اشخاص مقیم ایران یا کسانی که در ایران درآمد کسب می‌کنند، مشمول مالیات بر درآمد می‌شوند. بر همین اساس، این افراد مکلف‌اند تا پایان خردادماه سال بعد گزارشی از عملکرد مالی خود را، که نشان‌دهنده سود یا زیان آنهاست، به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند. این گزارش ارسالی به سازمان امور مالیاتی از سود و زیان، تحت عنوان اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی تعریف می‌شود.

حال سؤال این است که آیا تمام این افراد مشمول ارائه اظهارنامه مالیاتی می‌شوند؟ در پاسخ، خیلی ساده باید گفت: بله؛ تمام اشخاصی که درآمد کسب می‌کنند، به‌جز کارمندان یا حقوق بگیران به ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد مکلف‌اند.

اما حقوق‌بگیران هم درآمد کسب می‌کنند؛ چرا آنها نباید اظهارنامه بدهند؟

• پرداخت‌کنندگان حقوق مکلف‌اند قبل از پرداخت حقوق مالیات حقوق را از درآمد حقوق‌بگیر کسر کنند؛ در نتیجه به واسطه‌ی پرداخت مالیات حقوق‌بگیران در مبدأ کسب درآمد، ایشان تکلیفی به ارائه اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی ندارند.

ارسال اظهارنامه مالیاتی

تمام اشخاص حقیقی تا پایان خردادماه سال بعد به ارسال اظهارنامه مالیاتی مربوط به عملکرد خود در سال گذشته مکلف‌اند.

اظهارنامه اشخاص حقیقی

تمام صاحبان مشاغل، چه مشاغل انفرادی چه اشتراکی، که مقیم ایران‌اند یا در ایران کسب درآمد می‌کنند، به ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی تا پایان خرداد ماه سال بعد مکلف‌اند.

اظهارنامه مالیاتی چیست؟

شاید بهتر است اظهارنامه مالیاتی را این‌گونه تعریف کنیم: صورت وضعیتی از عملکرد مالی یک‌ساله که شامل اطلاعات هویتی شرکا و محل فعالیت آنها نیز می‌شود.

• اظهارنامه مالیاتی نشان‌دهنده جمع درآمد، هزینه، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، سود ناخالص و سود خالص شما است. در نتیجه تصمیم‌گیری را برای استفاده‌کننده از اطلاعات مالی تسهیل می‌کند.

اظهارنامه مالیاتی چیست و چه کارکردی دارد؟

ارائه اظهارنامه مالیاتی چه کارکردی برای صاحبان مشاغل یا اشخاص حقیقی دارد؟

1. عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی موجب می‌شود جریمه 30درصدی به مالیات شما تعلق گیرد؛ به این معنی که اگر مالیات شما بشود 100 میلیون تومان، جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی می‌شود 30 میلیون تومان، و این جریمه جزو جرائم غیرقابل بخشودگی است. عدم تسلیم اظهارنامه خط قرمز سازمان امور مالیاتی است.

2. عدم تسلیم اظهارنامه موجب عدم تعلق هرگونه معافیت یا بخشودگی برای شما می‌شود. مهم‌ترین معافیتی که می‌توانید از آن بهره‌مند شوید، معافیت حقوق است.

اظهارنامه مالیاتی شامل چه کسانی می‌شود؟

تمام فعالان اقتصادی، به‌جز حقوق‌بگیران، به تسلیم اظهارنامه مالیاتی مکلف‌اند.

اشخاص حقیقی شامل کسبه، اصناف، ارائه دهندگان خدمات تا صاحبان واحدهای تولیدی مشمول ارائه اظهارنامه مالیاتی می‌شوند.

انواع اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه مالیاتی یکی از اقسام اظهارنامه است که بسته به نوع درخواست یا تکلیفی که قانون برای شما در حوزه امور مالیاتی تعیین کرده است، سازوکار و شکلی متمایزی از دیگر اقسام اظهارنامه‌های مالیاتی دارد که در این خصوص می‌توان به اظهارنامه مالیات بر ارث، اظهارنامه انحلال، اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی، اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک، اظهارنامه مالیاتی ماده 57، اظهارنامه خارج از موعد، اظهارنامه مالیات حقوق، اظهارنامه مالیاتی ماده 169، اظهارنامه مالیاتی ارزش افزوده و دیگر موارد اشاره داشت.

اظهارنامه مالیات بر املاک و مستغلات

اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک و مستغلات می‌تواند باعث شود شما از مالیات بر اجاره حاصل از مجموع 150 متر مربع زیربنای مفید در تهران و مجموع 200 متر مربع زیربنای مفید در سایر نقاط ایران معاف باشید. این موضوع علاوه‌بر دیگر معافیت‌هایی است که شما می‌توانید از آنها بهره‌مند شوید.

تفاوت اظهارنامه مالیاتی با سایر اسناد مالی

اظهارنامه مالیاتی گزارشی از عملکرد یک‌ساله اشخاص است که ارائه‌کننده اظهارنامه آن را گواهی می‌کند. اما سایر اسناد مالی نشان‌دهنده مراوده مالی بین دو شخصیت حقیقی یا حقوقی است. سایر اسناد مالی برای اعلام دعاوی بین دو شخص در دادگاه قابلیت استناد دارند؛ اما اظهارنامه مالیاتی صرفاً گزارشی یک‌سویه از سمت مؤدی به سازمان امور مالیاتی است.

روش‌های ارسال و ثبت اظهارنامه مالیاتی

شما می‌توانید اظهارنامه مالیاتی خود را به‌صورت سیستمی در سامانه my.tax.gov.ir ثبت کنید یا اطلاعات مورد لزوم را به‌صورت دست‌نویس روی فرم پیش‌نویس اظهارنامه مالیاتی (قابل دانلود از سایت سازمان امور مالیاتی) از طریق پست به سازمان امور مالیاتی ارسال کنید. ارسال از طریق پست شاید از طرف برخی منسوخ شده باشد، اما تا وقتی زیرساخت اینترنت در کشور ایران بومی نشده، به این معنی است که کنترل 100درصدی بر آن وجود ندارد. ازاین‌رو پست جمهوری اسلامی ایران راهی مطمئن‌تر برای ارتباط با سازمان امور مالیاتی در شرایط قطعی اینترنت یا در دسترس نبودن آن است.

مدارک لازم برای تکمیل اظهارنامه مالیات بر درآمد

مهم‌ترین مدارک برای تکمیل اظهارنامه مالیات بر درآمد یا اظهارنامه عملکرد شامل موارد زیر است:

اطلاعات هویتی شرکا شامل، اطلاعات کارت ملی و شناسنامه‌ای، شماره تلفن، آدرس محل سکونت یا محل قانونی فعالیت، اطلاعات بانکی از جمله شماره حساب، نام بانک و گردش مالی به‌علاوه مانده ابتدا تا انتهای دوره، جمع مبلغ خرید و فروش یا ارائه خدمات، مانده اول دوره و پایان دوره و کالای ساخته‌شده طی دوره، موجودی مواد و کالا، جمع واردات و صادرات و به تفکیک به لحاظ اهمیت، جمع و مانده حساب دارایی‌ها و تکمیل‌کننده اظهارنامه مالیات بر درآمد این موارد به پیوست اسناد کاغذی هر یک از اطلاعات فوق سندی برای تصمیم‌گیری سازمان امور مالیاتی به شمار می‌رود.

• البته ممکن است بر حسب مورد برخی از موارد، همچون واردات، صادرات و گردش کالای ساخته‌شده طی دوره، شامل فعالیت اقتصادی شما نباشد که لزومی به تکمیل آنها نیست.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی چیست؟

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی یا جریمه عدم تسلیم به‌موقع اظهارنامه مالیاتی معادل 30 درصد مالیات پرداختنی شما است. این جریمه جزو جرائم غیرقابل بخشودگی در سازمان امور مالیاتی است یا به عبارتی دیگر، خط قرمز سازمان امور مالیاتی است. در خصوص جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی محرومیت از تمام معافیت‌ها، بخشودگی‌ها و تسهیلاتی که به مؤدی یا شخص حقیقی تعلق می‌گیرد نیز شامل جریمه می‌‌شود.

مهلت و زمان تسلیم اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی چه زمانی است؟

مهلت و زمان تسلیم اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی یا صاحبان مشاغل تا پایان خردادماه سال بعد است که البته این مهلت بنا به اقتضای شرایط سیاسی یا دلایل دیگر که می‌تواند مشکلات سیستمی سازمان امور مالیاتی نیز باشد، متغیر است. در خصوص مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی تا چهار ماه بعد از پایان سال مالیاتی است. عموماً سال مالیاتی از ابتدای فروردین تا پایان اسفند است؛ اما برای بعضی از شرکت‌ها ممکن است متفاوت باشد.

برای کسب اطلاعات دقیق‌تر درباره جزییات و چگونگی ارائه و نحوه محاسبات اظهارنامه مالیاتی، توصیه می‌شود از خدمات مشاوره مالیاتی یک مرکز معتبر بهره ببرید و تا احتمال خطا در ارائه اسناد مالی شما و جریمه‌های مالی کاهش پیدا کند.