رونق رمز ارزها در سراسر دنیا کسب و کار نسبتاً جدیدی را ایجاد کرد و صرافی‌های ارز دیجیتال در بازارهای مالی جایگاه پیدا کردند. صرافی‌هایی که برای ایرانی‌ها با دو ریسک همراه بود. ریسک اول تحریم یا بلوکه شدن از سوی صرافی‌های بین‌المللی و ریسک دوم کلاه‌برداری صرافی‌های نا معتبر داخلی که در سال‌های اخیر تهدیدی جدی شده است. در خصوص وضعیت صرافی‌های موجود در ایران و نظارت‌های قضایی گفتگویی با یکی از فعالان این حوزه داشتیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

نظارت‌های غیررسمی بر روند کار صرافی‌های رمز ارز

سید احسان قاضی‌زاده، مدیر یک صرافی رمزارز در گفتگو با گسترش نیوز گفت: حدود ۸۰ پلتفرم در ایران وجود دارد که به عنوان صرافی رمز ارز مشغول به فعالیت هستند. بعضی از این پلتفرم‌ها مستقیم (p۲p) هستند و تعدادی هم به صورت صرافی OTC برای مبادله رمز ارز فعال هستند.

قاضی‌زاده اظهار کرد: در حال حاضر نظارت حاکمیتی بر روی صرافی‌های ارز دیجیتال وجود ندارد. به این دلیل که هیچ صنف و دستگاه زی ربطی در بدنه حاکمیت مسئولیت حوزه تبادل را به عهده نگرفته است. البته نظارت‌های غیر رسمی وجود دارد. جلسات متفاوتی با مدیران پلتفرم‌ها از سوی نهادهای تأمین‌کننده امنیت برگزار می‌شود. صنف‌های مختلف مثل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور نیز فعالین این حوزه را دور هم جمع می‌کنند. در این جلسات و گرده همایی‌ها از آخرین وضعیت حوزه تبادل و پلتفرم‌ها مطلع می‌شوند.

وی افزود: اعتماد به صرافی‌های رمز ارز به واسطه زمان به وجود می‌آید و اعتمادسازی نیازمند اثبات زمانی است. پارامترهای مشخصی برای قابل ‌اعتماد بودن صرافی‌های رمز ارز وجود ندارد. خیلی از سایت‌ها ای نماد دارند و جز اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی هستند اما اگر مدیر سایت بخواهد، امکان کلاه‌برداری وجود دارد. با توضیحات ارائه شده، مدت زمان فعالیت صرافی می‌تواند برای کاربران اعتماد ساز باشد.

این فعال تبادل رمز ارز تأکید کرد: پارامترهای دیگری مثل تیم مدیریت صرافی، شخصیت حقیقی و حقوقی صرافی، ارتباط مدیران رسانه‌ای با رسانه‌ها وجود دارد که در کنار هم ریسک سرمایه‌گذاری در صرافی را تعریف می‌کند. صرافی‌های فعال در چند سال اخیر که خوش‌نام بودند و در رسانه‌های حضور دارد، قابل اعتماد خواهد بود. در این سال‌ها شاهد اقدامات کلاه‌برداری اشخاص مختلف بودیم که دارایی مردم را از بین بردند.

قاضی‌زاده در پایان گفت: بعد از کلاه‌برداری شاهد شکایت مردم و آغاز به کار قوه قضاییه هستیم که روند کند و فرسایشی را باید پشت سر بگذاریم. اقدامات اصلی باید پیش از وقوع کلاه‌برداری باشد. باید احتمال کلاه‌برداری در پلتفرم‌های تبادل رمز ارز به حداقل برسد. این روند نیازمند نظارت حاکمیت است. تا تدوین قانون نیز پلیس فتا، ضابط قضایی و نهادهای مرتبط باید متولی شوند. با این روند نیازمند رتبه‌بندی بین پلتفرم‌ها هستیم تا به لحاظ سلامت سنجیده شوند. دانش و آگاهی کاربران نیز موضوع مهمی است که نباید به هر مجموعه و اسم و نشانی اعتماد نشود. اعتماد اضافه در حوزه مالی زیان‌بار است. پلتفرم‌هایی که هدفشان کلاه‌برداری است، از تبلیغات اغوا کننده استفاده می‌کند و بر سواد کم کاربران تکیه می‌کند تا قربانیان بیشتری را جذب کنند.

نگاهی به کلاه‌برداری‌های رمز ارزی در ایران

یکی از کلاه‌برداری‌هایی که حسابی سر و صدا کرده است و سرمایه‌گذاران زیادی دارایی خود را از دست دادند، کلاه‌برداری صرافی کریپتولند است. ماجرای این صرافی از ۲۷ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ آغاز شد. بازداشت سینا استوی مدیرعامل صرافی کریپتولند سرمایه‌گذاران این صرافی را شوکه کرد و هنوز هم این پرونده به نتیجه نرسیده است. سامانه معاملات رمز ارز به آدرس darixo.com نیز صرافی دیگر است که در ۲۷ تیرماه خبر این صرافی رسانه‌ای شد. مالک صرافی مذکور بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان را از شهروندان گرفت و در ازای آن هیچ ارز دیجیتالی در اختیارشان نگذاشته است و در حال حاضر نیز متواری است. صرافی اکسننس نیز یکی دیگر از این صرافی‌ها بود که بیش از ۱۰ میلیارد تومان کلاه‌برداری در پرونده‌اش ثبت شده است.