در حالی که کشورهای غربی، به ‌ویژه اتحادیه اروپا و آمریکا با وضع تعرفه ‌های سنگین جهت واردات خودروهای برقی از چین در تلاش برای حفاظت از صنایع خودروسازی خود در برابر محصولات ارزان‌ قیمت این کشور هستند، به نظر می ‌رسد این اقدامات تنها تاخیری کوتاه ‌مدت در پیشرفت صنایع خودروسازی چین ایجاد کند. توسعه فناوری‌ محور و رویکرد استراتژیک این کشور، جایگاه آن را در عرصه جهانی تثبیت کرده است.

چین پیشرو در فناوری ‌های نوین خودرو

چین توانسته با سرمایه‌گذاری گسترده در فناوری ‌های پیشرفته از جمله خودروهای برقی، باتری‌ های نوآورانه و وسایل نقلیه هوشمند متصل (Connected Vehicles) به یکی از رهبران بی ‌چون‌ و چرای صنعت خودرو دنیا تبدیل شود. شرکت‌ های چینی نه تنها فناوری‌ هایی مانند هوش مصنوعی، سیستم ‌های رانندگی خودران و ارتباطات خودرو با اشیاء (V۲X) را تجاری ‌سازی کردند، بلکه این فناوری‌ ها را با قیمتی بسیار رقابتی عرضه می ‌کنند. تسلط چین بر زنجیره تامین جهانی باتری خودروهای برقی نیز یکی از عوامل کلیدی موفقیت آن است. علاوه بر این، بازار داخلی قدرتمند چین به‌ عنوان سکویی برای تقویت توان رقابتی این کشور عمل کرده است.

انعطاف ‌پذیری چینی‌ ها در برابر موانع تجاری

خودروسازان چینی نشان دادند که در برابر فشارهای تجاری غرب انعطاف بالایی دارند. کاهش تقاضا برای خودروهای سوخت فسیلی در بازار داخلی چین، این کشور را به سمت افزایش صادرات خودروهای هیبریدی و انتقال خطوط تولید به اروپا سوق داده است. حتی تعرفه ‌هایی تا سقف ۴۵ درصد نیز نتوانستند جذابیت خودروهای برقی چینی را که با هزینه‌ های کمتر و فناوری پیشرفته عرضه می‌ شوند، کاهش دهند. چین آماده است تا برای هر بازاری به هر اندازه و نیازی انواع خودرو (احتراقی، هیبریدی و برقی) متناسب از نظر کیفیت و قیمت ارائه دهد. رویکردی که هیچ کشور دیگری که دارای صنعت خودرو است، توانایی مشابه آن را ندارد. مدل کسب ‌و کار چینی ‌ها نیز انعطاف ‌پذیری بالایی دارد، ولی سود دهی همیشه محوریت تصمیم گیران صنعتی چین بوده است.

استراتژی ‌های جهانی برای سلطه بر بازار

شرکت ‌های چینی با اتخاذ رویکردهایی نظیر یکپارچگی و تسلط در زنجیره تامین مواد اولیه، تولید باتری و مونتاژ خودرو، حضور خود را در بازارهای بین ‌المللی تقویت کردند. برندهایی مانند بی وای دی و جیلی نه تنها صادرات خود را افزایش دادند، بلکه با ایجاد کارخانه‌ ها و همکاری با شرکت ‌های محلی در خارج از کشور، جایگاه خود را مستحکم ‌تر کردند. این استراتژی ‌ها باعث شده تا آن ها بتوانند به شکلی موثر در بازارهای جهانی رقابت کنند. «اچ‌ اس ‌بی‌ سی» برآورد کرد که حدود ۹۰ مدل خودروی جدید توسط تولید کنندگان در چین برای عرضه در سه ‌ماهه پایانی سال ۲۰۲۴ برنامه‌ ریزی شده‌ است، بنابراین به ‌طور میانگین روزانه یک مدل معرفی و نزدیک به ۹۰ درصد از این خودروها، برقی خواهند بود.

«رابرت لیو»، مدیر تحقیقات انرژی ‌های تجدید پذیر در منطقه «آسیا-اقیانوسیه» فعال در شرکت «وود مکنزی»، گفت؛ «نقطه عطف چین در حوزه خودروهای برقی نشان ‌دهنده موفقیت این کشور در توسعه فناوری داخلی و ایجاد زنجیره‌ های تامین جهانی برای منابع حیاتی مورد نیاز خودروهای برقی و باتری ‌های آن‌ها است.» وی افزود: چینی ها می ‌خواهند همه چیز را برقی کنند، قدرت صنعتی هیچ کشور دیگری به چین نزدیک هم نمی‌ شود، بنابراین رقابت با کشور مذکور تعلیق به محال است.

تمرکز بر آینده‌ ای فناورانه

چین با تمرکز به هوشمند سازی، رانندگی خودران و تولید سازگار با محیط زیست، همسو با تغییرات جهانی در صنعت خودرو حرکت می‌ کند. اگر چه تعرفه ‌های تجاری غرب ممکن است نفوذ خودروهای برقی چینی در بازارهای جهانی را موقتا کاهش یا توجه بیشتری به خودروهای هیبریدی جلب کند، اما نمی ‌توانند مسیر برقی سازی کامل چین را متوقف کنند. تحلیل‌ ها نشان می ‌دهند که بازار خودروهای برقی چین با سرعتی بی ‌سابقه در حال رشد است و پیش‌ بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۵ فروش داخلی خودروهای برقی از خودروهای احتراقی پیشی بگیرد.

چالش ‌ها و رقابت داخلی شدید

با وجود موفقیت ‌های چشمگیر، صنعت خودرو چین نیز از چالش ‌ها مصون نیست. رقابت شدید میان بیش از ۲۰۰ تولید کننده داخلی احتمال حذف بازیگران کوچک ‌تر را افزایش داده است. جنگ قیمت‌ ها که انتظار می ‌رود سال آینده میلادی تشدید شود، تنها شرکت ‌هایی را زنده باقی خواهد گذاشت که توانایی ارائه محصولات رقابتی ‌تر دارند.

نگاه غرب به موفقیت چین

تحلیلگران غربی موفقیت چین را ناشی از توانایی این کشور در ارائه محصولاتی اقتصادی نسبت به عملکرد بالا همراه با فناوری پیشرفته می ‌دانند؛ رویکردی که کاملا متفاوت از تمرکز خودروسازان غربی بر مدل ‌های لوکس و گران ‌قیمت است. «اندی پالمر»، ملقب به «پدرخوانده خودروهای برقی»، معتقد است که تاخیر غرب در پذیرش کامل وسایل نقلیه برقی و تمرکز بیش از حد روی فناوری هیبریدی تنها سلطه بیشتر شرکت‌ های چینی را تقویت خواهد کرد.

چشم ‌انداز بلند مدت

در مجموع سیاست ‌های حمایت ‌گرایانه غرب شاید بتواند موانعی موقتی برای جاه ‌طلبی ‌های صنعت خودروی چین ایجاد کند، اما بعید است که بتواند مسیر بلند مدت پیشرفت چین را متوقف سازد. آینده صنعت حمل ‌و نقل جهانی متعلق به نوآوران فناورانه خواهد بود و چین با تکیه بر فناوری پیشرفته، تقاضای قوی داخلی و انعطاف ‌پذیری بالا توام با موقعیت ممتازی برای شکل ‌دهی آینده این صنعت دارد. البته اگر صادرات چین محدود شود، مشکل مازاد تولید می ‌تواند صدمات اقتصادی جدی به این کشور وارد کند؛ چالشی که پکن باید برای آن راهکاری بیابد.