با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، ناامنی و نگرانی شدید سرمایه‌گذاران از تغییرات پیش‌بینی‌ناپذیر در قوانین و سیاست‌ها، متعهد و پایبند نبودن دولت به سیاست‌های اعلام شده، بی‌توجهی به نظرات سرمایه‌گذاران و اصحاب کسب‌وکار در فرآیند وضع قوانین و سیاست‌های جدید و  لغو ناگهانی و بدون مقدمه قوانین و مقررات جاری از سوی دولت، به‌عنوان مولفه‌های اصلی عدم‌موفقیت طرح‌های سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌روند.

از اوج تا فرود بازار سرمایه

تا همین چند سال پیش زمانی که صحبت از دانش‌بنیان‌ها به میان می‌آمد، کسی در ذهن نداشت که چه شرکتی است و چه فعالیتی دارد اما اکنون نسل جوان با این بازار آشنا هستند. با توجه به اینکه امسال رهبر معظم انقلاب به بحث دانش‌بنیان‌ها اشاره داشت، باید گفت یکی از شاهراه‌های تحقق شعار امسال بدون شک بازار سرمایه است. بازار سرمایه‌ای که در سال ۹۸ با استقبال زیادی همراه بود و در سال ۹۹ قله ۲ میلیون و ۱۰۰ واحدی را فتح کرد، پس از آن در مسیر نزولی قرار گرفت و بسیاری از سهامداران زیان کردند. چندی پیش، بازار سرمایه در اقتصاد ایران به‌عنوان یک بازار مالی سودده معرفی شد و افراد ناآگاهی وارد این بخش شدند که اطلاعی از چگونگی خریدوفروش سهام نداشتند و بر این باور بودند که مانند سود بانکی سود تضمین‌شده در انتظارشان است. ریزش بازار باعث شد خروج سرمایه از این بازار با شتاب بیشتری اتفاق بیفتد و قاعدتا اهدافی که برای شعار سال در نظر گرفته شده بود، تحقق نیابد.

ورود فناوری‌های نوین به صنایع بزرگ

مهدی حاجی‌وند، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی که با جام‌جم داشت از ریسک‌پذیر بودن سرمایه‌گذاری در تولید دانش‌بنیان سخن گفت و اظهار کرد: سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان باید مورد تضمین قرار گیرد که در این زمینه بازار سرمایه با ابزارهایی ازجمله صندوق‌ها می‌تواند این ریسک‌ها را کنترل کند. وی معتقد است مهم‌ترین اقدامات برای تحقق شعار ۱۴۰۱، پذیرش شرکت‌های جدید فعال در حوزه‌های تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی در بازار سرمایه و استفاده از ظرفیت‌های این بازار برای عرضه سهام و مالکیت آنها در بورس است. در این راستا باید شرایطی فراهم شود تا امکان ورود فناوری‌های نوین و جدید به صنایع بزرگ در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم شود. ایجاد، گسترش و تعمیق رابطه و همکاری میان دانشگاه‌ها، فعالان اقتصادی و بنگاه‌ها و واحدهای اقتصادی در بستری به‌نام بازار سرمایه هم برای تحقق این شعار ضروری است؛ ضمن اینکه باید محدودیت‌های فرآیند تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق این بازار با همفکری و همراهی این ۳ضلع برداشته شود.

حاجی‌وند درباره تامین مالی شرکت‌های بورسی توضیح داد: تامین مالی موردنیاز شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق بازار سرمایه به‌دلیل ماهیت این بازار می‌تواند نسبت به سایر بازارها سریع، آسان و ارزان باشد و به همین دلیل هم باید بازنگری جدی در نحوه پذیرش و عرضه سهام این شرکت‌ها در بورس انجام شود، ضمن اینکه تسریع در ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به تالار شیشه‌ای به ورود فناوری‌های جدید به‌عنوان یکی از صنایع بزرگ کشور و دنیا به بورس کمک کرده و افزایش عمق این بازار را نیز به‌دنبال خواهد داشت.

مقابله با کاغذبازی

رامین زادیوسفی، کارشناس بازار سرمایه درباره تحقق شعار سال از مسیر بازار سرمایه گفت: از جمله مزایای استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای تحقق شعار امسال این است که با تسریع و گسترش پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان در این بازار و تامین مالی پروژه‌ها، بدون شک شاهد دلگرمی و ایجاد انگیزه در قشر جوان و تحصیلکرده و نیز نخبه کشور خواهیم بود که یکی از مشکلات کنونی آنها نداشتن نقدینگی و منابع مالی لازم برای انجام فعالیت‌ها و بارور کردن استعدادهاست. به‌علاوه اینکه از مسیر بازار سرمایه، ارزش‌گذاری خلاقیت‌ها و استعدادهای نخبگان کشور به‌درستی انجام می‌شود. وی در گفت‌وگو با جام‌جم گفت: استفاده از ظرفیت‌های این بازار می‌تواند با تغییر در مقررات پیچیده و محیط کسب‌وکار، فرهنگ کارآفرینی را توسعه داده و با استفاده از اقتصاد دانش‌بنیان براساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل‌گرفته و ارتقای سطح سرمایه‌گذاری در این حوزه از طریق بازار سهام شاهد کارآفرینی بیشتر در کشور باشیم.  زادیوسفی تاکید کرد: با حضور شرکت‌های دانش‌بنیان، صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه در بازار سرمایه، عموم مردم می‌توانند در این سرمایه‌گذاری‌ها شرکت کنند و این موضوع خود می‌تواند زمینه‌ساز افزایش اقبال عمومی به‌مقوله دانش و فعالان این حوزه باشد و به‌نوعی مشارکت عمومی در تجهیز منابع این حوزه کارساز شود.

تامین مالی سریع

زادیوسفی گفت: ذکر این نکته ضروری است که در موضوع دانش‌بنیان بودن تولید باید تلاش شود تحقیق و توسعه در بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های تولیدی به سمتی برود که تکمیل‌کننده زنجیره عرضه در تولید باشد و این مقوله سهم تولید داخل را در زنجیره عرضه افزایش دهد. در همین راستا، نقش بورس کالا در تحقق شعار سال به‌عنوان کمک‌کننده در زنجیره عرضه محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند دوچندان باشد.

در تامین آب خام سرمایه‌گذاری کنید

احمد سراج با بیان اینکه ظرفیت خوبی در شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد که براساس آن می‌توانند در حوزه‌های مهم سرمایه‌گذاری ورود کنند، اظهار کرد: یکی از مشکلات جدی شهرها در آینده تامین آب خام است، چراکه در برخی مناطق دسترسی به آب خام وجود ندارد و شرکت‌های دانش‌بنیان ظرفیت خوبی برای رفع این چالش هستند. وی افزود: در بسیاری از شهرهایی که کمبود آب وجود دارد، شرکت‌های دانش‌بنیان فاضلاب موجود را به آب خام تبدیل کرده‌اند و با رفع این مشکل بار بزرگی از دوش شهر برداشته شد. یکی دیگر از معضلات جدی شهرهای کشور موضوع پسماند و زباله‌گردی است و لازم است از دانش‌بنیان‌ها در این زمینه نیز کمک گرفته شود.اگر زنجیره بازیافت زباله ایجاد شود، قطعا در حوزه اشتغال و تحقق شعار سال به‌ویژه بخش دانش‌بنیان‌ها موفق عمل خواهیم کرد.

اهمیت تقویت مناسبات بین‌المللی از هر لحاظ

بسیاری از کارشناسان معتقدند در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور، توسعه ارتباطات بین‌المللی و به‌ویژه جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری خارجی نباید مغفول واقع شود، چراکه اقتصاد کشور امروز به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد.