رکود بازار، علت تعطیلی معادن است
مشکلات مختلفی امروزه حیات بخش معدن را تهدید می‌کنند و فعالان بخش معدن را از استفاده حداکثری از ظرفیت‌های بخش معدن کشور باز می‌دارند. از مهم‌ترین این مشکلات می‌توان به خلأهای موجود در فناوری‌های مربوط به فرآوری مواد معدنی اشاره کرد. بهره‌گیری از فناوری روز جهانی در فعالیت‌های معدنی ضمن افزایش دسترسی به ثروت‌های معدن، اشتغالزایی و توسعه اقتصادی کشور را در پی خواهد داشت.
مشکلات مربوط به بازار مصرف و مسائل تجاری مربوط به بخش معدن نیز از دیگر مواردی است که اقتصاد این حوزه را متزلزل کرده است.
سرعت بیشتر تصمیم‌گیری بخش خصوصی
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت بر لزوم تغییر نگاه برای ایجاد تحول در مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی و توسعه فعالیت بخش خصوصی و توجه به اشتغالزایی نخبگان تاکید کرد. به گزارش ایرنا وجیه‌الله جعفری در نشست با رئیس مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران اعلام کرد: مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران ظرفیت و بستر مناسبی است تا بتوان با تغییر نگاه در آن، به توسعه و رشد شرکت‌های بخش خصوصی در تحقیقات فرآوری مواد معدنی کمک کرد. رئیس هیات عامل ایمیدرو افزود: از آنجا که سرعت تصمیم‌گیری در بخش خصوصی بیشتر از سازمان‌های دولتی است، نباید مانع رشد شرکت‌های خصوصی شد و از امکانات مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران باید در این راستا استفاده کرد. وی خاطرنشان کرد: اگر دیدگاه‌ها تغییر کند و برنامه‌ها در راستای توسعه و ایجاد بستر مناسب برای حرکت شرکت‌های خصوصی تنظیم شود، نه‌تنها در کسب درآمد، ثبت اختراع و افزایش تعداد نمونه‌ها شاهد رشد خواهیم بود، بلکه این مرکز به‌جای اجرا به‌عنوان محور این فعالیت‌ها قرار خواهد گرفت.
جلوگیری از بنگاهداری
جعفری درباره جایگاه مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران تصریح کرد: مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران از زیرمجموعه‌های ایمیدرو که سازمانی توسعه‌ای است و نباید بنگاهداری کند، بلکه باید به‌دنبال توسعه، تولید دانش و توزیع آن در سطح مراکز دیگر باشد، به‌شمار می‌رود. کسب دانش روز و ارتقای آن از وظایف مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران است. وی یادآور شد: این مرکز برای اینکه حرکت‌دهنده بخش پژوهش در حوزه معدن و صنایع کشور باشد در مرحله نخست نیاز به نیروی انسانی نخبه و مستعد دارد. همچنین باید به‌دنبال ایجاد ساختار جدید بود که در آن هر کاری که بخش خصوصی قادر به انجام آن است را به این بخش واگذار و بستر را برای رشد بخش خصوصی فراهم کند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: باید فقط در مواردی که بخش خصوصی نتواند فعالیتی را انجام دهد، مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی به آن کار بپردازد. در هر صورت باید به تسهیل بستر فعالیت بخش خصوصی پرداخت و با شبکه‌سازی هوشمند از موازی‌کاری در کشور پیشگیری کرد.
اشتغالزایی برای نخبگان
جعفری گفت: با داشتن نگاه کلان می‌توان در کشور توسعه ایجاد کرد تا از این طریق به اشتغالزایی برای افراد مستعد و نخبه با حقوق و مزایای عالی دست یافت، زیرا افراد متخصص و نخبه بسیاری در کشور وجود دارند که از دانش آنان استفاده نمی‌شود و این امر منجر به دلسردی و خروج این افراد از کشور می‌شود. باید از دانش نخبگان و تخصص نیروهای باتجربه در این بخش در کنار هم بهره‌مند شویم. وی با تاکید بر استمرار در برگزاری جشنواره اینوماین، افزود: باید سعی کرد اینوماین را هر چند ماه یا حتی در صورت امکان به‌طور دائم برگزار کرد و از ایده‌های آن برای توسعه بخش معدن استفاده کرد. حتی می‌توان مکانی دائمی برای اینوماین ایجاد کرد. رئیس هیات عامل ایمیدرو خاطرنشان کرد: باید بازیگران فناوری در ایمیدرو همراه باشند و جزیره‌ای عمل نکنند و لازم است برای ساماندهی آنها در جهت ایجاد همگرایی لازم، اقدام کرد.
عملکرد مناسب مرکز فرآوری
مجید وفایی‌فرد، مدیر مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران نیز ضمن تایید نظر رئیس هیات عامل ایمیدرو، تاکید کرد: تدوین دانش فنی و ثبت اختراع یکی از برنامه‌های سال آینده این مرکز است؛ گرچه طی ۲ سال اخیر نیز مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران ۴ ثبت اختراع را در کارنامه خود دارد. وی ضمن ارائه گزارشی از عملکرد و برنامه‌های آتی این مرکز، گفت: از جمله برنامه‌های سال آینده این مرکز می‌توان به راه‌اندازی آزمایشگاه گوهرشناسی، نوسازی بخشی از تجهیزات آزمایشگاه، طرح زیست‌بوم، ایجاد شبکه آزمایشگاهی در مجتمع‌های ایمیدرو، پایش و ارزیابی باطله‌های فرآوری، توسعه فناوری در حوزه فرآوری و عارضه‌یابی و اصلاح فرآیند فرآوری اشاره کرد.
امکان‌سنجی برای جایگزینی
علیرضا قاسمی فرزاد، استاندار همدان در دهمین نشست شورای معادن استان گفت: ۱۰ معدن غیرفعال در استان تعیین‌تکلیف شدند و ۳۹ معدن در استان به‌دلیل رکود بازار تعطیل هستند.۱۰ معدن که سال‌های متمادی به‌دلیل فعالیت نداشتن بلاتکلیف مانده بودند، بررسی و تعیین‌تکلیف شدند. وی افزود: از این ۱۰ معدن، ۸ معدن به‌علت اتمام مهلت پروانه فعالیت انتزاع شدند و ۲ معدن نیز به‌دلیل عدم فعالیت، اجازه بهره‌برداری از آنها سلب شد. قاسمی فرزاد تاکید کرد: با ادامه فعالیت یکی از معادن استان که در محدوده شهری قرار داشت و تا چند سال آینده نیز مهلت بهره‌برداری داشت، ضمن رعایت شرایط و ضوابط ایمن‌سازی محیط موافقت شد. وی گفت: سازمان صنعت، معدن و تجارت با امکان‌سنجی برای جایگزینی یکی از معادن موردبررسی در شورای معادن استان، اقدام خواهد کرد. استاندار همدان با بیان اینکه ۳۹ معدن استان همدان به‌دلیل رکود بازار تعطیل هستند، تاکید کرد: امیدواریم با ساخت‌وسازهایی که انجام می‌شود این معادن نیز به چرخه فعالیت برگردند.
مشکلات اداری و سازمانی معادن
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، قاسمی فرزاد با اشاره به اینکه ۲۰ معدن در استان دارای مشکلات اداری و قضایی هستند، افزود: مهلت پروانه بهره‌برداری ۱۸ معدن نیز خاتمه یافته که باید هرچه سریع‌تر در راستای تمدید پروانه خود اقدام کنند. وی گفت: معادنی در محدوده سد اکباتان وجود دارند که به‌شکل غیرمجاز فعالیت می‌کنند. پس از بررسی‌های کارشناسی اعضای شورای معادن، قرار شد جلوی فعالیت این معادن گرفته شود. استاندار همدان تصریح کرد: مقرر شد جلسه‌ای با هدایت و نظارت استانداری و عضویت سازمان صنعت، معدن و تجارت و اداره کل محیط‌زیست و منابع طبیعی برگزار شود تا ضوابط و شرایط برداشت از معادن بالای سد اکباتان را تعیین کنند. قاسمی فرزاد افزود: معادن محدوده سد اکباتان مکلف می‌شوند در ازای برداشت از معادن و جلوگیری از تخریب محیط‌زیست ناشی از بهره‌برداری معدن، طرح جنگل‌کاری و درخت‌کاری را اجرا کنند.
سخن پایانی
معضلاتی که امروزه فعالان معدنی و صاحبان معادن با آن دست به گریبان هستند، ابعاد مختلف و زوایای متفاوتی دارد که بنا بر نظر فعالان معدنی، اغلب از تصمیمات دولتی سرچشمه می‌گیرد. رسیدگی به این موضوعات می‌تواند علاوه بر بهبود روند فعالیت‌های معدنی و رونق اقتصاد این بخش، فرصت‌های بی‌شماری در جهت پیشرفت و بهبود کشور رقم بزند.
