توافق نزدیک است؟
هشتمین دور مذاکرات ایران و ۱+۴ برای بازگشت همه طرف‌های برجام به تعهدات از روز دوشنبه در حالی از سر گرفته شد که شهر وین و هتل کوبورگ در حال و هوای کریسمس به‌سر می‌برند. این دور از مذاکرات در حالی آغاز شده که به‌گفته وزیر امور خارجه طرفین در این دور روی یک سند پیش‌نویس گفت‌وگو خواهند کرد؛ بنابراین قرار است مذاکره‌کنندگان، گفت‌وگوها را با موضوع رفع تحریم‌ها و تاکید بر بررسی پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه دو موضوع راستی‌آزمایی و تضمین‌ها ادامه دهند.
جمهوری اسلامی ایران در حوزه نگارش متن مربوط به موضوعات هسته‌ای رویکرد سازنده‌ای اتخاذ کرده و حالا توپ در زمینه طرف مقابل است که میزان اراده خود برای بازگشت واقعی به تعهدات برجامی را نشان دهد. همچنین به‌گفته رئیس هیات مذاکره‌کننده کشورمان موضوع تحریم مالی و بانکی در چند روز آینده در چارچوب مذاکرات دور هشتم قرار خواهد گرفت.
براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته دور هشتم گفت‌وگوی نمایندگان ایران و گروه ۱+۴ تا روز پنجشنبه ادامه دارد و به‌دلیل تعطیلات سال نو میلادی پس از ۳ روز وقفه در روزهای ۳۱ دسامبر، ۱ و ۲ ژانویه۲۰۲۲ از ۳ ژانویه (۱۳ دی) دوباره از سر گرفته خواهد شد.
انریکه مورا، معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا که به‌صورت مشترک با مذاکره‌کننده ارشد ایران، ریاست کمیسیون مشترک برجام را برعهده دارد، در جمع خبرنگاران تاکید کرد این توقف صرفا به‌دلیل تعطیلی خدمات و تسهیلات محل برگزاری جلسات است.
مذاکره درباره محتوای متون
در این دور مذاکرات، مذاکره‌کنندگان قرار است درباره محتوای متون تبادل‌نظر کنند و انتظار می‌رود طرف‌های اروپایی نقش سازنده‌‌تری در مذاکرات ایفا کرده و جدیت بیشتری داشته باشند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از آغاز مذاکرات در حاشیه پنجمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران گفت: سند مشترک و قابل‌قبولی روی میز مذاکره داریم که آنها را از اسناد یکم و پانزدهم دسامبر می‌خوانیم؛ هم در موضوع هسته‌ای و هم تحریم‌ها. یعنی دیگر سند ژوئن ۲۰۲۱ را کنار گذاشتیم و به سند جدید و مشترکی رسیدیم و مذاکرات این دور حول آن سند مشترک است.
وزیر امور خارجه بحث تضمین و راستی‌آزمایی را از محورهای گفت‌وگوهای جدید عنوان کرد و گفت: مهم‌ترین مسئله برای ما این است که ذیل این واژه‌ها و این موضوعات به نقطه‌ای برسیم که نفت ایران به آسانی و بدون هیچ مرزی فروخته و پول آن به‌صورت ارزی در حساب‌های بانکی ایران وارد شود و ما از همه مزایای اقتصادی در بخش‌های مختلف استفاده کنیم. به‌گفته وزیر امور خارجه کشورمان، مذاکره‌کننده ارشد ایران پیش از آغاز نشست اظهار کرد به نتیجه گفت‌وگوهایی که درباره رفع تحریم‌ها در وین جریان دارد خوش‌بین است و اگر غیر از این بود، برای مذاکرات به وین سفر نمی‌کرد.
ارزیابی مذاکره‌کننده ارشد ایران
علی باقری کنی پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در گفت‌وگو با خبرنگاران ایرانی گفت: در این نشست تقریبا همه نمایندگان کشورهای شرکت‌کننده در گفت‌وگوها بر اولویت داشتن موضوع لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه تاکید داشتند؛ بر همین اساس قرار بر این شد نشست‌های مشترک میان ایران و گروه ۱+۴ برگزار شود و موضوع راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها و تضمین‌ها در دستور کار طرفین قرار داشته باشد.
به گزارش ایرنا، به‌گفته معاون سیاسی وزیر امور خارجه، در صورتی که توافق حاصل شود، ابتدا باید طرفی که ناقض توافق بوده تحریم‌ها را بردارد، جمهوری اسلامی ایران راستی‌آزمایی کند و سپس اقدامات هسته‌ای در چارچوب توافق برجام انجام دهد. باقری در عین حال گفت: اساس و مبنای راستی‌آزمایی توسط طرف مقابل پذیرفته شده اما درباره سازکارها و چارچوب‌ها، شاخص‌ها و ملاک‌هایی که باید براساس آن راستی‌آزمایی شود، گفت‌وگو خواهد شد. موضوعات مربوط به تحریم‌های مالی و بانکی هم در یکی دو روز آینده در دستور کار کشورهای شرکت‌کننده در گفت‌وگوهای وین قرار خواهد گرفت.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا امکان دستیابی به توافق تا پایان ژانویه ۲۰۲۲ طبق ادعای مذاکره‌کننده ارشد چین وجود دارد، گفت: هر قدر طرف مقابل آمادگی جدی‌تری برای پذیرش سازکارهای مد نظر جمهوری اسلامی ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد، به‌ویژه در دو موضوع راستی‌آزمایی و تضمین، به همان نسبت در زمان کوتاه‌تری می‌توانیم به توافق دست پیدا کنیم. وی این را هم گفت که هرقدر این آمادگی و اراده جدی‌تر و عینی‌تر باشد قاعدتا گفت‌وگوها زمان کمتری خواهد برد.
می‌توانیم به نتیجه مثبت برسیم
انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا و معاون مسئول سیاست خارجی این اتحادیه هم در پایان نشست کمیسیون مشترک برجام گفت مذاکرات وین در مسیر درستی برای رسیدن به توافق نهایی قرار دارد. وی افزود: اگر در روزها و هفته‌های آینده سخت کار کنیم، می‌توانیم به نتیجه مثبت برسیم.
به‌گفته او کار دشوار است و باید تصمیمات سختی گرفته شود، اما هدف مذاکرات همین است.
ایران با جدیت مذاکره می‌کند
تارنمای شبکه خبری العربیه در صفحه توئیتر خود به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت: ایرانی‌ها با جدیت مذاکره و تلاش می‌کنند به توافقی دست یابند که با لغو تحریم‌ها، فضای مناسبات تجاری برای این کشور باز شود. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نیز در توئیتی درباره مذاکرات وین نوشت: شرکت‌کنندگان بحث‌های تجاری و نتیجه‌محور را انجام دادند. آنها به‌ویژه موافقت کردند که پیش‌نویس را برای دستیابی به توافق در اسرع وقت تهیه کنند. طرف چینی هم گفته موارد اختلاف میان طرف‌های ایرانی و ۳ کشور اروپایی در حال کاهش است و امکان حصول توافق تا پیش از فوریه ۲۰۲۰ (ظرف کمتر از یک ماه) وجود دارد.
سخن پایانی
ایران و ۱+۴ با تایید امریکا در دور هفتم بر سر دو متن پیش‌نویس مربوط به لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای با در نظر گرفتن پیشنهادات و نظرات ایران به تفاهم رسیدند. ایران در مذاکرات ۸ آذر اعلام کرده بود علاوه بر دو سند مربوط به لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای، سند سومی نیز وجود دارد که بعد از تایید این دو سند ارائه می‌شود. به‌نظر می‌رسد علاوه بر سند سوم، سند چهارمی -درباره تضمین‌ها- نیز وجود دارد که به‌زودی آن را نیز ارائه خواهد کرد و در ابتدای این دور از مذاکرات صحبت از آنها هم به میان آمده است. براساس اخبار منتشر شده حالا دور هشتم مذاکرات با محور دو سند یادشده در جریان است و روند مذاکرات در ۲ روز گذشته مثبت ارزیابی شده است.
