سیاست آزمون و خطا در تصویب مقررات
رضا بهرامی-کارشناس بازار سرمایه
چندی پیش مقررات جدید توقف نمادها در بازار سرمایه اجرایی شد. توقف مکرر نمادها بهدلیل نوسانات قیمتی و بازگشایی سلیقهای آنها، اعتراض اهالی بازار سرمایه را بهدنبال داشت و مانع دادوستدهای روان در این بازار بود. حال هیات مدیره جدید سازمان بورس در مصوبهای توقف نمادهای بازار سرمایه پس از نوسان ۲۰ درصدی (مثبت و منفی) و همچنین توقف به علت نوسان منفی ۵۰ درصدی را بهطور کامل لغو کرده و صرفا توقف و برگزاری کنفرانس پس از رشد ۵۰ درصدی و افت ۳۰ درصدی اعمال خواهد شد.
با تغییرات یادشده انتظار میرود از یکسو این تغییر، نقش مهمی در افزایش نظارت هوشمند بر بازار سرمایه، کاهش محدودیتهای معاملاتی و همچنین شفاف شدن مرزهای معاملاتی سرمایهگذاران داشته باشد و از سوی دیگر، از افزایش نقدشوندگی و روان شدن معاملات بهعنوان دیگر نقاط قوت تغییر یادشده نامبرده میشود.
وضع قوانین یادشده یعنی توقف مکرر نمادها بهدلیل نوسانات قیمتی از ابتدا هم با انتقادهایی از سوی فعالان بازار سرمایه روبهرو شد. این مقررات در دوره رونق بازار وضع شدند تا رشد افسارگسیخته قیمتها کنترل شود؛ یعنی با هدف جلوگیری از قیمتسازی احتمالی در این بازار وضع شدند.
با این وجود، مقررات یادشده تحتتاثیر مدیریت آزمونوخطایی در سازمان بورس مصوب میشوند. حال نیز خردجمعی تیم قانونگذار و مدیریتکننده به این نتیجه رسیده که احتمالا ریشه مشکلات از جای دیگری است و درنتیجه مقررات توقفات نمادها کارآیی لازم را ندارد و لغو آن چالشی را در مسیر فعالیت بازار سرمایه ایجاد نخواهد کرد.
در همین حال باید تاکید کرد مصوبه جدید موردبحث محدودیتهای پیشین در روند معاملات بازار سرمایه را کاهش میدهد و نقش مهمی در عمقبخشی به معاملات دارد. البته مصوباتی از این دست، زمینه را برای اصلاحات بنیادیتر در سایر بخشها مانند دامنه نوسان و هوشمندکردن نظارت هموار میکند.
در حال حاضر بازار سرمایه با رکود روبهرو است. با این وجود، بازگشت رونق به بازار سرمایه در آینده قطعی است و امید میرود در دوره بازگشت رونق به این بازار، دوباره با وضع اینگونه مقررات و محدودیتهای جدید، مانعی در مسیر رشد مجدد بازار سرمایه فراهم نشود. در واقع انتظار میرود سیاستگذاران اجازه دهند بازار مسیر طبیعی خود را پیدا کند. بدینترتیب بازار در کوتاهترین زمان ممکن به تعادل خواهد رسید.
در حالت کلی انتظار میرود نگاهی بلندمدت بر تصمیمات وضعشده برای بازار سرمایه حاکم باشد. نمیتوان با آزمونوخطا و تصمیمات کوتاهمدت این بخش را مدیریت کرد و در چنین شرایطی، شاهد از بین رفتن کارآیی مقررات و دستورالعملها خواهیم بود.
البته اصلاح یادشده و لغو توقف نمادهای بازار سرمایه مطابق دستورالعمل جدید، تاثیری بر رونق بازار در موقعیت کنونی ندارد اما بهمنزله زدودن غبارهایی است که بهواسطه تصمیمات غلط گذشته روی بازار نشسته است و از این جهت اقدام مثبتی بهنظر میرسد و در همین حال، باعث افزایش نقدشوندگی و روان شدن هرچه بیشتر معاملات بازار خواهد شد.
در پایان باید خاطرنشان کرد هنوز جزئیات لایحه بودجه سال آینده تصویب نشده اما روشن شدن جنبههای گوناگون این لایحه در بهبود شرایط بورس در روزهای گذشته کمککننده بوده است. علاوه بر این، بسیاری از سهمهای اصلی بازار کامودیتیمحور هستند و بهبود شرایط کامودیتیها در بازارهای جهانی بر روند رو به رشد بازار سرمایه ایران نیز اثرگذار بوده است.
هرچند نمیتوان به تداوم این روند مثبت در بازارهای جهانی امید داشت و باید منتظر تغییرات شدیدی در بازارهای جهانی باشیم، چراکه سال ۲۰۲۲، سال آسانی برای بازار کامودیتیها نخواهد بود و اثرات آن بر بازار سرمایه نمایان خواهد شد. درنتیجه نمیتوان نسبت به پایان یافتن رکود در بازار سرمایه مطمئن بود.