«محمد‌صادق مفتح» جانشین وزیر صنعت، معدن و تجارت، در رونمایی از نقشه راه تحول صنعت گوهر‌سنگ ایران با تاکید بر اینکه تکمیل زنجیره ارزش در این صنعت گفت: بر اساس داده‌های معتبر بین‌المللی، ارزش بازار جهانی گوهرسنگ از مرز ۲۸۰ میلیارد دلار عبور کرده و این درحالی است که سهم ایران با وجود پتانسیل‌های بی‌نظیر زمین‌شناسی بسیار ناچیز و بیشتر از محل خام‌فروشی است.

وی با تأکید بر فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر جلوگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده، این صنعت را یک موقعیت راهبردی برای اقتصاد ملی خواند و افزود: بر پایه گزارش‌ موسسات معتبر بین‌المللی، پیش‌بینی می‌شود که این بازار تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۴۴۳ میلیارد دلار برسد و ما دیگر نمی‌توانیم و نباید از این اقتصاد پویا غافل شویم، بنابراین برنامه ما یک جهش راهبردی برای تغییر این معادله است.

جانشین وزیر صمت، نقشه راه دولت برای این تحول را در چهار محور کلیدی تشریح کرد و یادآور شد: پایان خام‌فروشی با اعتباربخشی بین‌المللی اولین گام برای تحقق اهداف این سند است، کلیدی‌ترین گام ما برای مقابله با خام‌فروشی و قاچاق، ایجاد یک «زبان مشترک بین‌المللی» برای گوهرهای ایرانی است.

وی ادامه داد: برای تحقق این هدف، یک همکاری استراتژیک و بی‌سابقه میان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به عنوان متولی تخصصی بخش معدن و مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران به عنوان نماینده رسمی سازمان جهانی GS1 در کشور، شکل گرفته است.

مفتح در همین رابطه تاکید کرد: در این طرح، ایمیدرو وظیفه نظارت بر استانداردسازی و تجهیز آزمایشگاه‌ها را بر عهده دارد تا ارزیابی‌های گوهرشناسی مطابق با پروتکل‌های معتبر جهانی نظیر GIA و IGI انجام شود. سپس، مرکز ملی شماره‌گذاری وارد عمل شده و برای هر سنگ شناسنامه‌دار شده، یک کد جهانی منحصر به فرد (GTIN) صادر می‌کند.

وی اضافه کرد: این کد، مانند یک شماره پاسپورت دیجیتال عمل کرده و به خریدار در هر نقطه از جهان اجازه می‌دهد تا با اسکن آن، به تمام اطلاعات اصالت‌سنجی شده سنگ، از منشأ معدنی تا مشخصات دقیق فیزیکی و شیمیایی آن، دسترسی پیدا کند. افتتاح ۴ آزمایشگاه تخصصی صدور شناسنامه در حاشیه همین نمایشگاه، نقطه شروع عملیاتی شدن این زنجیره اعتماد است؛ فرآیندی که ارزش افزوده را به داخل کشور بازگردانده و اعتبار گوهر ایرانی را در بازارهای بین‌المللی تضمین می‌کند.

جانشین وزیر صمت، سرمایه‌گذاری روی گنجینه‌های ملی و برندسازی را دومین مرحله از برنامه اجرا عنوان کرد و خاطرنشان کرد: ما صاحب گوهرهایی در کلاس جهانی هستیم؛ از فیروزه نیشابور با شهرت تاریخی تا گارنت دمانتوئید کرمان با درخششی بی‌رقیب و عقیق‌های متنوع ایران مرکزی. برنامه دولت، حمایت از خلق برندهای ملی است که با زبان طراحی ایرانی و کیفیت پردازش جهانی، “هویت گوهر ایران” را در دنیا تثبیت کنند. این برندها باید نقطه تلاقی هنر، علم و تجارت باشند.

‌وی، هدف‌گذاری برای اشتغال‌ گسترده و توسعه متوازن را از اهداف این تحول برشمرد و افزود: برآوردهای کارشناسی نشان می‌دهد این صنعت پتانسیل ایجاد اشتغال برای بیش از ۵۰۰ هزار نفر تا پایان برنامه هفتم توسعه دارد. این هدف‌گذاری، با توجه به تجربه کشورهایی مانند هند با بیش از ۵۰۰ هزار شاغل مستقیم، کاملاً واقع‌بینانه است. با رونق کارگاه‌های تراش خانگی و صنعتی و فعال‌سازی بازارچه‌های مرزی، این صنعت می‌تواند به موتور محرک اشتغال در مناطق کمتربرخوردار تبدیل شود.

مفتح هدف‌گذاری دقیق صادراتی و سهم‌خواهی از بازار جهانی را راه‌کار چهارم این نقشه تحول دانست و یادآور شد: نقشه راه ما دارای اهداف کمی و روشن است، دستیابی به سهم ۰.۵ درصدی از بازار جهانی تا پایان برنامه هفتم و رسیدن به سهم ۱ درصدی تا افق ۱۴۱۰ که به معنای جهش از صادرات چند ده میلیونی فعلی به یک جایگاه چند میلیارد دلاری است.

وی در ادامه تاکید کرد: این هدف تنها با مدرن‌سازی استخراج، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین تراش و تسهیل قوانین صادراتی محقق خواهد شد.

جانشین وزیر صمت در پایان، با اشاره به حضور یکپارچه نهادهای دولتی (ایمیدرو)، بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان در برنامه‌های جانبی اجرای این نقشه راه، گفت: این همگرایی ملی یک پیام روشن دارد؛ :عزم دولت و بخش خصوصی برای تبدیل «ارکان پنهان قدرت اقتصادی» کشور به یک مزیت آشکار و پایدار، جدی است. ما مصمم هستیم این ثروت خدادادی را از دل زمین به قلب اقتصاد جهانی برسانیم.

در ادامه‌ این نشست، «مهدی مظهری» مدیرعامل مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران، هم در آستانه رونمایی از نقشه راه تحول صنعت گوهرسنگ در یک بحث کارشناسی بر لزوم یک «انقلاب هویتی» برای گوهرهای ایرانی تأکید کرد و برنامه «از گنجینه خام تا برند جهانی؛ انقلاب هویت‌بخشی به گوهرسنگ‌های ایران با استانداردهای GS1»، از وضعیت فعلی و پتانسیل‌های مغفول مانده این صنعت گزارشی ارائه‌ کرد.

وی در ارائه‌ یک نمونه مطلوب گفت: کشوری مانند سوئیس، که حتی یک معدن گوهرسنگ ندارد، تنها به مدد فرآوری، برندینگ و استانداردسازی، گردش مالی سالانه‌ای معادل ۱۲۰ میلیارد دلار دارد. در مقابل، ایران با شناسایی بیش از ۳۰۰ معدن و پتانسیل ۱۰ تا ۲۴ میلیارد دلاری در زنجیره ارزش، سهمی ناچیز دارد.

مدیرعامل مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران همچنین گفت: بازار جهانی ۱.۲ تریلیون دلاری گوهرسنگ، فرصتی است که حتی کسب سهم ۲ درصدی آن، یک جهش اقتصادی برای کشور رقم خواهد زد و کلید تحقق این هدف، صدور «شناسنامه ملی گوهرسنگ» با استانداردهای جهانی چون GS1 است؛ این همان حلقه مفقوده‌ای است که می‌تواند ایران را از فروش مواد خام به برندسازی جهانی برساند.