به عنوان مشاور نظام وظیفه در مرکز مشاوره آویژه و کسی که سال‌ هاست با پرونده‌های مختلف معافیت سر و کار دارد، لازم می‌دانم درباره یکی از معافیت‌ هایی صحبت کنم که هنوز خیلی‌ها از آن بی‌خبرند یا اطلاعات دقیقی درباره‌اش ندارند؛ کفالت خواهر برای معافیت سربازی.

طبق قانون جدید معافیت کفالت خواهر، اگر پدر خانواده فوت کرده باشد، خواهر فاقد همسر و فرزند باشد و فقط یک برادر تنی بالای ۱۸ سال داشته باشد که عملاً سرپرستی او را بر عهده دارد، آن برادر می‌تواند برای معافیت دائم سربازی اقدام کند.

خیلی از افراد تصور می‌کنند که اگر خواهر شاغل باشد، مادر در قید حیات باشد یا برادر ناتنی وجود داشته باشد، دیگر نمی‌توان برای معافیت اقدام کرد؛ در حالی‌که هیچ‌ کدام از این موارد به‌تنهایی مانع رسیدگی به درخواست معافیت کفالت خواهر نیستند. البته شرط اصلی، تنی بودن برادر و نبودِ سرپرست دیگر برای خواهر است.

اگر این اطلاعات را برای اولین‌بار می‌شنوید، اصلاً عجیب نیست! بسیاری از مراجعان ما هم در ابتدا آگاهی دقیقی نداشتند و تنها با راهنمایی مشاوران آویژه توانستند از این امکان قانونی استفاده کنند.

قانون جدید معافیت کفالت خواهر

در سال ۱۴۰۲، قانون جدیدی در حوزه معافیت‌ سربازی به تصویب رسید که تمرکز آن بر کفالت خواهر تحت پوشش بهزیستی است. این تغییرات نسبت به قوانین قبلی، ساده‌تر و در عین حال حمایتی‌تر شده‌اند تا افرادی که در کنار دشواری‌ های نگهداری از خواهر معلول زندگی می‌کنند، از سربازی معاف شوند و بتوانند نقش مراقبتی خود را به‌درستی ایفا کنند.

• بر اساس این قانون، اگر خواهری که عضو بهزیستی است دارای معلولیت در درجه شدید باشد و فقط یک برادر بالای ۱۸ سال سالم داشته باشد، همان یک برادر می‌تواند حتی با وجود پدر زنده و سالم از معافیت کفالت بهره‌مند شود. این موضوع، تفاوتی اساسی با قوانین پیشین دارد که در آن وجود پدر، مانعی جدی برای دریافت معافیت به‌شمار می‌آمد.
• اما در شرایطی که خانواده دارای بیش از یک برادر بالای ۱۸ سال سالم باشد، امکان استفاده از معافیت تنها در صورتی فراهم است که حداقل دو نفر از اعضای خانواده، از جمله خواهر، عضو بهزیستی با درجه شدید معلولیت باشند. در این حالت، یکی از برادرها می‌تواند با ارائه مدارک لازم از معافیت دائم سربازی برخوردار شود.

نکته مهم: برای استفاده از این نوع معافیت، ارائه‌ی گواهی رسمی از سازمان بهزیستی که نشان‌ دهنده‌ی درجه شدید معلولیت عضو یا اعضای خانواده باشد، به سازمان وظیفه عمومی الزامی است.

معافیت کفالت خواهر تحت پوشش بهزیستی

یکی از انواع کفالت خواهر برای معافیت سربازی، مربوط به معافیت کفالت خواهر معلول است. این نوع معافیت در قانون جدید مصوب سال ۱۴۰۲ ساده‌ تر، قابل‌ دسترس‌ تر و حمایتی‌ تر از قبل شده تا افرادی که بار اصلی مراقبت از خواهر معلول را بر دوش دارند، از خدمت سربازی معاف شوند.

شرایط معافیت کفالت خواهر معلول (تحت پوشش بهزیستی)

برای برخورداری از این نوع معافیت، یکی از دو شرط اصلی زیر باید برقرار باشد:

1. داشتن یک خواهر معلول شدید و فقط یک برادر بالای ۱۸ سال سالم

• خواهر باید عضو رسمی سازمان بهزیستی بوده و معلولیت او در سطح شدید یا خیلی شدید باشد.

• برادر مشمول، باید تنها برادر بالای ۱۸ سال سالم باشد.

• حتی اگر پدر در قید حیات و سالم باشد، باز هم معافیت صادر می‌شود.

نتیجه: برادر تنها می‌تواند به دلیل نگهداری از خواهر معلول شدید، معافیت دائم بگیرد.

2. وجود بیش از یک برادر سالم، اما دو عضو بهزیستی با معلولیت شدید در خانواده

اگر خانواده بیش از یک پسر بالای ۱۸ سال سالم دارد، در این صورت:

• حداقل دو نفر از اعضای خانواده (مثلاً خواهر و مادر یا خواهر و خواهر دیگر) باید دارای معلولیت شدید تحت پوشش بهزیستی باشند.
• یکی از برادرها (با انتخاب خانواده یا با توافق) می‌تواند معاف شود.

نتیجه: اگر حداقل ۲ معلول شدید در خانواده دارید، یکی از پسرها می‌تواند کفالت بگیرد.

تعریف "معلولیت شدید" از نظر سازمان بهزیستی

معافیت کفالت خواهر معلول به مواردی گفته می‌شود که:

• فرد به مراقبت‌ های روزمره نیاز مداوم دارد.

• به‌ تنهایی قادر به انجام امور شخصی، درمانی یا حرکتی نیست.

• نیازمند نگهداری شبانه‌ روزی توسط نزدیکان است.

مدرک معتبر: گواهی رسمی از بهزیستی با ذکر نوع و درجه معلولیت (شدید یا خیلی شدید) الزامی است.

شرایط معافیت کفالت خواهر مجرد

معافیت کفالت خواهر مجردد یکی از معافیت‌های ویژه نظام وظیفه است که به برادرانی تعلق می‌گیرد که مسئولیت سرپرستی خواهر مجرد خود را برعهده دارند. برای استفاده از معافیت کفالت خواهر مجرد باید شرایط و ضوابط مشخصی رعایت شود تا درخواست معافیت با موفقیت مورد تایید قرار گیرد.

شرایط اصلی معافیت کفالت خواهر مجرد

• فوت پدر: برای دریافت معافیت کفالت خواهر مجرد، پدر خواهر باید فوت کرده باشد. بدون فوت پدر، درخواست معافیت کفالت پذیرفته نخواهد شد.

• تنها برادر تنی بالای ۱۸ سال: مشمول باید تنها برادر تنی بالای ۱۸ سال خواهر باشد. وجود برادر دیگر به غیر از مشمول در شرایط خاصی قابل پذیرش است.

• نبود سرپرست قانونی دیگر برای خواهر: خواهر نباید دارای سرپرست دیگری مانند شوهر، فرزند یا برادر باشد.

نکات مهم در معافیت کفالت خواهر مجرد

• سن خواهر در معافیت کفالت: سن خواهر برای صدور معافیت کفالت خواهر مجرد ملاک نیست و خواهر می‌تواند صغیر یا بزرگسال باشد.

• برادر ناتنی و معافیت کفالت خواهر: تنها برادر تنی می‌تواند درخواست معافیت کفالت خواهر مجرد را داشته باشد. وجود برادر ناتنی مانع صدور معافیت نیست.

• خواهر مطلقه فاقد پدر: در صورت مطلقه بودن خواهر و فقدان پدر، درخواست معافیت کفالت بلامانع است.

• فرزند محجور خواهر مطلقه: اگر خواهر مطلقه دارای فرزند محجور (زیر ۱۸ سال یا بالای ۱۸ سال با ناتوانی) باشد، معافیت کفالت قابل بررسی است.

• فوت شوهر خواهر و نبود فرزند: در صورت فوت شوهر خواهر و نبود فرزند، تنها برادر تنی بالای ۱۸ سال می‌تواند برای معافیت کفالت اقدام کند.

• وجود مادر و شاغل بودن خواهر: وجود مادر و یا شاغل بودن خواهر مانع دریافت معافیت کفالت خواهر مجرد نمی‌شود.

• سرپرستی توسط خیریه یا خیرین: در صورتی که سرپرستی خواهر به سازمان‌های خیریه سپرده شده باشد، ولی برادر توانایی و مسئولیت سرپرستی را قبول کند، می‌تواند درخواست معافیت کفالت نماید.

شرایط برادران در معافیت کفالت خواهر مجرد

• وجود چند برادر بالای ۱۸ سال: در صورت داشتن بیش از یک برادر بالای ۱۸ سال، معافیت کفالت تنها زمانی صادر می‌شود که برادران به دلیل بیماری یا ناتوانی قادر به سرپرستی خواهر نباشند.

• فوت یا بیماری برادر معاف شده: اگر برادری که معافیت کفالت خواهر را دریافت کرده به هر دلیلی فوت کند یا به دلیل بیماری قادر به سرپرستی نباشد، برادر دیگر می‌تواند درخواست معافیت کفالت را ارائه دهد.

اعتبار و مدت معافیت کفالت خواهر مجرد

• معافیت کفالت خواهر مجرد از نوع دائم بوده و اعتبار آن تا زمان صلح یا تغییر وضعیت سرپرستی ادامه دارد.

• اگر خواهر بعد از صدور رای کفالت ازدواج کند یا فوت شود، معافیت برای برادر ادامه خواهد داشت.

مدارک لازم برای معافیت کفالت خواهر

در ادامه مدارک لازم برای دریافت معافیت کفالت خواهر به دو دسته اصلی تقسیم شده است: مدارک مربوط به معافیت کفالت خواهر مجرد و مدارک معافیت کفالت خواهر تحت پوشش بهزیستی.

مدارک لازم برای معافیت کفالت خواهر مجرد

۱. شناسنامه و کارت ملی برادر متقاضی معافیت

ارائه اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه برادر که درخواست معافیت کفالت را دارد.

۲. شناسنامه و کارت ملی خواهر

ارائه اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی خواهر مجرد تحت کفالت.

۳. گواهی فوت پدر خواهر

ارائه گواهی فوت رسمی پدر که تایید شده باشد.

۴. گواهی عدم وجود سرپرست دیگر

مدارکی دال بر این که خواهر تحت سرپرستی دیگری مانند شوهر، فرزند یا برادر دیگری نیست.

۵. گواهی اشتغال به کار یا عدم اشتغال خواهر (در صورت لزوم)

اگر خواهر شاغل است، ارائه مدارک مرتبط، هرچند شاغل بودن مانع معافیت نیست.

۶.مدرک تایید برادر تنی بودن

در صورت نیاز، مدارکی که اثبات کند برادر متقاضی، برادر تنی است (پدر و مادر مشترک).

۷. گواهی شورای پزشکی وظیفه عمومی (در صورت وجود چند برادر)

اگر چند برادر بالای ۱۸ سال وجود داشته باشند، باید گواهی تایید عدم توانایی سرپرستی برادران دیگر توسط شورای پزشکی ارائه شود.

مدارک لازم برای معافیت کفالت خواهر تحت پوشش بهزیستی

۱. شناسنامه و کارت ملی برادر متقاضی معافیت

ارائه اصل و کپی مدارک شناسایی برادر.

۲. شناسنامه و کارت ملی خواهر تحت پوشش بهزیستی

ارائه مدارک شناسایی خواهر معلول.

۳. گواهی عضویت بهزیستی با درجه معلولیت شدید

ارائه گواهی رسمی از سازمان بهزیستی مبنی بر عضویت خواهر با درجه معلولیت شدید.

۴. گواهی فوت پدر (در صورت فوت پدر)

اگر پدر فوت کرده باشد، گواهی فوت رسمی لازم است.

۵. مدرک تایید تعداد اعضای تحت پوشش بهزیستی

اگر خواهر معلول بیش از یک برادر دارد، باید گواهی عضویت حداقل دو نفر از اعضای خانواده در بهزیستی با درجه شدید ارائه شود.

۶. گواهی تایید سرپرستی خواهر توسط برادر متقاضی

در صورت واگذاری سرپرستی به خیریه یا سازمان‌های حمایتی، برادر باید مدارکی دال بر قبول و توانایی سرپرستی ارائه دهد.

۷. فرم‌ها و مدارک درخواست معافیت از سازمان وظیفه عمومی

تکمیل فرم‌های مربوطه به همراه مدارک شناسایی و تاییدیه‌های لازم.

توجه:

برای هر دو نوع معافیت، پس از جمع‌آوری مدارک، لازم است به دفاتر پلیس +۱۰ یا سازمان وظیفه عمومی مراجعه و درخواست رسمی ثبت شود. همچنین ممکن است در روند رسیدگی به معافیت، شورای پزشکی و یا هیئت‌های رسیدگی نظام وظیفه مستندات بیشتری درخواست کنند.

سخنی از مشاوران آویژه

معافیت کفالت خواهر از موارد مهم نظام وظیفه است که مرکز مشاوره آویژه با تجربه و دانش کامل، راهنمایی دقیق و آسانی در این زمینه ارائه می‌دهد. این معافیت به برادرانی تعلق می‌گیرد که پدرشان فوت کرده و خواهر مجردشان سرپرست دیگری ندارد. در صورت تحت پوشش بودن خواهر با معلولیت شدید بهزیستی، شرایط معافیت ساده‌تر است.

مرکز آویژه با مشاوره تخصصی و کمک در جمع‌آوری مدارک لازم، شما را در تمامی مراحل دریافت معافیت همراهی می‌کند تا این فرآیند برایتان سریع و بی‌دردسر باشد. برای راهنمایی بیشتر، با مرکز مشاوره آویژه تماس بگیرید.

سوالات متداول

کفالت خواهر تحت پوشش بهزیستی چیست؟

کفالت خواهر تحت پوشش بهزیستی، معافیتی است که به برادری تعلق می‌گیرد که سرپرستی خواهر معلول یا تحت حمایت سازمان بهزیستی را بر عهده دارد.

معافیت کفالت خواهر مجرد چه شرایطی دارد؟

معافیت کفالت خواهر مجرد زمانی صادر می‌شود که پدر فوت کرده باشد و خواهر سرپرست دیگری جز برادر بالای ۱۸ سال نداشته باشد.

معافیت کفالت خواهر معلول چگونه است؟

اگر خواهر دارای معلولیت شدید باشد و تحت پوشش بهزیستی باشد، برادر می‌تواند با ارائه مدارک لازم معافیت دائم دریافت کند.

 

منبع: https://avije.org/ مرکز مشاوره آویژه