نقش دولت در ارتقای برند در خودروسازی
شهرام شیرکوند - پژوهشگر صنعت خودرو
توسعه تولید ملی از شاخصهای مهم ارزیابی میزان پیشرفت و توسعهیافتگی اقتصادی و صنعتی کشور است. بدون تردید توسعه صنعت داخلی در رشد کسب و کار، رفاه اجتماعی، بهبود وضعیت اقتصادی و آسایش مردم نقش بسزایی دارد. تحقیقات بیانگر این است که بسیاری از دولتها با تلاش مستمر صنایع داخلی را به سطحی از رشد و شکوفایی رساندهاند تا بتوانند محصولات تولیدی خود را به سایر کشورها صادر کنند و درصد بالایی از اشتغال، درآمد و ارزشافزوده کشورشان را به آن اختصاص دهند.صنعت خودروسازی در ایران با بیش از نیم قرن قدمت، بهعنوان لکوموتیو صنعت کشور، یکی از موثرترین بخشها در حرکت بهسمت توسعه اقتصادی و از جمله بخشهای زیربنایی اقتصاد کشور است که فرآیند توسعه را تحتتاثیر قرار داده و از عوامل مهم توسعه اقتصادی است و باتوجه به گستردگی صنایع خودروسازی ایران، این صنعت از حیث اثرگذاری بر توسعه کسبوکارهای مختلف، افزایش فرصتهای شغلی و ایجاد اشتغال پایدار، توسعه حملونقل عمومی و افزایش رفاه اجتماعی نقشی بیبدیل دارد.ارتباط بین صنایع خودروسازی با بخشهای گوناگون اجتماعی و اقتصادی، این باور را تقویت میکند که در ایران، صنعت خودرو و صنایع مرتبط با آن، موتور محرک صنعت کشور بوده و از ارکان اصلی اقتصاد و تجارت هستند. بهبود نقش صنعت خودروی کشور در رشد اقتصادی در گرو اجرایی کردن 5 راهبرد است: ایجاد پایگاه تولید خودرو با علامت تجاری داخلی، تاکید بر صادرات خودرو، ایجاد پایگاه تولید قطعات با علامت تجاری داخلی با تاکید بر مزیتهای داخلی، جذب سرمایههای داخلی و خارجی برای توسعه صادرات و راهاندازی مراکز طراحی و آزمون و خدمات مهندسی خودرو در منطقه. اجرای این اقدامات در توسعه صنعت خودرو، بهبود رشد اقتصادی و رونق تولید خودروسازی کشور و ارتقای برند خودروی ملی را بهارمغان میآورد.
در بسیاری از کشورهای توسعهیافته و پیشرفته، صنایع خودروسازی یکی از اجزای مهم اقتصاد ملی بهشمار میرود و از عوامل اصلی توسعه اقتصادی و از اساسیترین شاخصهای توسعه اجتماعی کشورها است. باوجود اینکه صنعت خودرو تنها عامل توسعه بهشمار نمیرود، اما آثار اقتصادی آن در همه زمینهها و فعالیتهای اقتصادی و صنعتی مشهود است. در بیشتر کشورهای صنعتی، دولت بهموازات سرمایهگذاری در بخشهای مهم اقتصادی و کشاورزی، به توسعه و بهبود صنعت خودرو نیز توجه میکند و بهطورمستقیم و غیرمستقیم (صنایع مرتبط) در آن سرمایهگذاری میشود. بدون شک برای رونق تولید خودرو و توسعه صادرات خودرو با برند ملی، سیاستگذاری مناسب در امر پژوهش در عرصههای صنعتی میتواند در حرکت بهسمت خودکفایی و توسعه صنعت نقشآفرینی کند. بهجرأت میتوان گفت؛ توسعهیافتگی صنعت خودرو ایران در زمینه فناوری و کارآمدی و توانمندی آن، بستر توسعه صنعتی را در کشورمان فراهم میکند؛ از سویی کارشناسان حوزههای اقتصادی و صنعتی معتقدند بخش مهمی از موفقیتهای راهبردی در زمینه توسعه اقتصادی و کسبوکار، بهواسطه توسعه فعالیتهای پژوهشی در خودروسازی و سرمایهگذاری در این بخش است.هرچند ممکن است سرمایهگذاری در صنایع داخلی بهویژه توسعه صنعت خودرو، بار مالی بههمراه داشته باشد، اما آثار مثبتی در پی خواهد داشت. به این لحاظ برای تسریع در روند توسعه این صنعت در کشور و برطرف کردن موانع حوزه خودرو بهمنظور جهانیسازی برند خودرو ایرانی، تقبل هزینههای این بخش از سوی دولت اجتنابناپذیر است. علاوه بر نقش صنایع خودروسازی در توسعه کسبوکار، ارتباط تنگاتنگ عموم افراد جامعه با صنعت خودرو در زمینههای گوناگون حملونقل، اهمیت خودرو در زندگی شهروندان از نظر دسترسی به خدمات و رفاه اجتماعی و نقش اساسی آن در ارتقای سطح زندگی و رفاه عمومی در جامعه را دوچندان میکند و بیانگر نقش فرهنگی و اجتماعی این صنعت در اجتماع است.از سویی ارتباط عمیق خودروهای سواری، تجاری، امدادی و... با زندگی شهروندان از نظر دسترسی به رفاه اجتماعی و نقش اساسی انواع خودروها در توسعه حملونقل و ارتقای سطح زندگی و رفاه عمومی، بیانگر نقش فرهنگی و اجتماعی این صنعت است. آمیختگی شبکه حملونقل و خودروهای عمومی و شخصی، با زندگی مردم از بعد دسترسی به خدمات اجتماعی و رفاهی و نقشآفرینی این سیستم در ارتقای سطح کیفی زندگی و رفاه اجتماعی، نشان از نقش اجتماعی بسیار مهم صنعت خودرو در حوزه حملونقل کشور دارد.البته باوجود تمام مزیتهایی که توسعه صنعت خودرو در توسعه و بهبود حملونقل برای خدمترسانی به مردم و افزایش رفاه اجتماعی در جامعه دارد، توجه دولت به تولید خودروهای ایمن، با فناوری جدید و بدون نیاز به سوخت فسیلی از اهمیت ویژهای برخوردار است و موجب کاهش اثرات زیانبار زیستمحیطی، سلامت جامعه و رفاه شهروندان شده و آرامشخاطر شهروندان جامعه را نیز بهدنبال خواهد داشت. همچنین برخی مصرفکنندگان کالای داخلی، خواستار افزایش کیفیت و توان رقابتی تولیدات داخلی با مشابه خارجی هستند، اما باید در نظر داشت که صنایع داخلی زمانی امکان تحقیق و افزایش کیفیت را خواهند یافت که از حمایت و توان مالی و سرمایهای قابلقبولی برای توسعه پژوهشها و تولید نوآورانه بهرهمند باشند.در این راستا بهرهگیری از فناوریهای نوین صنعت در خودروسازی و ارتقای کیفی قطعات از مهمترین پیششرطهای تولید خودرو باکیفیت است و بهاعتقاد کارشناسان حوزه بازار، کیفیت محصول در کنار نرخ مناسب، ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقهای و جهانی است که اگر مورد عنایت جدی دولت و تولیدکنندگان قرار گیرد، شکوفایی و جهش در تولید محقق میشود. بنابراین بهمنظور جهش تولید و ارتقای برند در خودروسازی ایران، توسعه کسبوکار، افزایش رفاه شهروندان، تسریع در بخش حملونقل، توسعه گردشگری، افزایش فعالیتهای اجتماعی و بهبود مستمر سطح کیفی زندگی اجتماعی و توسعه استانداردهای زندگی آحاد جامعه، توجه دولت به سرمایهگذاری در تولید خودروهای سواری و تجاری ضرورت دارد و متولیان امر میبایست با حمایت مستمر از صنعت خودروسازی کشور، همسو با توسعه تولید محصولات جدید باکیفیت رقابتی و تقویت برند، در توسعه بازار تولیدات داخلی در سطح منطقهای و بینالمللی همیاری کنند.