پسته مهم‌ترین محصول مزیت‌دار شهرستان خوشاب، به‌عنوان دومین قطب تولید این محصول در خراسان‌رضوی به‌شمار می‌رود که می‌تواند با برداشتن گام‌های موثر در زمینه توسعه صادرات، تحولی شگرف را در اقتصاد این منطقه رقم زده و خنده را بر لبان فعالان این حوزه بنشاند. پسته به‌عنوان طلای سبز، یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی و ارزشمند غیرنفتی کشور در سال‌های گذشته بوده که علاوه بر ایجاد ارزش‌افزوده، اشتغال و کارآفرینی را نیز برای مناطق کاشت و عمل‌آوری آن به همراه داشته، هم‌اینک سطح باغ‌های بارور پسته کشور حدود ۴۲۰ هزار هکتار است که خراسان‌رضوی با داشتن ۱۲۰ هزار هکتار از این رقم، رتبه دوم کشور را از نظر سطح زیرکشت پسته در اختیار دارد که این سطح هرساله رو به افزایش است.

شهرستان خوشاب، در غرب استان خراسان‌رضوی؛ با اختصاص ۴۰ درصد کشتزارهای خود به پسته و با برخورداری از ۱۲ هزار و ۲۵۰ هکتار باغ پسته، رتبه دوم استان خراسان‌‎رضوی را به‌‎لحاظ سطح زیرکشت این محصول دارد و تولید پسته آن نیز پس از شهرستان‌های مه ولات و بردسکن در ردیف سوم استان قرار دارد.

یکی از مزایای کاشت پسته، باتوجه به بروز تغییرات اقلیمی، سازگاری و آستانه تحمل بالای آن نسبت به کم‌آبی است که البته توسعه روش‌های نوین آبیاری، افزایش عملکرد تولید پسته در واحد سطح و برندسازی آن برای صادرات از دغدغه‌های اصلی پیش‌روی تولیدکنندگان به‌شمار می‌رود.

باوجود افزایش سطح زیرکشت پسته در ایران، اما میزان تولید این محصول پایین است و لازمه عقب نماندن کشور از رقیبانی چون امریکا در تسخیر بازارهای صادراتی، افزایش عملکرد تولید در واحد سطح با اجرای روش‌های مختلف علمی است.

قطب تولید پسته در غرب خراسان‌رضوی

مدیر انجمن پسته خوشاب به ایرنا گفت: این شهرستان در سال‌های اخیر به قطب تولید پسته در غرب خراسان‌رضوی تبدیل شده و به‌نوعی اقتصاد این شهرستان با محصول پسته گره خورده است.

فهیمه طاهری با بیان اینکه میزان تولید پسته با سطح زیر کشت همخوانی ندارد، افزود: به‌منظور جبران این وضعیت، انجمن پسته خوشاب با رویکرد کار تیمی، انتقال دانش، فناوری و ایجاد همبستگی بین کشاورزان این شهرستان، با هدف افزایش عملکرد تولید در واحد سطح، تشکیل شده است.

وی تصریح کرد: در سال‌های اخیر، هزینه کاشت تا برداشت محصولاتی چون پسته افزایش یافته است و درآمد حاصله کفاف هزینه کشاورزان را نمی‌دهد؛بنابراین باید به‌دنبال کشت هدفمند محصول با بازدهی بالا و میانگین تولید بیشتر باشیم.

مدیر شرکت کشت و صنعت طاهر خوشاب گفت: این شرکت در حوزه فرآوری پسته شامل ضبط، فرآوری و صادرات محصول پسته به کشورهای مختلف اروپایی و آسیای شرقی فعالیت دارد.

طاهری افزود: یکی از مشکلات شهرک صنعتی خوشاب، نبود برخی زیرساخت‌ها همچون مخابرات است که باتوجه به اهمیت ارتباطات، این مسئله فعالیت‌های تولیدی را با مشکل مواجه کرده است.

وی با بیان اینکه واحدهای فرآوری به‌میزان کافی در شهرستان خوشاب وجود دارد، گفت: توسعه سرمایه‌گذاری در حوزه پایانه پسته و واحدهای فرآوری بازدهی اقتصاد ندارد، چرا که برای تنها ۲ ماه فعالیت باید کلی سرمایه‌گذاری انجام گیرد.

مدیر شرکت کشت و صنعت طاهر گفت: هم‌اینک جشنواره پسته در این شهرستان در حال برگزاری است که آشنا کردن پسته‌کاران با فناوری‌های روز و افزایش میانگین برداشت پسته از اهداف آن است.

باغ پسته‌ای به قدمت بیش از نیم قرن

در روستای رباط جز شهرستان خوشاب باغ پسته‌ای به قدمت ۵۶ سال خودنمایی می‌کند که نخستین و یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های پسته در استان خراسان‌رضوی است که مرحوم دکتر میرزامحمد ادیب در دهه ۱۳۴۰ اقدام به ایجاد آن کرده است.

سرپرست باغ دکتر ادیب گفت: این باغ پسته در ابتدا ۲۰ هکتار بود که در دهه‌های گذشته گستره آن به ۱۲۰ هکتار افزایش یافته و هم‌اینک ۱۰۰ هکتار آن بارده است. جواد خوشابی افزود: این باغ پسته علاوه بر اینکه ظرفیتی برای جذب گردشگران است، می‌تواند به‌عنوان یک مزرعه الگویی در حوزه تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و باغی مورداستفاده قرار گیرد.

وی تصریح کرد: در این باغ پسته برای ۳۰ نفر اشتغال دائمی فراهم شده و تنها برای اجرای عملیات هرس آن ۴۰ نیروی کار طی مدت 4 ماه و نیز در فصل برداشت محصول به مدت حدود ۲ ماه، ۱۰۰ نیروی کار مشغول می‌شوند.

خوشابی افزود: باتوجه به بروز پدیده خشکسالی و کمبود منابع آبی، شیوه آبیاری این باغ از غرقابی به قطره‌ای تغییر کرده و درختان پسته آن نیز جوان‌سازی شده است که می‌تواند به‌عنوان الگو موردتوجه و استفاده کشاورزان قرار گیرد.

فرصت طلایی رونق اقتصاد

پسته محصول اصلی کشاورزی خوشاب است، چنان که در فصل برداشت آن رونق اقتصادی در سطح شهرستان ایجاد می‌شود و با حرکت و جنب‌وجوش بین کشاورزان، چرخ واحدهای فرآوری به‌حرکت درمی‌آید و شمار زیادی از مردم این شهرستان از عواید آن بهره‌مند می‌شوند.

مدیر جهاد کشاورزی خوشاب گفت: این شهرستان با برخورداری از ۱۲ هزار و ۲۵۰ هکتار باغ پسته، رتبه دوم استان خراسان‌رضوی را به‌لحاظ سطح زیرکشت این محصول دارد و امسال از سطح 8 هزار هکتار از باغ‌های بارور پسته خوشاب بیش از ۲۵ هزار تن محصول برداشت شده است.

ابراهیم رودسرابی با بیان اینکه محصول پسته، فرصت طلایی برای رونق اقتصادی خوشاب است، افزود: منابع مالی حاصل از تولید این محصول، ظرفیت خوبی برای توسعه کشاورزی و صنایع وابسته به آن همچون ۲۱ واحد فرآوری در این شهرستان ایجاد کرده است.

 وی اظهار کرد: گردش مالی تولید، فرآوری و فروش محصول پسته در این شهرستان خراسان‌رضوی در امسال ۲۵ هزار میلیارد ریال بوده است و در فصل برداشت پسته ۲۵۰ هزار نفر روز در بخش‌های مختلف برداشت و فرآوری این محصول مشغول به کار شده بودند.

صادرات یک‌سوم پسته خوشاب

پسته، یک محصول صادراتی مزیت‌دار است که شهرستان خوشاب به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید آن در خراسان رضوی، گام‌های موثری برای صادرات آن برداشته است. مدیر جهاد کشاورزی خوشاب گفت: یک‌سوم پسته تولیدی این شهرستان به کشورهای مختلف صادر می‌شود، چنان که در این زمینه ۲ واحد صادرکننده اروپایی و آسیایی به‌طور مستقیم محصول پسته را در شهرستان خریداری و از طریق مبادی گمرک صادر کرده‌اند. رودسرابی اظهار کرد: پسته مرغوب این شهرستان به کشورهای مختلف اروپایی از جمله روسیه، انگلیس، بلغارستان، مجارستان و کشورهای آسیایی شامل چین، اندونزی، سنگاپور و تایوان صادر می‌شود.

فرصتی برای معرفی

فرماندار خوشاب گفت: این شهرستان غربی خراسان‌رضوی ظرفیت‌های فراوانی دارد که برگزاری جشنواره منطقه‌ای پسته، فرصتی مناسب برای معرفی بخشی از قابلیت‌های آن است.

محمود شم‌آبادی اظهار کرد: برگزاری این جشنواره منطقه‌ای، فرصت مغتنمی برای شناساندن ظرفیت‌های شهرستان خوشاب در حوزه‌های مختلف کشاورزی، باغداری، صنایع، پوشاک و گردشگری است.

وی افزود: همچنین برگزاری جشنواره پسته تلاشی برای بین‌المللی کردن این محصول، افزایش بهره‌وری و نیز انتقال دانش و شیوه‌های نوین مبارزه با آفات پسته به کشاورزان است.

فرماندار خوشاب گفت: دومین جشنواره پسته خوشاب در روزهای ۲۶ تا ۲۹ مهر جاری برگزار شد. در کنار آن، نمایشگاه ماشین‌آلات کشاورزی، دام، طیور و شیلات نیز برپا شد که فرصتی برای آشنا کردن کشاورزان با آخرین دستاوردها و دانش‌های حوزه مکانیزاسیون بود.

سخن پایانی

شهرستان خوشاب با ۳۶ هزار هکتار کشتزار و باغ، ۲۲۵ حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق، ۲۶۵ رشته قنات و ۲ رودخانه دائمی یکی از قطب‌های کشاورزی در غرب خراسان‌رضوی است. سلطان‌آباد، مرکز شهرستان ۳۸ هزار نفری خوشاب در ۱۷۵ کیلومتری غرب مشهد واقع است. ارقام غالب پسته کشت‌شده در شهرستان خوشاب شامل فندقی، کله‌قوچی، اکبری، بادامی‌سفید، اوحدی و عباسعلی است.