روز به‌ روز تعداد شکایت‌ها از مواردی که مردم در زمان خرید کالا یا دریافت خدمات، از استفاده از دستگاه پوز محروم و ناچار به پرداخت وجه نقد شده‌اند، بیشتر می‌شود و اگر شکایتی از این دست قبلا فقط به مطب برخی پزشکان محدود بود، حالا تمام اصناف را دربرگرفته، این در حالی است که رئیس سازمان امور مالیاتی معتقد است مالیات بیش از نیمی از صاحبان مشاغل صفر و مالیات حدود ۹۰ درصد کمتر از ۲۰ میلیون تومان برای یک سال تعیین شده است. صمت در این گزارش به مشکلات مالیاتی اصناف پرداخته است.

مالیات نیمی از صاحبان مشاغل صفر شد

رئیس سازمان امور مالیاتی اعلام کرد مالیات بیش از نیمی از صاحبان مشاغل صفر و مالیات حدود ۹۰ درصد کمتر از ۲۰ میلیون تومان برای یک سال تعیین شده است.‏ سید هادی سبحانیان در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: مالیات مقطوع موضوع تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم براساس داده‌های متقنِ عملکرد اقتصادی افراد محاسبه شده است. با همین اطلاعات، مالیات بیش از نیمی از صاحبان مشاغل صفر و مالیات حدود ۹۰ درصد کمتر از ۲۰ میلیون تومان برای یک سال تعیین شده است.

مشکل جدید اصناف با سازمان امور مالیاتی چیست؟

اصناف و کسبه پیش از این نیز باتوجه به شرایط رکود اقتصادی به‌ویژه در دو سال کرونا، به میزان مالیات پرداختی معترض بودند، اما امسال رویه دریافت مالیات دچار تغییراتی شده که کار را برای کسبه دشوارتر کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد برای امسال سازمان امور مالیاتی عملکرد تراکنش حساب بانکی، دستگاه کارتخوان (پوز) و سامانه حساب صیادی فروشندگان و کسبه را مبنای مالیات قرار داده و همین رویه به نارضایتی برخی از اصناف منجر شده است. سازمان امور مالیاتی امسال رویه متفاوتی را در پیش گرفته و به‌جای آنکه سود فروشنده را مبنای محاسبات خود قرار دهد، تورم را ملاک قرار داده و در نتیجه صدای اعتراض اصناف بلند شده است. تا سال قبل سازمان امور مالیاتی از طریق توافق با اصناف یا اجرای ماده۹۷ قانون مالیات‌های مستقیم، از مودیان مالیات می‌گرفت، اما امسال این قاعده تغییر ‌و سازمان درصدی از گردش مالی اصناف را به‌عنوان مالیات تعیین کرد. در این روند مشکل این است که سازمان امور مالیاتی جای سود و تورم را در محاسبات خود عوض کرده است؛ یعنی مالیات تا امروز براساس درصدی از سود فروشنده تعیین می‌شد، اما از حالا به بعد تورم مبنای این محاسبات است.

بررسی‌ها نیز حاکی از آن است که امسال سازمان امور مالیاتی عملکرد تراکنش حساب بانکی، دستگاه کارت‌خوان (پوز) و سامانه حساب صیادی فروشندگان و کسبه را مبنای مالیات قرار داده است. همین رویه نامتعارف به نارضایتی اصناف منجر شده است. به‌گفته فعالان بازار، مشکل اینجا است که سازمان امور مالیاتی جای سود و تورم را در محاسبات خود عوض کرده است؛ به این صورت که مالیات تا امروز براساس درصدی از سود فروشنده تعیین می‌شد، اما از حالا به بعد تورم مبنای این محاسبات است. اما دغدغه‌های مالیاتی اصناف تنها محدود به مبنا قرار گرفتن گردش مالی سامانه صیادی چک، دستگاه کارت‌خوان و حساب بانکی فروشنده نیست. به گفته برخی از فعالان صنفی، سازمان امور مالیاتی اسناد مالی سنوات گذشته را نیز مبنای وصول مالیات قرار داده است.

مهلت ۱۰ روزه سازمان امور مالیاتی به مودیان صنفی

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به بررسی مشکلات مالیاتی اصناف با حضور وزیر اقتصاد گفت: باتوجه به مراجعات مکرر مسئولان واحدهای صنفی در سراسر کشور به اعضای کمیسیون اقتصادی برای طرح مشکلات و مسائل مربوط به نحوه رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی امسال، مشکلاتی در حوزه پرداخت مالیات وجود دارد که در گفت‌وگوی هفته گذشته مجلس با وزیر اقتصاد مطرح شد.

به‌گزارش خانه ملت، محمدرضا پورابراهیمی درباره نشست مشترک کمیسیون اقتصادی با وزیر اقتصاد و دارایی، هیأت رئیسه اتاق اصناف و رئیس سازمان مالیاتی برای بررسی مشکلات مربوط به اظهارنامه‌های مالیاتی سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: نشست مشترک کمیسیون اقتصادی مجلس با میزبانی وزارت امور اقتصادی و دارایی با حضور احسان خاندوزی وزیر امور اقتصاد و دارایی برگزار شد و باتوجه به اینکه در سامانه مربوط به اظهارنامه‌های نامه مالیاتی اصناف و بازاریان به‌دلیل حجم بار و موارد دیگر اختلالی وجود داشته و خدمات کامل به مودیان صنفی ارائه نمی‌شود، مقرر شد مهلت ده‌روزه‌ای باتوجه به شرایط پیش آمده برای ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی داده شود تا مودیان صنفی بتواند با دقت بیشتر و با تراکم کمتری در ساعات و روزهای پایانی برگه اظهارنامه‌های مالیاتی خود را ثبت کنند. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: تشکیل کارگروه منتخب با حضور نماینده کمیسیون اقتصادی، سازمان امور مالیاتی و اتاق اصناف ایران در استان‌ها از دیگر مصوبات نشست بود. با تشکیل این کارگروه مواردی که مورد اختلاف است به‌صورت موردی بررسی و به آن رسیدگی می‌شود تا حقی از کسی ضایع نشود.

پورابراهیمی افزود: همچنین مقرر شد جلسه‌ای با حضور اعضای کمیسیون اقتصادی و سازمان امور مالیاتی و اتاق اصناف ایران برای اصلاح ضرایب مالیاتی تشکیل شود تا با نظر سازمان امور مالیاتی مواردی که قابل اصلاح است مورد بازنگری و اصلاح قرار بگیرد.

استقبال اصناف از تسهیلات مالیاتی مبتنی بر داده

باوجود اظهارات فعالان صنفی سخنگوی سازمان امور مالیاتی اعلام کرد: مالیات مقطوع با لحاظ تمام امتیازات، تخفیفات و ترجیحات تبصره ماده ۱۰۰ برای اصناف و مشاغل قطعا به‌صرفه و عادلانه خواهد بود و چه‌بسا اگر اظهارنامه بدهند مالیات حقه آنها بیشتر هم شود.

سخنگوی سازمان امور مالیاتی با اشاره به اینکه ۳۱ خرداد، آخرین فرصت استفاده از مزایای تبصره ماده ۱۰۰ یا تکمیل و ارائه اظهارنامه ازسوی صاحبان مشاغل است، اظهار کرد: سازمان امور مالیاتی سال گذشته برای نخستین بار فرآیند محاسبه و تعیین مالیات مقطوع موضوع تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم را از حالت سنتی به محاسبه سیستمی مبتنی بر داده‌ها برای محاسبه مالیات عادلانه تغییر داد.

وی گفت: تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم برخی از مشاغل و گروه‌هایی را که فروش آنها از یک میزان کمتر باشد، مثلا برای امسال میزان فروش آنها کمتر از ۶ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان باشد، از انجام بخشی از تکالیف مستثنا کرده و این دسته نیازی به نگهداری دفاتر و مدارک و تسلیم اظهارنامه ندارند و می‌توانند صرفا با چند کلیک با وارد شدن به درگاه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی، مالیات خود را پرداخت کنند.

وی ادامه داد: اشخاص حقوقی که فروش آنها بیشتر از ۶ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان در کل سال بوده یا به‌دلایل مختلف مالیات مقطوعی که برای آنها در نظر گرفته و در سامانه بارگذاری شده را نمی‌پذیرند یا احساس می‌کنند باید مالیات کمتری را پرداخت کنند، وارد فرآیند تشخیص رسیدگی می‌شوند یا اظهارنامه تسلیم می‌کنند.

موحدی درباره تغییراتی که در اجرای تبصره ماده ۱۰۰ ایجاد شده، گفت: سال گذشته نخستین سالی بود که ما متکی به اطلاعات حساب‌های فروشنده و حساب‌های متصل به دستگاه‌های کارتخوان، مالیات را محاسبه می‌کردیم، اما از آنجایی که بسیاری از افراد صاحبان مشاغل و بازاریان شاید از این روند مطلع نبودند و ممکن بود در حساب‌های متصل به دستگاه پوز ارقامی جز درآمد فروش را وارد کنند، نیاز بود اصلاحاتی داشته باشیم تا در محاسبه مالیات آنها اشتباهی رخ ندهد.

وی ادامه داد: تمام سعی ما این بود که بتوانیم فرآیند اجرای قانون را به‌گونه‌ای پیش ببریم که برای صاحبان مشاغل و اصناف مشکلی ایجاد نشود اما امسال ما داده‌های بیشتری در اختیار داریم؛ از جمله داده‌های مختلفی از حساب‌های بانکی، حساب‌های تجاری و سابقه مالیاتی افراد که پیش از این در اختیار نبود و با استفاده از این داده‌ها و با الگوریتم‌ها و قابلیت شناسایی درآمدهای مشمول مالیات سعی کردیم اجرای سیستمی تبصره ماده ۱۰۰ مالیات مقطوع را داشته باشیم و شرایط را برای محاسبه سیستمی و محاسبه هوشمند مالیات اصناف و مشاغل فراهم کردیم.

سخنگوی سازمان امور مالیاتی با قدردانی از اتاق اصناف به‌دلیل همکاری با سازمان امور مالیاتی اظهار کرد: رابطه مثبت و تنگاتنگی بین سازمان و اتاق اصناف برای رسیدن به تفاهمی منطقی در راستای کسب مالیات حقه از مشاغل داشتیم و ۲۰ جلسه در سطوح مختلف با کارشناسان اصناف ازسوی سازمان امور مالیاتی برگزار شد و مباحث را مورد بررسی و تحلیل قرار دادند.

موحدی با بیان اینکه تبصره ماده ۱۰۰ یک فرصت برای تسهیل فعالیت مشاغل خرد و کوچک است، یادآور شد: ۵۲ درصد مشاغل ما اصلا نباید مالیات پرداخت کنند، ۸۲ درصد مشاغل مشمول مالیات، مالیاتی کمتر از ۱۰ میلیون تومان، ۹۰درصد زیر ۲۰ میلیون تومان برای کل سال و تنها ۴ درصد بالای ۳۰ میلیون تومان در سال پرداخت می‌کنند. وی با اشاره به استقبال اصناف از تبصره ماده ۱۰۰ گفت: موجی از استقبال از این امکان را امسال شاهد بوده‌ایم و تاکنون یک میلیون و ۵۰ هزار نفر از صاحبان مشاغل فرم تبصره ماده ۱۰۰ را تکمیل و فقط ۱۹۶ هزار نفر ارائه اظهارنامه را انتخاب کرده‌اند. منطق حکم می‌کند به‌ جهت مزایای تبصره ماده ۱۰۰ که سقف‌هایی در نظر گرفتیم و ضریب فعالیت را نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد کاهش دادیم، اصناف متقاضی استفاده از این امکان باشند.

موحدی تسریع در فرآیند مالیات‌ستانی ازسوی سازمان امور مالیاتی و همچنین تسهیل در فرآیند مربوط به مشاغل و اصناف را از مزایای این روش برشمرد و ادامه داد: با این روش با تکیه بر داده‌ها مالیات حقه را محاسبه و از روش‌های سنتی علی‌الرأسی که در سال‌های قبل استفاده می‌شد، عبور کردیم. این فرآیند ساده می‌تواند کار سازمان مالیاتی و مودیان را راحت و به عدالت مالیاتی کمک کند.

موحدی تاکید کرد: مالیات مقطوع با لحاظ تمام امتیازات، تخفیفات و ترجیحات تبصره ماده ۱۰۰ برای اصناف و مشاغل قطعا به‌صرفه و عادلانه خواهد بود و چه‌بسا اگر اظهارنامه بدهند مالیات حقه آنها بیشتر هم شود. وی درباره اشخاص حقوقی که نام آنها در درگاه سازمان امور مالیاتی برای تکمیل فرم تبصره ماده ۱۰۰ نیست گفت: درج نشدن نام برخی اشخاص حقوقی در درگاه سازمان امور مالیاتی به این معنا است که هنوز درباره آن اشخاص در زمینه شمول تبصره ماده ۱۰۰ تصمیم گرفته نشده و این اشخاص بدانند که اگر اطلاعات آنها تا ۲۳ خرداد در درگاه سازمان امور مالیاتی بارگذاری نشد، باید از طریق اظهارنامه مالیات خود را پرداخت کنند.