روند رو به رشد قیمت آلومینیوم در هفته نخست ماه سپتامبر نیز ادامه یافت، تاجایی‌که شاهد صعود ۵۱ دلاری بهای فروش این فلز از ابتدای ماه سپتامبر تا هفتمین روز از این ماه بودیم. دلایل متعددی از روند صعودی بهای آلومینیوم طی ماه‌های اخیر حمایت کرده است. شدت گرفتن این روند صعودی در سایه افزایش هزینه انرژی در مناطق گوناگون جهان و چالش چین در تامین برق به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این فلز غیرآهنی حاصل شده است. البته در این میان مواردی همچون رشد شاخص دلار امریکا و همچنین آزادسازی ذخایر استراتژیک دولتی چین از شتاب روند صعودی آلومینیوم کاسته‌اند.

آلومینیوم از ابتدای سال جاری میلادی روند رو به رشد قیمتی را پشت‌سر گذاشته است. میانگین بهای این فلز صنعتی در ژانویه ۲۰۲۱ برابر ۲۰۰۳ دلار به‌ازای هر تن گزارش شد. این میانگین قیمتی در سپتامبر سال جاری میلادی به ۲۸۳۹ دلار به‌ازای هر تن افزایش یافت. بدین‌ترتیب می‌توان اذعان کرد میانگین نرخ این فلز در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۱، بیش از ۴۱ درصد افزایش یافته است. روند رو به رشد قیمت آلومینیوم در هفته نخست ماه سپتامبر نیز ادامه یافت، تاجایی‌که شاهد صعود ۵۱ دلاری بهای فروش این فلز از ابتدای ماه سپتامبر تا هفتمین روز از این ماه بودیم. دلایل متعددی از روند صعودی بهای آلومینیوم طی ماه‌های اخیر حمایت کرده است. شدت گرفتن این روند صعودی در سایه افزایش هزینه انرژی در مناطق گوناگون جهان و چالش چین در تامین برق به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این فلز غیرآهنی حاصل شده است. البته در این میان مواردی همچون رشد شاخص دلار امریکا و همچنین آزادسازی ذخایر استراتژیک دولتی چین از شتاب روند صعودی آلومینیوم کاسته‌اند.

براساس گزارشی از صمت ، آلومینیوم در بورس فلزات لندن در تاریخ ۱۳ سپتامبر سال جاری با بهای ۲۹۵۰ دلار به‌ازای هر تن به فروش رفت. درنتیجه بهای فروش این فلز رکورد قیمتی ۱۳ ساله خود را شکست. البته فروش این فلز در اوج قیمتی آن‌قدرها هم دوام نیافت و شاهد کاهش نرخ این فلز در بازارهای جهانی بودیم. در ادامه، این افت قیمت هم دوام چندانی نداشت و دوباره عوامل متعددی از بازگشت نرخ فلز آلومینیوم به روند صعودی حمایت کردند. البته حتی با وجود رشد قیمتی هنوز هم بهای فروش این فلز به رکورد ثبت شده در ماه سپتامبر نرسیده است. روند رو به رشد قیمت آلومینیوم درحالی حاصل‌شده که اغلب فلزات صنعتی طی هفته‌های اخیر از روند رو به رشد بازمانده‌اند و حتی در مواردی شاهد عقبگرد قیمتی بسیاری از فلزات بوده‌ایم.

بحران انرژی، محرک رشد آلومینیوم

تولید آلومینیوم در رده صنایع انرژی‌بر قرار دارد. مصرف انرژی برای تولید آلومینیوم به قدری قابل‌توجه است که از این فلز باعنوان انرژی جامد هم نام برده می‌شود. حدود یک‌سوم از هزینه تمام‌شده تولید این فلز به تامین انرژی موردنیاز برای تولید آن وابسته است. بر همین اساس نیز طی سال‌های اخیر اغلب واحدهای ذوب این فلز به مناطقی از دنیا که به انرژی ارزان‌تری دسترسی دارند، انتقال پیدا کرده است؛ بنابراین هر نوع تنشی در روند تامین گاز یا برق زمینه رشد بهای این فلز را فراهم می‌کند. بدین‌ترتیب با صعود بهای گاز در کشورهای اروپایی طی هفته‌های اخیر، زمینه رشد نرخ آلومینیوم در بازار جهانی فراهم آمد. البته کشورهای اروپایی سهم محدودی از تولید شمش آلومینیوم جهان را در اختیار دارند و این موضوع به خودی خود نمی‌تواند تاثیر جدی بر بازار آلومینیوم دنیا داشته باشد؛ با این وجود، کمبود گاز در کشورهای اروپایی و چالش‌های موجود در مسیر تامین این انرژی، زمینه رشد نرخ آن را در سایر مناطق جهان فراهم کرده و از این منظر، روی بهای فروش آلومینیوم اثرگذار بوده است.

زغال‌سنگ هم متهم است

در ادامه شرایط چین نیز بر بازار آلومینیوم اثرگذار بوده است. چین بیشترین سهم جهان را از تولید شمش آلومینیوم در اختیار دارد. براساس آمارها، حدود ۷۰ درصد از کل تولید شمش آلومینیوم جهان به این کشور اختصاص دارد. انرژی موردنیاز برای تولید آلومینیوم در چین توسط نیروگاه‌هایی که از زغال‌سنگ به‌عنوان سوخت استفاده می‌کنند، تامین می‌شود. حدود ۹۰ درصد واحدهای ذوب آلومینیوم چین برای تامین برق موردنیاز خود از زغال‌سنگ استفاده می‌کنند. میزان زغال‌سنگ مصرفی چین برای تولید آلومینیوم سالانه حدود ۴۲۷ هزار گیگاوات ساعت برق در سال برآورد می‌شود. برای درک میزان قابل‌توجه مصرف برق در صنعت چین باید تاکید کرد که این میزان برق برای تامین انرژی یک سال کشورهای اسکاندیناوی یا انگلیس برابری می‌کند. طی هفته‌های اخیر شاهد رشد کم‌سابقه بهای زغال‌سنگ در جهان بوده‌ایم و همین موضوع نیز زمینه رشد قیمتی برق و به‌دنبال آن بهای آلومینیوم به‌عنوان فلزی انرژی‌بر ایجاد کرده است. چالش چین در تامین برق در سال جاری جدی بوده و زمینه سهمیه‌بندی برق را در بخش خانگی و صنعتی این کشور فراهم کرده است. در همین حال ادعا می‌شود با پیشی‌گرفتن تقاضا نسبت به عرضه برای دریافت برق در این کشور، بسیاری از صنایع فلزی این کشور ناچار شده‌اند زمان تولید خود را به ۲ روز در هفته کاهش دهند. درنتیجه در آینده نزدیک باید شاهد کاهش عرضه محصولات فولادی و فلزی از سوی چین به بازارهای این کشور و همچنین بازارهای جهانی باشیم؛ یعنی همچنان روند کمبود انرژی، اثرات کامل و نهایی خود را بر بازارهای کالایی جهان نمایان نکرده است.

صنایع در تقابل با محیط‌زیست

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، تولید آلومینیوم در رده صنایع انرژی‌بر جهان قرار دارد؛ ازاین‌رو فعالیت واحدهای ذوب آلومینیوم تاثیری بسزا بر انتشار گازهای آلاینده و کربن در سطح دنیا دارد. این در حالی است که با توجه به روند قابل‌توجه آلودگی هوا و همچنین گرمایش زمین، بسیاری از کشورها در تلاشند تا این روند را با وضع قوانین و مقررات سخت‌گیرانه محدود کنند. البته بخش قابل‌توجهی از این مقررات سخت‌گیرانه از سوی اتحادیه اروپا وضع‌شده که تولید آلومینیوم بالایی ندارند. با این وجود، تلاش اتحادیه اروپا برای کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی باعث‌شده کشورهای عضو این اتحادیه قانونی را وضع کنند تا خرید محصولاتی از جمله آلومینیوم و فولاد که تولید آنها با انتشار آلاینده‌های کربنی همراه بوده، مشمول مالیات شود. این قانون در ادامه به سایر کالاها نیز تسری پیدا می‌کند؛ بنابراین با توجه به روند یادشده، قوانین حمایتگرانه از محیط‌زیست بر عملکرد صنعت آلومینیوم جهان اثرگذار خواهد بود. همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، حدود یک‌سوم از هزینه تولید آلومینیوم به تامین انرژی آن اختصاص دارد؛ چین نیز صنعت تولید آلومینیوم خود را بر همین اساس و بر پایه بهره‌گیری از زغال‌سنگ به‌عنوان سوختی ارزان، بنا کرده است. در واقع همین ظرفیت چین را در رده یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آلومینیوم دنیا قرار داده است. در این میان، جایگزینی منابع انرژی جدید به جای زغال‌سنگ برای چین آن‌قدرها هم آسان نیست. در چنین شرایطی همچنان باید شاهد وضع مالیات روی آلومینیوم از سوی کشورهای اروپایی باشیم. اقدامی که در نهایت از روند صعودی بهای این فلز در سطح جهانی حمایت می‌کند.

رشد تقاضا در ایالات‌متحده ادامه‌دار است

آلومینیوم یکی از مهم‌ترین فلزاتی است که آینده درخشانی را در پیش‌رو دارد و انتظار می‌رود روند تقاضا برای این فلز در سال‌های آینده همچنان رو به رشد باشد. همین موضوع از روند صعودی بهای این فلز حمایت خواهد کرد. برآوردها حکایت از آن دارد که طی سال‌های آینده بر میزان تقاضا برای مصرف قوطی‌های نوشیدنی، ظروف یک‌بارمصرف آلومینیومی و... در ایالات‌متحده افزوده خواهد شد و همین موضوع نیز خود محرکی برای تقاضا مصرف شمش آلومینیوم و به‌دنبال آن ورق آلومینیومی است. احتمال افزایش تقاضا برای محصولات آلومینیومی در سال‌های پیش‌رو از ارتقای جایگاه قیمتی این فلز در سال‌های آینده حمایت می‌کند. بر همین اساس نیز در جریان نشست انجمن تولیدکنندگان آلومینیوم امریکا بر افزایش ظرفیت‌سازی برای تولید آلومینیوم و ورق این فلز تاکید شد. در همین حال مقرر شد واحدهای تولیدکننده محصولات نهایی آلومینیومی به نزدیکی واحدهای نورد منتقل شوند تا بدین‌ترتیب هزینه تولید محصولات نهایی کاهش یابد.

نگاهی به موانع صعود قیمت

در این میان و با وجود تمامی عوامل محرک رشد بهای آلومینیوم، تصمیمات چین از شتاب این روند صعودی کاست. اداره ملی غذا و ذخایر استراتژیک چین در روز دوشنبه ۲۷ سپتامبر اعلام کرد که پس از پایان تعطیلات یک هفته‌ای روز ملی در این کشور در هفته نخست اکتبر، ۱۵۰ هزار تن از ذخایر فلزات صنعتی خود را آزاد خواهد کرد. بدین ترتیب و طبق اعلام این سازمان، ۷۰ هزار تن از ذخایر آلومینیوم این کشور آزاد خواهد شد. درواقع این اقدام به‎دلیل رشد قابل‌توجه بهای فلزات صنعتی در بازارهای جهانی اتخاذ شده و دولت چین به‌دنبال آن است تا با کنترل نرخ کالاهای پایه از زیان صنایع در این کشور جلوگیری کند. این تصمیم چین تا حدودی زمینه افت نرخ بهای فلز آلومینیوم را در بازار جهانی فراهم کرد. بهای فروش این فلز قبل از اعلام اداره ملی غذا و ذخایر استراتژیک چین در ۲۴ سپتامبر ۲۹۰۵ دلار به‌ازای هر تن گزارش شده است. نرخ این فلز در ۳۰ سپتامبر به ۲۸۵۱ دلار به‌ازای هر تن کاهش یافت؛ یعنی می‌توان این‌طور ادعا کرد که انتشار خبر یادشده درنهایت توانست فقط افت ۵۴ دلاری بهای فروش این فلز را فراهم کند. هرچند این افت قیمتی آن‌قدرها دوام نداشت و دوباره با آغاز ماه اکتبر شاهد بازگشت آلومینیوم به روند صعودی بودیم. در واقع این تصمیم آن‌گونه که انتظار می‌رفت نتوانست به تعدیل نرخ در بازارهای کالایی بینجامد.

سخن پایانی

از مجموع موارد یادشده می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که خبر آزادسازی ذخایر جدید آلومینیوم از سوی چین تنها عامل منفی و کاهنده بهای فروش این فلز در بازارهای جهانی است اما همزمان چالش‌های جدی موجود در تامین برق موردنیاز واحدهای صنعتی چین و الزام تولیدکنندگان این کشور به کاهش تولید، کمبود سوخت گاز در کشورهای اروپایی و همچنین تلاش برای افت آلایندگی‌های کربنی، زمینه‌ساز رشد بهای آلومینیوم در بازارهای جهانی هستند.