بحران بیآبی شیراز؛ شرایطی شدیدتر از تهران در راه است
کارشناسان هشدار میدهند که بحران آب در شیراز و استان فارس به مراتب جدیتر از تهران است. توسعه بیرویه شهری، سدسازیهای غیراصولی و برداشتهای بیمهار از منابع زیرزمینی، آیندهای نگرانکننده برای آب شرب این کلانشهر رقم زده است.
دههها توسعه شهری بیمهار، سدسازیهای غیراصولی و کشاورزی غیراقتصادی، پازلی را شکل داده که نتیجه آن «بحران بیسابقه آب» در ایران است. در حالی که تهران با احتمال جیرهبندی آب روبهروست، کارشناسان میگویند شیراز در صورت ادامه روند خشکسالی، طی چند سال آینده با کاهش جدی منابع آب شرب مواجه خواهد شد و شرایطی به مراتب بحرانیتر از پایتخت را تجربه میکند.
سید محمدجعفر ناظمالسادات، رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز، تأکید کرد: «وضعیت شیراز بدتر از تهران است، چراکه تهران به واسطه رشتهکوههای البرز و سدهای اطراف خود ممکن است از منابعی آب دریافت کند، اما شیراز از چنین امکانی بیبهره است.»
وی با انتقاد از سیاست انتقال آب از سد درودزن یا دیگر سدها به شیراز گفت: «این اقدام اشتباه است؛ هر استان باید با توجه به منابع آبی خود، امکانات و جمعیتش را مدیریت کند، نه آنکه آب را از مناطق دیگر انتقال دهد.»
به گفته ناظمالسادات، توسعه نامتوازن شهر شیراز و صدور بیرویه پروانههای ساختوساز، بحران را تشدید کرده است. او هشدار داد که کاهش منابع آب میتواند پیامدهای اجتماعی از جمله افزایش جرایم و مهاجرت اجباری در کلانشهرها را به دنبال داشته باشد.
کارشناسان معتقدند راهکار پایدار نه در انتقال آب، بلکه در تغییر الگوی مصرف، اصلاح نظام کشاورزی و بازگرداندن نقش مردم در مدیریت منابع است. تجربه جهانی نشان داده کشورهایی که با بحران مشابه روبهرو بودند، با تکیه بر فناوریهای نوین، احیای قناتها و ایجاد تشکلهای مردمی توانستهاند منابع محدود آب را مدیریت کنند.
ناظمالسادات همچنین تأکید کرد: «تا زمانی که مردم در صحنه مدیریت آب حضور نداشته باشند، اختلافات و مشکلات بیشتر میشود. باید هرچه سریعتر مردم را از طریق تعاونیها و اتحادیهها وارد عرصه مدیریت منابع آب کرد.»
او پیشبینی کرد که بارندگیهای زمستان نزدیک به شرایط نرمال خواهد بود، اما مجموع بارشهای سالانه همچنان کمتر از میانگین است و چشمانداز بارش در بهار ضعیف خواهد بود. به همین دلیل، مدیریت دقیق مصرف آب شرب و تغییر الگوی کشت ضروری است.