یکی از پدیده‌های بحث‌برانگیز در شهرسازی معاصر کشور ما را که همواره موردچالش بوده است، راهبرد توسعه عمودی و بلندمرتبه‌سازی در فرآیند برنامه‌ریزی شهری است. موضوعاتی نظیر رشد روزافزون جمعیت شهری، کمبود و گرانی زمین به‌ویژه در کلانشهرها و مشکلات ناشی از گسترش افقی، دلایلی هستند که اتخاذ راهبرد بلندمرتبه‌سازی را توجیه‌پذیر کرده است.

بلندمرتبه‌سازی در فرآیند بازآفرینی بافت فرسوده موجب می‌شود دوباره تراکم بالا و ریزدانگی و مشکل معابر در این مناطق پا برجا بماند، بنابراین باید از بلندمرتبه‌سازی در بازآفرینی بافت فرسوده جلوگیری شود تا در این فرآیند کیفیت زندگی مردم در شهرها نیز افزایش پیدا کند.

برای توسعه ساخت مسکن به زمین نیاز داریم، در تهران زمین کافی برای خدمات عمومی وجود ندارد. باید کمربند تهران را باتوجه به طرح تفصیلی گسترش دهیم و با مشوق تهاتر زمین جدید با مسکن موجود، مردم را به اماکن جدید انتقال دهیم و جمعیت را در سطح تهران پخش کنیم.

در داخل شهر تهران، اراضی به‌میزان کافی وجود دارد، بنابراین نیازی به ساخت واحدهای بلندمرتبه که خود زمینه‌ساز ناهمگون شدن واحدهای مسکونی در داخل شهرها می‌شود، نداریم. هم‌اکنون ساخت واحدهای ویلایی در کشور رونق گرفته، به‌طوری که ایوانکی به‌عنوان پرچمدار ساخت واحدهای ویلایی در کلانشهر تهران به‌شمار می‌رود و پیشرفت فیزیکی واحدهای این شهر به مرحله فوندانسیون و اسکلت رسیده است.

 طرح توسعه افقی شهر‌ها یکی از مهم‌ترین راهکار‌ها برای اجرا و تسریع در روند ساخت پروژه‌های نهضت ملی مسکن است که در این بخش دستگاه‌ها هم باید همکاری لازم را برای اجرای هرچه سریع‌تر این پروژه‌ها در دستور کار خود قرار دهند.

باتوجه به اینکه تراکم جمعیتی در بافت فرسوده بالا و کیفیت زندگی در این اماکن نیازمند بهبود است، هدف اصلی نمی‌تواند افزودن ساکنان جدید باشد. باید با روش‌هایی به‌سمت بازآفرینی برویم که کیفیت زندگی را برای ساکنان فعلی بالا ببریم.

مسئله بعدی اینکه تعریف دقیق بافت فرسوده روشن نیست. تعریف شورای‌عالی شهرسازی 3 شاخص ریزدانگی، نفوذناپذیری و کمبود مقاومت را مطرح می‌کند، اما به‌طور مثال در منطقه ۱۶ شهرداری تهران، بافت‌های فرسوده تمامی 3 شرط فوق را ندارند و این مسئله موجب شده مردم نتوانند از تسهیلات آن استفاده کنند.

نکته دیگر اینکه بهتر است توسعه افقی را در راستای احیای بافت فرسوده در دستور کار قرار دهیم و نباید این دو در تقابل با همدیگر در نظر گرفته شود. توسعه عمودی و بلندمرتبه‌سازی در فرآیند بازآفرینی بافت فرسوده موجب می‌شود دوباره تراکم بالا و ریزدانگی و مشکل معابر در این مناطق پا برجا بماند، بنابراین باید از بلندمرتبه‌سازی در بازآفرینی بافت فرسوده جلوگیری شود. علاوه بر این، باید از ساخت واحدهای مسکونی کوچک‌مقیاس که موجب بالارفتن تراکم در این بافت‌ها می‌شود نیز، جلوگیری کرد.

در تهران زمین کافی برای خدمات عمومی وجود ندارد. باید کمربند تهران را باتوجه به طرح تفصیلی گسترش و با مشوق تهاتر زمین جدید با مسکن موجود مردم را به اماکن جدید انتقال دهیم و جمعیت را در سطح تهران پخش کنیم. به این ترتیب، زمینه‌چینی برای بازسازی فراهم می‌شود،کمااینکه در لندن به همین سمت حرکت شده است.

خانه‌های خالی موجود در شهرها بیشتر در بالای شهر است و برای افراد متوسط جامعه قابل‌استفاده نیست، اما آیا این خانه‌ها هم تقاضای خاص خودشان را ندارند؟ اگر یک شیفت در تهیه خانه اتفاق بیفتد و کسی که در دهک 10 قرار دارد، به این املاک نقل‌مکان کند و تقاضا را در محله‌های متوسط کاهش دهد، در این صورت فرصت تهیه مسکن برای دهک‌های بعدی فراهم می‌شود، بنابراین ساماندهی به خانه‌های خالی موجود در شهرها نیز یکی دیگر از الزامات خانه‌دار کردن مردم شهرهای بزرگ است که باید در کنار بازآفرینی بافت‌های فرسوده به آن توجه شود.