تحریم، ایمنی را به کما برد
در حال حاضر برای اطفای حریق، عملیات نجات و سایر خدمات امدادی و ایمنی، انواع خودروها مورداستفاده قرار می‌گیرند.
در حال حاضر برای اطفای حریق، عملیات نجات و سایر خدمات امدادی و ایمنی، انواع خودروها مورداستفاده قرار می گیرند. ماشین آتش نشانی هم یک وسیله نقلیه کمکی است که به همراه دیگر تجهیزات مکمل عملیات اطفای حریق را پیش می برد. شاسی خودرو آتش نشانی بخش اصلی این خودرو است و سایر تجهیزات روی آن نصب می شوند. برای تولید خودرو آتش نشانی سبک، از وانت، ون و خودرو استیشن مناسب استفاده می شود.
حادثه در بسیاری از مواقع غیرقابل پیش بینی است و به اصطلاح غیرمترقبه رخ می دهد: از همین رو ایمنی محصولات برای کاهش خطرات یکی از نکات مهم به شمار می رود و می تواند در شرایط بغرنج سلامت افراد و محیط را تا حدودی تضمین کند. این روزها تولیدکنندگان تجهیزات ایمنی از بازار راکد خود می گویند و اینکه تولید با کمترین تیراژ که گاهی حتی به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد، در حال انجام است؛ فقط برای اینکه چراغ آن روشن بماند. در این بین تولیدکنندگان تجهیزات ایمنی آتش نشانی معتقدند امروز دیگر شاسی کامیونی که مناسب بار و آتش نشانی باشد، تولید نمی شود. صمت به مناسبت روز ایمنی و آتش نشانی به ضرورت نوسازی خودرو های آتش نشانی پرداخته است.
ثبت سفارش وجود ندارد
یکی از تجهیزات مهم در حوزه خودروهای آتش نشانی، کاربری آن است. محمد علیزاده برمی، نایب رئیس انجمن کاربری سازان کشور درباره وضعیت تولید تجهیزات خودروهای آتش نشانی به صمت گفت: ثبت سفارش انجام نمی شود، زیرا نوسازی و بهسازی خودروهای آتش نشانی جزو اولویت های نخست دولت نیست و در اولویت های بعدی قرار دارد. وی افزود: چالش دوم مسئله ساخت شاسی ها است که تعدادشان بسیار کم و قیمت شان چند برابر شده است.
چون نرخ شاسی ها بسیار گران شده و تعدادشان نیز محدود است شرکت های خودروساز کار ساخت کاربری این خودروها را هم خودشان انجام می دهند. او ادامه داد: در این باره انجمن کاربری سازان کشور به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعتراض کرد اما کسی در این باره پاسخگو نیست. با این شرایط مشتری وجود ندارد و وقتی مشتری نباشد ساخت تجهیزات موردنیاز ایمنی و خودروهای آتش نشانی بی معنی است.
ظرفیت تولید
علیزاده برمی با اشاره به ظرفیت تولید سالانه شرکت های فعال در این حوزه عنوان کرد: در حالی که ظرفیت تولید شرکتی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ کاربری در سال است، گاهی ماهانه حتی یک سفارش هم داده نمی شود. او گفت: وضعیت فعلی، موجب نارضایتی فعالان این صنف (فعالان تجهیزات ایمنی خودروهای آتش نشانی) شده و در این زمینه دولت هم بودجه کافی در اختیار ندارد.
بودجه و دغدغه نوسازی
نایب رئیس انجمن کاربری سازان کشور در ادامه سخنان خود تصریح کرد: شهرداری ها یکی از نهادهای اصلی خرید خودروها و تجهیزات آتش نشانی هستند که چون وزارت کشور بودجه کافی را در اختیارشان قرار نمی دهد، باوجود فرسودگی ناوگان خیلی دغدغه نوسازی ندارند. علیزاده برمی یادآور شد: براساس برنامه ریزی دولت در زمینه نوسازی ناوگان حمل ونقل و ایمنی، قرار بود در بخش خودروهای سنگین که خودروهای آتش نشانی نیز در آن جای می گیرند، سالانه ۱۲۰ هزار خودرو نو جایگزین خودروهای سنگین و نیمه سنگین فرسوده شود. این برنامه در انجمن کاربری سازان کشور هم دنبال می شد، اما متاسفانه با اعمال تحریم ازسوی امریکا موضوع به فراموشی سپرده شد. در واقع بیش از ۳ سال است که سفارش تجهیزات ایمنی برای خودروهای آتش نشانی در سطح بسیار پایینی داده می شود.
مشکلات پیش رو
در ادامه علیرضا صادقی، از کارشناسان حوزه تولید تجهیزات ایمنی برای خودروهای آتش نشانی درباره وضعیت تولید این تجهیزات به صمت گفت: شرایط چند سالی است که مناسب نیست و بیشتر فعالان این صنف نیمه فعال هستند. بی ثباتی قیمت در بازار شاسی ها و محصولات موردنیاز از مشکلات تولید این خودروها است. همچنین قراردادها براساس مناقصه منعقد می شود و از آنجایی که به سرانجام رسیدن قراردادها معمولا بین ۲ تا ۳ ماه زمان می برد، مشخص نیست قیمت ها در این مدت چه تغییراتی خواهد داشت؛ از این رو شرکت های فعال در بخش تجهیزات ایمنی رغبتی به شرکت در مناقصات ندارند.
وی افزود: موضوع دیگر تامین قطعات موردنیاز باتوجه به شرایط تحریم است که بسیار سخت انجام می شود و این مسئله هم نوسازی و بهسازی تجهیزات خودروهای آتش نشانی را با اماواگرهایی مواجه کرده است.
صادقی هم در ادامه سخنان خود به موضوع تولید شاسی در کشور اشاره کرد و گفت: چون تیراژ تولید شاسی در کشور بسیار پایین است، کمبود عرضه سبب شده نرخ شاسی ها نامتعارف باشد. در چنین وضعی تولید تجهیزات نیز به کما رفته است.
نیازمندی کشور چقدر است؟
این کارشناس حوزه ساخت تجهیزات در تشریح میزان نیازمندی کشور به تولید خودروهای آتش نشانی و تجهیزات ایمنی آن بیان کرد: نیازمندی کشور بستگی به نیاز سازمان های مختلف دارد که این عدد از سازمانی به سازمان دیگر تفاوت می کند؛ به عنوان مثال میزان نیازمندی شهرداری ها با شهرک های صنعتی بسیار متفاوت است. در هر حال آنچه مسلم است اینکه اگر ثبات در نرخ شاسی خودروهای آتش نشانی وجود داشته باشد، شرکت های سازنده تجهیزات ایمنی و کاربری سازان با اطمینان بیشتری می توانند در مناقصات شرکت کنند و تیراژ تولید خود را افزایش دهند.
او گفت: تا بودجه موردنیاز نوسازی و بهسازی ناوگان آتش نشانی و تجهیزات ایمنی تامین نشود، مشکلات موجود ادامه خواهد داشت. وی تصریح کرد: بودجه عمرانی سازمان ها کاهش پیدا کرده؛ از همین رو نوسازی تجهیزات خودروهای آتش نشانی دیگر جزو اولویت آنها محسوب نمی شود. صادقی در پایان اظهار امیدواری کرد با افزایش تیراژ تولید شاسی، مشکلات حوزه تجهیزات ایمنی نیز رفع شود.
مشکل تولید ادامه دارد
سید منصور امامی، عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش نشانی درباره وضعیت تولید و بازار تجهیزات ایمنی به صمت گفت: خودرو آتش نشانی از دو قسمت اصلی و چند بخش فرعی تشکیل شده؛ بخش اصلی شاسی و قوای نیرو محرکه که دارای اهمیت بسیاری است. در این بخش در داخل کار زیادی انجام نشده تا قدرت لازم برای اطفای حریق ایجاد شود.
وی افزود: در تولید خودروهای آتش نشانی مشکل داریم و معمولا خودروسازان این نوع خودروها را وارد می کنند و تعداد کمی در داخل مونتاژ می شود.
این فعال صنعت با بیان اینکه در این بخش پیشرفتی حاصل نشده، ادامه داد: این مسئله مربوط به مشکل کلان صنعت خودرو کشور است؛ بنابراین مدل ها قدیمی شده اما شرکت ها نتوانستند خود را بروزرسانی کنند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر یکی از چالش های اساسی آتش نشانی از رده خارج کردن ماشین های قدیمی و جایگزینی آنها با مدل های جدیدتر است.
هوشمندسازی تجهیزات
امامی در ادامه سخنان خود به بخش دوم خودروهای آتش نشانی اشاره کرد و گفت: تجهیزات ایمنی بخش دوم این خودروها را تشکیل می دهد که در این زمینه پیشرفت بیشتری در داخل حاصل شده است. به عنوان مثال، مدیریت آبپاش ها هوشمند شده و این سیستم امکان کنترل از راه دور را دارد؛ علاوه بر اینکه به لحاظ کیفیت قابل رقابت با نمونه های خارجی هستند.
این عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش نشانی عنوان کرد: پس از حادثه پلاسکو ۵ تا ۶ شرکت داخلی با مشارکت یکدیگر سعی کردند استانداردهای لازم برای آبپاش ها را تدوین کنند. پیش از این استانداردی در این زمینه تدوین نشده بود. این شرکت ها ۲ تا ۳ سال روی این پروژه کار کردند تا در نهایت مولفه های استانداردی آماده
شد.
او یادآور شد: آزمایشگاه هایی هم برای تست تجهیزات آبپاش راه اندازی شده و مشکلات کمتری در این زمینه داریم.
داخلی سازی تجهیزات موردنیاز
امامی با بیان اینکه خرید خارجی در حوزه تجهیزات آتش نشانی برای ایمنی ساختمان ها به کمترین میزان خود رسیده، گفت: پیش تر این تجهیزات ۱۰۰ درصد وارداتی بود که با داخلی سازی آنها به ویژه در چند سال اخیر، وابستگی ارزی در حال کاهش است.
عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش نشانی اظهار امیدواری کرد در آینده ای نزدیک بیش از ۸۰ درصد این قطعات در داخل تولید شوند.
این فعال صنعت ایمنی در بخش دیگری از سخنان خود درباره خودروهای آتش نشانی، گفت: خودروهای آتش نشانی در چند سال اخیر نوسازی نشده و به لحاظ فناوری، مانند تجهیزات ایمنی ارتقا پیدا نکرده اند. ساختمان ها آتش می گیرند و امکانات لازم برای اطفای حریق بهنگام وجود ندارد؛ بنابراین می توان گفت در این بخش امکانات موجود پاسخگو نیست.
امامی درباره تغییرات فناوری در خودروهای آتش نشانی فعال در جهان گفت: مهم ترین موضوع هوشمندسازی این خودروهاست. به عنوان مثال خودروهای روزآمد هنگام رانندگی هم می توانند عملیات اطفای حریق انجام دهند و دیگر لازم نیست در جایی ثابت ایستاده باشند. همچنین در جهان امروز که ساخت برج های بلند در حال افزایش است، نردبان های بسیار بلند طراحی شده و در تجهیزات ایمنی خودروهای آتش نشانی برای ساختمان های مرتفع مورداستفاده قرار می گیرند. به تازگی هم پهپادهایی برای این کار ساخته شده که خودروهای آتش نشانی را پشتیبانی می کنند و اطلاعات لازم را در اختیار کاربران این خودروها قرار می دهند.
عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش نشانی اضافه کرد: نخست این پهپادها به شناسایی نقطه حریق و طبقه موردنظر می پردازند و در ادامه خودروهای آتش نشانی وارد عمل می شوند؛ بنابراین پیشرفت های زیادی در فناوری خودروهای آتش نشانی در جهان حاصل شده است.
میزان خودکفایی
در ادامه نوید مجیدنیا، یکی از کارشناسان حوزه ساخت تجهیزات ایمنی خودروهای امدادی و آتش نشانی درباره وضعیت تولید در این بخش به صمت گفت: شرایط تولید خودروهای امدادی که ماشین های آتش نشانی هم شامل آن می شود، مناسب است و زیرساخت های لازم وجود دارد. تولید در این بخش نسبت به سال های گذشته خیلی بیشتر شده و تجهیزاتی که پیش تر از خارج وارد می شد، مانند انواع پمپ ها، مانیتورها، بدنه، سیستم هایی که ارتباط بین تجهیزات را برقرار می کنند و... امروز در داخل ساخته و تامین می شود.
وی افزود: چالشی که در حال حاضر در تولید تجهیزات وجود دارد این است که سازمان های خریدار این تجهیزات، بودجه کافی در اختیار ندارند و باوجود فرسودگی تجهیزات و نیاز به جایگزینی و نوسازی، نمی توانند بهسازی را انجام دهند؛ بنابراین بین رشد سرمایه گذاری و نیازمندی آنها همخوانی وجود ندارد، این در حالی است که تعداد کاربری سازان نسبت به نیاز کشور افزایش یافته و در حال حاضر شرکت های فعال در این حوزه زیاد هستند، اما تقاضا ندارد. او اضافه کرد: البته سطح کیفی محصولات شرکت های فعال در حوزه تجهیزات و کاربری خودروهای امدادی از جمله آتش نشانی با یکدیگر متفاوت است و تعداد محدودی از تولیدات مجهز به فناوری روز هستند.
بومی سازی فناوری ساده در کشور
مجیدنیا درباره داخلی سازی تجهیزات تصریح کرد: بخشی از تجهیزات ایمنی که از فناوری ساده تری برخوردارند در داخل تولید می شوند و در تامین آنها مشکلی وجود ندارد، اما گاهی نیاز مشتریان به تجهیزاتی با فناوری بالاتر است که شرکت های خاص و محدودی در جهان، تولیدکننده آن هستند و برای تمام متقاضیان این محصولات، تامین تجهیزات می کنند. این شرکت ها عموما در اروپای شرقی مستقر هستند.
او درباره این تجهیزات عنوان کرد: مانیتورهای برقی که به صورت اتومات کار می کنند، پمپ های برقی و... از جمله محصولاتی هستند که ازسوی شرکت هایی محدود در جهان تولید می شوند. البته برخی مجموعه های دیگر در جهان بعضی از این تجهیزات را تولید می کنند، اما کیفیت قطعات شرکت های مادر و دارای برند، قابل مقایسه با محصولات این مجموعه ها نیست. کیفیت تجهیزات ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ مثلا در خودروهای آتش نشانی که ممکن است عملیات زیادی با آنها انجام شود، کیفیت تجهیزات دارای اهمیت زیادی است.
او بیان کرد: در شرایط تحریمی برقراری ارتباط با این شرکت ها برای ما سخت شده و به همان نسبت خرید و تامین تجهیزات با چالش مواجه است.
نیاز مشتری و سرمایه گذاری جدید
مجیدنیا درباره تعداد خودروهای نیازمند نوسازی و نیز تجهیزاتی که باید بهسازی شوند، گفت: سازمان آتش نشانی نوسازی قطعات و تجهیزات را در صورت نیاز، انجام می دهد. به عنوان مثال اگر پمپ آسیب دیده باشد تعویض می شود، اما خودروها مشمول قانون نوسازی ناوگان حمل ونقل فرسوده کشور می شوند و باید نوسازی این خودروها هم در قالب پروژه نوسازی تجاری های فرسوده انجام شود.
او اضافه کرد: اگر بخواهیم خودرو جدیدی را جایگزین ماشین های آتش نشانی فرسوده کنیم نیاز به سرمایه گذاری داریم و اینکه باید توجه کنیم مشتری چه می خواهد.
سخن پایانی
آنچه مسلم است نوسازی خودروهای امدادی از جمله ماشین های آتش نشانی در دام تحریم به فراموشی سپرده شده است. باتوجه به کاهش تیراژ تولید شاسی و خودروهای مخصوص آتش نشانی، به همان نسبت نیز تولید تجهیزات ایمنی کاهش یافته و کاربری سازان به حالت نیمه فعال درآمده اند. البته در این زمینه به دلیل افت تیراژ شرکت های خودروساز با تولید محدود شاسی، ساخت کاربری را نیز در یکی از زیرمجموعه های خود به سرانجام می رسانند و به این ترتیب شرکت های خصوصی فعال در این بخش (تجهیزات ایمنی) با کمترین سفارش روبه رو هستند. در این باره شکایت هایی ازسوی کاربری سازان خودروهای امدادی به وزارت صنعت، معدن و تجارت شده که هنوز پاسخ روشنی دریافت نکرده اند.
