ضرورت توسعه خودروهای دوگانهسوز دیزل
باتوجه به اهمیت خودروهای دیزل، همه کشورها بر این اساس برنامه مدونی برای چشمانداز سبد انرژی خودرو در نظر گرفته و متناسب با آن اقداماتی انجام دادهاند.
در اتحادیه اروپا بیشترین رشد تعداد خودروهای گازسوز در سال ۲۰۱۶ میلادی مربوط به خودروهای سنگین بوده است و تا سال ۲۰۳۰ تعداد خودروهای گازسوز اروپا ۱۰ برابر بیشتر خواهد شد و به ۱۵ میلیون خودرو خواهد رسید. در حالحاضر میزان توجه و سرمایهگذاری در زمینه تولید گاز در حال افزایش بوده و گاز در حال پیشیگرفتن از نفت در حوزه سوختهای فسیلی است؛ بهطوریکه پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۵ نسبت تولید نفت و گاز بهترتیب ۳۶ و ۶۴ درصد شود.
چین یکی از کشورهایی است که آمار خودرو گازسوز آن بالاست و در این کشور عمده خودروهایی که از گاز طبیعی استفاده میکنند، دیزل هستند که ماهیت و سیستم موتور این نوع خودرو و میزان مصرف سوخت گاز نسبت به گازوئیل، موجب کاهش هزینه حملونقل و آلودگی هوا خواهد شد و اینکه درگیر تامین فرآوردههای نفتی مانند بنزین و گازوئیل که سوختهای گران هستند، نمیشوند.
تمام کشورها برای توسعه دوگانهسوز کردن خودروهای دیزل اهمیت ویژهای قائل هستند. در کشور ما نیز با توجه به افزایش ظرفیت سوخت توجه به این بخش ضرورت دارد.
جهان به این نتیجه رسیده که توسعه حملونقل در بستر سوختهای جایگزین مانند گاز طبیعی و بعضا LPG، ضروری است که در آینده دستاوردهای خوبی برای کشورها بههمراه خواهد داشت. با توجه به اینکه ایران از نخستین کشورها در حوزه ذخایر گاز طبیعی است؛ بنابراین ضرورت آن برای ما دوچندان خواهد شد و همانگونه که کشورهای دیگر براساس سند چشمانداز سبد انرژی خود برنامههایی را تا سال ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ میلادی تدوین کردهاند، کشور ما نیز باید برنامههای مدونی در این بستر آماده کند که امیدواریم با قانونگذاری مجلس شورای اسلامی در راستای توسعه سبد سوخت کشور گامهای موثری برداشته شود.
گازسوز کردن خودروهای دیزل از مولفههای مهم کشورها در جهان اقتصاد انرژی است. با توجه به تحریمهای نفتی و مازاد تولید گاز طبیعی در کشور، اکنون وقت آن است که از این فرصت طلایی استفاده کرده و بهجای فروش نفت خام آن را در پالایشگاهها و فرآوردههای جایگزین تبدیل کنیم. در کشور هیچ محدودیتی برای دوگانهسوز کردن خودروهای دیزل وجود ندارد و مسائل فنی آن در تمام کشورها حل شده و عمده کشورها روی گازسوز کردن خودروهای دیزل سرمایهگذاری کردهاند.
پس از تعهدنامه پاریس همه کشورهای زیرمجموعه آن، کاهش آلایندههای زیستمحیطی و ذرات معلق را در دستور کار قرار دادهاند. یکی از مهمترین اقدامات این کشورها برنامهریزی برای تبدیل خودروهای دیزل به گازسوز تا سال ۲۰۳۵ است. در حالحاضر کشور ما دارای بیشترین خودرو گازسوز در جهان بوده و از نظر میزان جایگزین سیانجی با بنزین و گازوئیل، کشور چین رتبه اول را به خود اختصاص داده است، زیرا چین فقط خودروهای سنگین را گازسوز کرده و این اقدام درباره خودروهای سبک انجام نشده، با توجه به اینکه ذرات معلق ناشی از سوخت سیانجی نسبت به بنزین و گازوئیل صفر است و عمدتا خودروهای دیزل خودروهای کار هستند و میزان مصرف سوخت خودروهای دیزل از نظر لیتراژ برابر مصرف بنزین است، چین با دو هدف این اقدام را انجام داده؛ نخست بهدلایل زیستمحیطی و دلیل دیگر آن مزیت اقتصادی است.
حدود ۱۵ سال پیش در کشور عمده اتوبوسها متعلق به شهرداری و بخش دولتی بود اما بهتدریج باتوجه به اصل ۴۴ قانون اساسی، اتوبوسرانی به بخش خصوصی واگذار شد تا خدمات شهری با کیفیت بهتری ارائه شود. یکی از موضوعات مهم برای سرمایهگذاران بخش خصوصی، صرفه اقتصادی است اما امروز بهدلیل کم بودن اختلاف بین نرخ گازوئیل و سیانجی، بخش خصوصی رغبتی برای جایگزینی اتوبوسهای دیزلی با گازسوز ندارد. یکی از موانع پیشروی توسعه اتوبوسهای گازسوز بهعنوان بزرگترین حامی محیطزیست در بخش حملونقل درونشهری، سیاست قیمتگذاری در حوزه اختلاف نرخ سیانجی و گازوئیل است.
براساس ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، میتوان در مرحله نخست پیش از افزایش نرخ گازوئیل برای مالکان اتوبوس و سرمایهگذاران بخش خصوصی، مزیتهای مناسبی در نظر گرفت تا به فرآیند تبدیل اتوبوسها تمایل پیدا کنند. پس از اینکه همه اتوبوسهای بخش حملونقل درونشهری و برونشهری که روی نرخ سایر محصولات تاثیر میگذارند، گازسوز شوند، میتوان با حذف یارانه گازوئیل نرخ آن را آزاد کرد و به سمت آزادسازی نرخ گازوئیل که از اهداف برنامه ششم توسعه نیز بوده، حرکت کرد. اگر بخواهیم از این منظر، شرایط مناسبی برای آزادسازی نرخ گازوئیل و ایجاد انگیزه برای مالکان خودروهای دیزلی داشته باشیم، این امر هیچگاه محقق نمیشود.
خوشبختانه فناوری تبدیل خودروهای دیزلی به گازسوز در کشور وجود دارد و از این جهت مشکلی نیست. علاوهبر اینکه براساس گزارشهای موجود هنگامی که خودروهای دیزل گازسوز میشوند، عملکرد بهتری نسبت به کارکرد دیزلی خود دارند و تنها محدودیت سیاستگذاری در این حوزه است. البته احداث جایگاههای عرضه سوخت سیانجی نیز باید در دستور کار قرار بگیرند، زیرا جایگاههای سیانجی موجود در کشور مختص خودروهای بنزینی و سبک هستند و جایگاههای ویژه خودروهای سنگین باید متناسب با برنامه توسعه ششم و طرح توسعه خودروهای دیزل احداث شود.