این تحریم‌ها به‌ویژه در حوزه بانکی و مبادلات مالی مانع از آن می‌شود که ماشین‌آلات به‌روز و مدرن وارد کشور شود و نتیجه آنکه تولیدات آنها مزیت رقابتی خود را در بازارهای کم‌کم از دست بدهند. صنعت چاپ و بسته‌بندی از صنایع به روز و مدرن به‌شمار می‌رود که به مدد فناوری‌های نو، آینده درخشانی را برای خود متصور است اما فعالان این صنعت در ایران معتقدند که تحریم‌ها مسیر توسعه آنها را بسته است. فعالان صنعت چاپ از مسائلی چون نوسان نرخ ارز، تحریم‌ها، فرسودگی ماشین‌آلات، واردات قطعات و مواد اولیه و سایر موارد گلایه داشتند.

درخواست حمایت و رفع موانع تولید

نمایشگاه صنعت چاپ از 3 تا 6 دی با حضور ۴۵۰ شرکت داخلی و خارجی در تهران برگزار شد، هر‌چند در این نمایشگاه شرکت‌کنندگان کالاها و تولیدات خود را به نمایش گذاشتند که قابل‌رقابت با کالاهای جهانی است اما صنعتگران با مشکلات مختلفی از جمله ماشین‌آلات پیشرفته و فرسودگی دستگاه‌های چاپ کنونی دست و پنجه نرم می‌کنند. سختی واردات مواد اولیه به دلیل محدودیت ثبت‌سفارش، گرانی مقوای وارداتی و قوانین دست و پا گیر گمرکی از دیگر مشکلات این بخش است. طبق گفته مسئولان این صنعت، هزار و ۵۰۰ واحد تولیدی و ۱۵۰ هزار واحد صنفی در صنعت چاپ فعال هستند که اشتغال بیش از ۳۰۰ هزار نفری را به خود اختصاص داده‌اند. فعالان این صنعت تاکید دارند این صنعت برای رشد در تولید و رقابت در عرصه جهانی نیاز به حمایت و رفع موانع تولید دارد.

نبود متولی مشخص برای صنعت چاپ در کشور

مهدی کاظمی مهیاری یکی از فعالان و کارشناسان صنعت چاپ در گفت‌وگو با ایرنا می‌گوید: باید ثبت‌سفارش برای این صنعت آزاد باشد تا بتوانیم برای واردات مواد اولیه و دستگاه‌های صنعت چاپ اقدام کنیم.

وی ادامه می‌دهد: حذف ارز نیمایی برای این صنعت کافی اتفاق خوبی بود اما کافی نیست و باید سایر مشکلات این صنعت از جمله ثبت‌سفارش آزاد شود تا این صنعت بتواند به بقای خود ادامه دهد.

این فعال صنعت چاپ، با‌اشاره به اینکه مراکز تولید مواد اولیه در کشور بسیار محدود است، می‌گوید: تولید ملی در این حوزه نیاز به تقویت دارد و در شرایط کنونی عرضه و تقاضای داخلی فاقد هماهنگی‌های لازم است. وی افزود: برای پاسخ به نیاز کشور لازم است تا ثبت‌سفارش را آزاد و حمایت‌های بیشتری از این صنعت به عمل آید.

کاظمی مهیاری عنوان می‌کند: صنعت چاپ به جهت پویایی و گستردگی، آمادگی بالایی برای صادرات محصولات و خدمات خود دارد و در صورت عدم رفع مشکلات این صنعت، آسیب جدی به کارآفرینی، اشتغالزایی و تامین مصرف‌کنندگان به‌وجود خواهد آمد.

این فعال صنعت چاپ می‌گوید: بیش از ۳۰۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم در این صنف مشغول به کار هستند و نبود مدیریت و مشکلاتی بزودی موجب بروز مشکلات بیشتری خواهد شد. کاظمی مهیاری همچنین از نبود متولی مشخص در این صنعت گلایه می‌کند و می‌گوید: مهم‌ترین معضل صنعت چاپ و بسته‌بندی کشور نداشتن متولی مشخص و کاربردی است. وی افزود: هم‌اکنون صنعت چاپ و بسته‌بندی تحت نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است در حالی که اتحادیه زیر نظر وزارت صمت فعالیت می‌کند و هیچ حمایتی از این صنعت از سوی وزارت ارشاد انجام نمی‌گیرد.

این فعال صنعت چاپ می‌گوید: واردات مواد اولیه وکالاهای مربوط به این صنعت زیر نظر وزارت صمت است و تسهیلات و خدماتی که از طریق وزارت صمت اعمال می‌شود، در حالی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی و رسمی صنعت چاپ است، امکان ارائه هیچ‌گونه تسهیلات و خدمات مورد‌نظر به فعالان صنعت چاپ را ندارد.

به گفته این فعال، چاپ به ۴ قسمت اصلی نشر، چاپ و بسته‌بندی، چاپ تبلیغات و چاپ تجاری تقسیم می‌شود که فقط بخش نشر تحت‌نظر وزارت صمت است و بخش‌های دیگر زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کند و بدین‌ترتیب لازم است تمام امور صنعت چاپ تحت‌نظارت وزارت صمت قرار گیرد.

آثار نوسان نرخ ارز در صنعت چاپ

مجید خادمی یکی دیگر از فعالان صنعت چاپ و بسته‌بندی به ایرنا می‌گوید: امسال به خاطر تخصیص نیافتن ارز از سوی بانک مرکزی امکان ثبت سفارش برای ماشین‌آلات و قطعات در این صنعت نداشتیم و نتوانستیم ماشین‌آلات و قطعات فرسوده را به‌روز کنیم. وی ادامه می‌دهد: افزایش نرخ ارز سبب شده نقدینگی آنها در تعامل با دیگر صنایع با محدودیت روبه‌رو شود.

خادمی افزود: صنعت چاپ با شرکت‌های دارویی، بهداشتی و غذایی همکاری دارد که این شرکت‌ها با مصرف‌کنندگان و بازار در ارتباط هستند. وی افزود: افزایش نرخ ارز و کاهش فروش این شرکت‌ها سبب شده تا فروش آنها به صورت ۶ یا 8 ماهه انجام شود و به دنبال آن پرداخت آنها به بخش چاپ طولانی‌تر شود. این فعال صنعت چاپ خواستار ثبات در بازار ارز شد تا صنایع آسیب نبینند.

مشکلات ثبت سفارش برای واردات ماشین‌آلات

احمد حیدرزاده یکی دیگر از فعالان صنعت چاپ به ایرنا می‌گوید: امسال امکان ثبت سفارش برای واردات قطعات و دستگاه‌های صنعت چاپ نبود که این امر باعث شد تا بعضی از دستگاه‌هایی که فرسوده هستند نوسازی نشده و از کار بیفتند.

وی عنوان می‌کند: حتی برخی فعالان در صنعت چاپ از سال گذشته دستگاه و قطعات وارد کرده‌ اما نتوانسته‌اند از گمرک ترخیص کنند این افراد با مشکلات دست و پاگیر گمرک و واردات کالاها روبه‌رو هستند و هر روز تعرفه‌ها و بخشنامه‌ها تغییر می‌کند. این فعال صنعت چاپ تاکید می‌کند: واردات مواد اولیه و دستگاه در این صنعت به تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی وابسته است که در این زمینه ارزی اختصاص نگرفته است.

به گفته حیدرزاده، بالغ بر ۸۰ درصد کل مواد اولیه این صنعت از جمله جوهر و مقوا به واردات بستگی دارد، هرچند مواد اولیه چاپ مثل جوهر چاپ افزایش نرخ داشته و بسیار گران شده است اما با این گرانی نیز حاضر به واردات هستیم که واردات تامین نمی‌شود، در این صورت تولید نیز صورت نمی‌گیرد.

سخن پایانی

هر‌چند فعالان این صنعت با مشکلات دیگری از جمله نبود نقدینگی و مشکلات دریافت تسهیلات و تخصیص ارز روبه‌رو هستند، اما توانسته‌اند با استفاده از دانش روز در صنعت چاپ پیشتاز باشند و بر‌اساس گفته ابراهیم شیخ معاون صنایع عمومی وزارت صمت سالانه حدود ۴۰۰ میلیون دلار صادرات در این صنعت رقم می‌خورد. رفع مشکلات صنعتگران نیازمند همت متولیان امر است اما وعده‌های ابراهیم شیخ معاون صنایع عمومی وزارت صمت درباره پیگیری مشکلات و گلایه‌های صنعتگران چاپ با موضوع واردات ماشین‌آلات و مواد اولیه و صف طولانی باعث دلگرمی این صنعتگران شده است. این مقام مسئول قول داده مشکلات صنعتگران را از بانک مرکزی پیگیری کند تا تولیدکنندگان بتوانند مواد اولیه و ماشین‌آلات را با سرعت بیشتری وارد کنند.