک‌میلیارد تن خواهد بود.

عامل اصلی کاهش تقاضای فولاد

ضعف و رکود مداوم در بخش ساخت‌وساز، عامل اصلی کاهش تقاضای فولاد عنوان شده و کارخانه‌های فولادسازی برای جبران این موضوع، به افزایش صادرات روی آورده‌اند. به گزارش معدن مدیا، بر اساس داده‌های گمرکی که در روز هشتم ماه دسامبر منتشر شد، صادرات محصولات فولادی چین در ۱۱ ماه اول سال نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۴، با ۶.۷ درصد افزایش به ۱۰۷ میلیون و ۷۲ هزار تن رسید. با فرض اینکه صادرات دسامبر نیز در سطح میانگین سال باشد، مجموع صادرات فولاد چین در سال ۲۰۲۵ به حدود ۱۱۷ میلیون تن خواهد رسید که رکورد جدیدی محسوب می‌شود و از رکورد قبلی یعنی ۱۱۲ میلیون و ۳۹ هزار تن در سال ۲۰۱۵ پیشی خواهد گرفت.

درحال‌حاضر صادرات برای کارخانه‌های فولاد منطقی است؛ زیرا قیمت‌های داخلی نزدیک به پایین‌ترین سطح پنج سال اخیر قرار دارند؛ به‌طوری‌که نرخ هر تن میلگرد بورس شانگهای روز دوشنبه روی ۳ هزار و ۱۲۸ یوآن، معادل ۴۴۲.۴۳ دلار بسته شد. نرخ میلگرد از اوایل ماه ژوئن که به پایین‌ترین سطح پنج‌ساله خود یعنی ۳ هزار و ۱۲ یوآن رسید، تقریبا بدون تغییر مانده است. نرخ فولاد چینی در مقایسه با نرخ فولاد در دیگر نقاط جهان بسیار پایین است. به‌عنوان مثال در هفته گذشته، هر تن میلگرد ترکیه با نرخ ۵۶۰.۵ دلار در بورس فلزات لندن معامله شد. با وجود اینکه چندین کشور برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی خود تعرفه‌هایی بر واردات فولاد وضع کرده‌اند، چین موفق شده صادرات فولاد خود را تا سطح خوبی افزایش دهد. همچنین بخش زیادی از فولاد چین به سایر کشورهای آسیایی به‌ویژه کشورهایی که تولید داخلی فولاد محدودی دارند، صادر می‌شود و خرید محصولات فولادی ارزان‌تر چینی برای آنها توجیه اقتصادی دارد.

کمبود آلومینیوم چینی در بازارهای جهانی

در مقابل رشد صادرات فولاد، صادرات آلومینیوم تصفیه‌شده و محصولات آلومینیومی چین کاهش چشم‌گیری داشته است. بر اساس آمار گمرکی، در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۵، صادرات آلومینیوم چین با افت ۹.۲ درصدی به ۵ میلیون و ۵۹ هزار تن رسیده است. انتظار می‌رود تولید آلومینیوم چین در سال میلادی جاری بسیار نزدیک به سقف غیررسمی ۴۵ میلیون تن در سال باشد. افزایش چشمگیر تقاضا از سوی بخش‌های تولیدی وصنایع مرتبط با انرژی داخل کشور باعث شده مقدار کمتری آلومینیوم برای صادرات باقی بماند. کمبود آلومینیوم چینی در بازارهای جهانی، نرخ معیار در بورس فلزات لندن را در روز جمعه ۵ دسامبر به ۲ هزار و ۹۲۰ دلار به ازای هر تن رساند که بالاترین سطح از ماه مه سال ۲۰۲۲ است. این قرارداد از کف قیمتی ۲ هزار و ۳۰۰ دلاری خود در اوایل آوریل ۲۰۲۵، بیش از ۲۷ درصد رشد کرده است.

افزایش قیمت‌ها تا حدی به کارخانه‌های ذوب آلومینیوم در کشورهای غربی به‌ویژه در اروپا و استرالیا که سال‌هاست با هزینه‌های بالای انرژی و رقابت سخت در فروش تولیدات خود دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نفس تازه‌ای داده است. اگر پکن سقف تولید سالانه آلومینیوم را همچنان روی ۴۵ میلیون تن نگه دارد، احتمالا در سال ۲۰۲۶ عرضه جهانی بیش از پیش تحت فشار خواهد بود. در مجموع، وضعیت متفاوت این دو فلز پایه در چین نشان‌دهنده تغییر ساختاری در اقتصاد این کشور است.

بخش ساخت‌وساز که سال‌ها موتور اصلی مصرف فولاد بود، همچنان در رکودی عمیق به سر می‌برد و محصولات تولیدی کارخانه‌های فولاد را به سمت بازارهای خارجی سوق داده است. در مقابل، بخش‌های نوظهور مانند خودروهای برقی، صنایع مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر و صنایع پیشرفته، تقاضای کم‌سابقه‌ای برای آلومینیوم به وجود آورده‌اند و همین امر باعث شده حتی با وجود سقف تولید، تقریبا تمام آلومینیوم تولیدی در داخل کشور جذب شود. این دوگانگی می‌تواند در سال‌های آینده تشدید شود. اگر سیاست‌های حمایتی از صنایع جدید ادامه یابد و بخش املاک به همین شکل ضعیف بماند، شاهد تداوم صادرات انبوه فولاد و در عین حال محدودیت روزافزون عرضه آلومینیوم چین در بازار جهانی خواهیم بود. اتفاقی که احتمالا به نفع تولیدکنندگان آلومینیوم غربی و به زیان صنایع فولادی کشورهای در حال توسعه تمام خواهد شد.

آلومینیوم رسانای خوبی برای الکتریسیته و گرماست

آلومینیوم رسانای خوبی برای الکتریسیته و گرماست و در عین حال، رفلکتور (بازتاب‌دهنده) مناسبی برای نور و گرما به شمار می‌رود. این فلز همچنین در مقابل خوردگی و پوسیدگی مقاوم است. ویژگی‌های خاص آلومینیوم موجب شده تا در صنایع مختلف همچون نگهداری مواد غذایی، معماری، حمل‌ونقل، تولید برق، بسته‌بندی و ابزارهای انتقال برق مورد استفاده قرار گیرد.

اگرچه آلومینیوم یکی از فراوان‌ترین فلزات روی زمین است اما به ندرت به شکل فلز خالص یافت می‌شود. برای تولید فلز آلومینیوم، ابتدا باید بوکسیت را استخراج و آن را تبدیل به آلومینا کرد. سپس از آلومینا فلز آلومینیوم تولید می‌شود. به طور کلی از هر ۴ تن بوکسیت، ۲ تن آلومینا تولید می‌شود که در نهایت به یک تن آلومینیوم تبدیل می‌شود. خاک رس و شیل نفتی از دیگر منابع تولید آلومینا به شمار می‌روند اما به دلیل به‌صرفه نبودن، مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. در این نوشتار، تازه‌ترین ارزیابی‌ها درباره آینده آلومینیوم را مرور کرده‌ایم. از آنجایی که پیش‌بینی شده است رشد ظرفیت تولید آلومینیوم چین به حدود ۲ درصد در پایان سال ۲۰۲۵ کاهش پیدا کند که نسبت به افزایش دو رقمی این عدد در گذشته روندی نزولی را نشان می‌دهد، انتظار می‌رود روند عرضه در بازار جهانی فلز مذکور با محدودیت بیشتری همراه شود. همچنین، پیش‌بینی می‌شود حجم صادرات محصولات آلومینیومی چین، به ویژه محصولات نیمه‌ساخته در سال ۲۰۲۵ حدود ۹ درصد افت را تجربه کند. حذف یارانه‌های پرداخت شده به محصولات آلومینیومی صادراتی و فضای بسیار محدود برای رشد ظرفیت تولید این فلز در چین، از جمله عوامل اصلی روند نزولی حجم صادرات محصولات آلومینیومی چین به شمار می‌روند.

سخن پایانی

مناطقی مانند ایالات متحده امریکا و قاره اروپا که زمانی از تولیدکنندگان بزرگ آلومینیوم در جهان محسوب می‌شدند، می‌توانند از فرصت ایجاد شده ناشی از افزایش محدودیت دسترسی به محصولات آلومینیومی نهایت بهره را به نفع خود داشته باشند. در همین راستا، در امریکا واحدهای ذوب آلومینیوم غیرفعال زیادی وجود دارد که با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آن می‌توان این واحدها را دوباره به چرخه تولید برگرداند. در قاره اروپا نیز که چندین واحد تولید آلومینیوم در آن به دلیل افزایش نرخ انرژی تعطیل شدند، می‌توان با تثبیت نرخ برق زمینه را برای شروع فعالیت مجدد واحدهای مذکور فراهم کرد.