فعالسازی مکانیسم ماشه؛ واکنش ایران به اقدامات غرب
سه کشور اروپایی شامل انگلیس، فرانسه و آلمان روند فعالسازی مکانیسم ماشه را آغاز کردهاند که به موجب آن، بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران در دستور کار قرار گرفته است.

تروئیکای اروپایی در بیانیهای اعلام کردهاند: از جمهوری اسلامی ایران انتظار داریم که پس از فعالسازی تحریمها، از انجام هرگونه اقدام تنشآفرین خودداری کرده و مسیر تعامل و خویشتنداری را در پیش گیرد.
دقایقی بعد از آنچه که بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران خوانده شد، مارکو روبیو وزیر خارجه امریکا از ایران خواست با واشنگتن مذاکرات مستقیم برگزار کند.
روبیو که کشورش در نقض عهدهای متعدد از برجام خارج شد و سپس در میانه مذاکرات به ایران حمله کرد، مدعی شد: «ایران باید مذاکرات مستقیم را قبول کند؛ مذاکراتی که با گفتوگوهای مستقیم با حسن نیت و بدون تأخیر یا پنهانکاری انجام میشوند».
این ادعای آمریکایی در حالی مطرح می شود که اساس فعال سازی مکانیسم ماشه مبتنی بر فریبکاری و نقض عهدهای مکرر طرف های غربی است.
این اقدام برخلاف یا در تعارض با قطعنامه 2231 است که نمیتواند تعهدات حقوقی برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد کند.
بند عملیاتی 11 قطعنامه 2231 تصریح میکند که شورای امنیت باید «دیدگاههای کشورهای ذیربط را مدنظر قرار دهد» اما علیرغم مواضع روشن سایر اعضای برجام، مشخصاً ایران، چین و فدراسیون روسیه، رئیس شورا، پیشنویس قطعنامه را به رأی گذاشت و همانطور که در نامه مشترک وزرای امور خارجه چین، ایران و روسیه مورخ 28 اوت 2025 تأکید شد، شورای امنیت نمیتواند بر مبنای ابلاغیه معیوب سه کشور اروپایی اقدام کند.
با وجود عمل کامل ایران به تعهدات خود ذیل برجام، سه کشور اروپایی و سال ها پیش تر از این سه، آمریکا با نقض تعهدات خود و قطعنامه 2231، هرگونه صلاحیتی برای استناد به «نقض اساسی» را از دست دادهاند.
در واقع، آن گونه که ماریا زاخارووا سخنگوی رسمی وزارت خارجه روسیه می گوید: «اگر خودتان قوانین را نقض کنید، حق استفاده از مکانیسمهای تعیین شده در توافق را از دست میدهید. اروپایی ها مکررا قطعنامه 2231 را نقض کردند. زمانی که محدودیتهای خاص اعمال شده بر ایران در 18 اکتبر 2023 منقضی شد، آنها تحریمهای مشابهی را علیه تهران اعمال کردند.»
از این رو، پیشنویس قطعنامه ارائهشده از سوی رئیس شورا در تاریخ 19 سپتامبر جهت رأیگیری، الزامات قطعنامه 2231 را برآورده نکرد و لذا نمیتواند تحریمهایی که پیشتر خاتمه یافتهاند را احیا کند.