صنعت پتروشیمی در برنامه هفتم توسعه

سرپرست شرکت ملی صنایع پتروشیمی در پیامی با تاکید بر اهتمام فعالان صنعت پتروشیمی برای سرمایه‌گذاری در این صنعت بیان کرد: صنعت پتروشیمی با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، همسو با فرامین مقام معظم رهبری برای رشد ۸ درصدی در اقتصاد، سالانه ۸ درصد در طول برنامه هفتم توسعه رشد خواهد داشت.

به گزارش ایلنا حسن عباس‌زاده در پیامی تصویری به هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی شیراز با تبریک برگزاری این رویداد به همه فعالان صنعت گفت: صنعت پتروشیمی در کنار مواهب طبیعی از جمله نفت و گاز که در کشور وجود دارد، رشد و رونق یافته و همراه با توسعه صنعت پتروشیمی در کشور، دیگر صنایع، مشاوران و پیمانکاران نیز رشد و پیشرفت کرده‌اند.

وی افزود: هم‌اکنون ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی در مرز سالانه ۱۰۰ میلیون تن است و امید داریم با تحقق اهداف توسعه‌ای صنعت پتروشیمی که در برنامه هفتم توسعه آمده و تلاش شرکت ملی صنایع پتروشیمی همسو با تحقق این اهداف، این رقم به مرز ۱۳۰ میلیون تن برسد.

سرپرست شرکت ملی صنایع پتروشیمی تاکید کرد: از فعالان صنعت پتروشیمی درخواست می‌کنیم که برای سرمایه‌گذاری در این صنعت اهتمام جدی داشته باشند تا بتوانیم فرامین رهبر معظم انقلاب مبنی بر رشد ۸ درصدی اقتصادی را محقق کنیم. با برنامه‌ریزی انجام‌شده این موضوع محقق خواهد شد و صنعت پتروشیمی سالانه ۸ درصد در طول برنامه هفتم توسعه رشد خواهد داشت.

بستر را برای ورود سرمایه‌گذار خارجی فراهم کنیم

یک کارشناس حوزه انرژی درباره الزامات تحقق رشد سالانه ۸ درصدی در حوزه پتروشیمی بیان کرد: الزامات رشد در حوزه پتروشیمی همان چیزهایی است که در بخش نفت و گاز و... نیاز است؛ یعنی باید بتوانیم سرمایه‌گذار و فناوری جذب کنیم و چه‌بسا نیاز سرمایه و اهمیت فناوری در بخش پتروشیمی بسیار بیشتر از حوزه‌های نفت و گاز است. نرسی قربان، کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با  سرمایه و فناوری را دو زیرساخت اصلی در تحقق اهداف حوزه پتروشیمی برشمرد و عنوان کرد: پتروشیمی حوزه‌ای سرمایه‌بر است و اجرای طرح‌ها در این بخش سرمایه زیادی می‌طلبد. در کنار سرمایه، باید فناوری لازم را نیز در اختیار باشد تا بتوانیم زنجیره ارزش پتروشیمی را طولانی‌تر کرده و بهره‌برداری مطلوب‌تری از زیرساخت‌‌های موجود داشته باشیم.

وی برقراری تعامل با دنیا را الزام نخست واردات فناوری دانست و تاکید کرد: در حوزه پتروشیمی فناوری دارای اهمیت زیادی است، زیرا تولید در صنایع پایین‌دست پتروشیمی با محوریت تکنولوژی صورت می‌گیرد و نبود فناوری در واقع زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی را در کشور ما کوتاه‌تر می‌کند و طبیعتا منافع محصولات نهایی نیز عاید ما نخواهد شد.

قربان در تشریح الزامات جذب سرمایه به حوزه پتروشیمی بیان کرد: در حال حاضر عمده سرمایه‌گذاران بخش پتروشیمی در کشور ما از بخش خصوصی یا خصولتی هستند و بخش خصوصی داخلی باتوجه به الزاماتی که ذکر شد دیگر توان ورود به این عرصه را ندارد؛ پس باید بستر را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور فراهم کنیم.

وی امنیت سرمایه‌گذاری را مهم‌ترین سیگنال جذب سرمایه‌گذار خارجی به کشور دانست و گفت: سرمایه‌گذار خارجی پیش از ورود به هر کشوری شرایط اقتصادی آن را بررسی می‌کند و در صورت اطمینان از امنیت سرمایه و بازدهی مناسب ورود خواهد کرد؛ بر همین اساس انجام اصلاحات در راستای تسهیل تولید امری است که برای جذب سرمایه باید در دستور کار قرار گیرد.

عدم تحقق اهداف باوجود ظرفیت‌های فراوان

نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره رشد هدف‌گذاری شده برای حوزه پتروشیمی در برنامه هفتم توسعه گفت: هدف‌گذاری در هر برنامه‌ای باید متناسب با زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری صورت بگیرد و در حوزه پتروشیمی ما باتوجه به قیمت‌گذاری‌های دولتی و سیاست‌های اجرایی در بخش مواد اولیه تحقق اهداف سخت به‌نظر می‌رسد.

حمیدرضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران قیمت‌گذاری دستوری را سیاستی ضدتوسعه‌ای عنوان کرد و گفت: در حوزه پتروشیمی یک زیرساخت بسیار مهم انرژی است و زمانی که عملکرد دولت در این زمینه چه به لحاظ تامین و چه قیمت مطلوب نباشد، نمی‌توان انتظار رشد مطلوب در حوزه پتروشیمی را داشت. به‌طور مثال گاز تامین‌کننده انرژی و خوراک اصلی برخی واحدهای پتروشیمی است و اگر در این بخش سیاست‌ها متغیر باشد، طبیعتا در برنامه‌های حوزه پتروشیمی نیز اختلال ایجاد خواهد شد.

صالحی در پاسخ به سوال  مبنی بر اینکه کدام یکی از زیرمجموعه‌های پتروشیمی از ظرفیت مناسبی برای تحقق اهداف تعریف‌شده برخوردار است، اظهار کرد: من بر این باورم که تمام حوزه‌های صنعت پتروشیمی دارای ظرفیت‌‌های مناسبی برای رشد و تحقق اهداف هستند. حتی در بخش متانول که در دوره‌ای درگیر مشکلاتی بود هم بستر فعالیت بیشتر و کسب انتفاع فراهم است. در کل بازار متنوع و نقدشوندگی بالای محصولات پتروشیمی در بازارهای صادراتی از ظرفیت‌هایی است که می‌تواند پیش‌برنده اهداف در این حوزه باشد، اما چالش‌هایی وجود دارد که امکان بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها را برای ما محدود کرده است.

این فعال اقتصادی در تشریح چالش‌هایی که مانع فعالیت مطلوب در حوزه پتروشیمی می‌شود، بیان کرد از جمله چالش‌های مهم صنعت پتروشیمی همان‌گونه که پیش از این هم اشاره کردم قیمت خوراک و عدم پایداری آن است. علاوه بر این واحدهای فعال این حوزه در بخش تامین انرژی درگیر مشکلاتی هستند؛ به‌طوری که در تابستان برق ندارند و در زمستان گاز. این در حالی است که ما به‌واسطه ذخایر گازی فراوان موجود در کشور باید برای صنعت پتروشیمی‌مان مزیت ایجاد و بتوانیم کالایی قابل‌رقابت در بازارهای جهانی ارائه کنیم.

صالحی تحریم را دیگر چالش حوزه پتروشیمی برشمرد و عنوان کرد: تحریم در بسیاری از ابعاد حوزه پتروشیمی ما را تحت تاثیر قرار داده است؛ از یک طرف در شرایط تحریمی امکان واردات فناوری و توسعه تولید محصولات دارای ارزش افزوده بیشتر فراهم نیست و از طرف دیگر امکان گسترش بازار وجود ندارد و ورود به بازارهای جدید تلاشی چند برابر شرایط عادی را می‌طلبد.

می‌توانیم بزرگ‌ترین تولیدکننده پتروشیمی در منطقه شویم

وی در ادامه تاکید کرد: باتوجه به زیرساخت‌های طبیعی که در کشور وجود دارد ما می‌توانیم تبدیل به بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده محصولات پتروشیمی دست‌کم در منطقه شویم، اما متاسفانه از این زیرساخت‌ها به‌درستی بهره‌برداری نمی‌شود و معمولا از اهداف تعیین‌شده عقب هستیم.

نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در تشریح راه‌های جذب سرمایه در حوزه پتروشیمی گفت: مهم‌ترین اقدام برای جذب سرمایه این است که بتوانیم نگرانی‌ها و تلاطمات حوزه سرمایه‌گذاری را کاهش دهیم و خیال سرمایه‌گذاران را از بابت حفظ سرمایه در مرحله اول و کسب سود در مرحله دوم راحت کنیم. برای تحقق این هدف هم ارتباط با بازارهای جهانی و ورود به آنها برای عرضه محصولات الزامی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. در هر حال پتروشیمی صنعتی است دارای ظرفیت‌های صادراتی و درآمدهای ارزی که همین امر ابزار جذب سرمایه‌گذار است و فقط کافی است فضای کسب‌وکار تا حدودی مهیا شود.

صالحی در پایان با اشاره به مولفه‌ای تاثیرگذار در جذب سرمایه به حوزه پتروشیمی تصریح کرد: ما باید مداخله دولت در حوزه پتروشیمی را کاهش دهیم.

 در همین بورس کالا و مشخصا بخش پتروشیمی مداخله دولت زیاد است و همین امر رغبت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را برای ورود به این عرصه کاهش می‌دهد. همچنین در بخش صادرات بارها شاهد بوده‌ایم که با صدور بخشنامه‌ای ناگهانی صادرات یک کالا ممنوع اعلام شده و همین اقدام زحمات چندین ساله یک بازرگان برای ورود به بازار هدف را از بین برده است. در هر حال اگر خواهان تحقق رشد هدف‌گذاری‌شده در برنامه‌های توسعه هستیم باید در جهت رفع چالش‌های یادشده گام برداریم.

سخن پایانی

صنعت پتروشیمی کشور مدت‌هاست به‌دلیل عدم ثبات اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی با چالش‌های جدی مواجه شده است. این وضعیت باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی از ورود به این حوزه خودداری کنند که نتیجه آن کاهش ظرفیت تولید و عدم توسعه زیرساخت‌های لازم برای پیشرفت صنعت پتروشیمی است.

 دسترسی نداشتن به فناوری‌های پیشرفته نیز یکی دیگر از موانع جدی در مسیر رشد این صنعت محسوب می‌شود و امکان بهبود کارآیی تولید و کیفیت محصولات کاهش می‌یابد و این امر باعث می‌شود محصولات پتروشیمی تولیدی ما قدرت رقابت‌شان را در بازار جهانی از دست بدهند.

بر همین اساس می‌توان گفت برای دستیابی به رشد پایدار در صنعت پتروشیمی، نیاز به تغییرات اساسی در سیاست‌های اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری‌های هدفمند وجود دارد. فعالیت پتروشیمی در کشوری با منابع غنی گاز و انرژی و مشتقات نفتی، امکان توسعه بیشتری نسبت به کشورهای بی‌بهره از این منابع دارد؛ این در حالی است که وقتی جایگاه این صنعت در ایران را با این کشورها مقایسه می‌کنیم، عقب‌ماندگی ما به‌وضوح مشخص است.