وضعیت بازار قابلپیشبینی نیست
اکبر پازوکی- رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران
صنعت لوازمخانگی این روزها در یکی از مهمترین دوران حیات خود قرار دارد. صاحبنظران معتقدند تولیدکنندگان داخلی باید خودشان را بهگونهای اثبات کنند که مردم به سمت کالاهای ایرانی سوق پیدا کنند و این اتفاق جز با ارتقای کیفیت و همچنین تغییر قیمتها نمیافتد. باتوجه به اینکه قدرت خرید مردم بسیار کاهش پیدا کرده و توان خرید یا تعویض لوازم خانگی را ندارند، کسبوکار این صنف در رکود بهسر میبرد. البته کاهش تقاضا بهدلیل افزایش نرخ است، اما گرانی اگر وجود دارد باید چیزی که باعث آن شده را پیدا کرد. ما گرانفروشی نداریم، بلکه گرانی کالا داریم. شاید برخی تصور کنند گران شدن کالاها بهنفع تولیدکنندگان و توزیعکنندگان است، در حالی که هیچ توزیعکننده و تولیدکنندهای نهتنها از افزایش قیمتها سود نمیبرد، بلکه ضرر میکند، چون سرمایهاش را از دست میدهد. بر همین اساس متاسفانه فروشندگان همه سردرگم هستند. وضعیت بازار اصلا قابلپیشبینی نیست؛ همانطور که وضعیت بازارهای دیگر قابلپیشبینی نیست. متاسفانه سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان لیست نرخ شرکتها را بررسی نکرده تا تاییدیه یا رد آن را به فروشندگان لوازم خانگی تحویل دهد و در سامانه ۱۲۴ نیز قیمتهای جدید را بارگذاری نکرده است. پیش از عید برخی از شرکتهای لوازم خانگی بدون مجوز بین ۵ تا ۲۰ درصد افزایش نرخ اعمال کردند، اما درباره سال جدید هیچ چیز مشخص نیست و کاملا در سردرگمی به سر میبریم. حتی نمیتوان آمار درستی از افزایش قیمتها داد. واحدهای صنفی گرانفروشی نمیکنند و از سود خود برای پاس کردن چکهای آخر ماه میزنند. قانون نظام مالیاتی سود فروش یخچال ساید بای ساید را ۵ درصد در نظر گرفته است. حال این پرسش مطرح میشود که آیا میتوان با ۵ درصد سود این محصول را در بازار عرضه کرد؟ پاسخ به این پرسش منفی است، چراکه فروشندگان بازار برای جذب مشتری میزان سود خود را کاهش میدهند و با سود یک تا ۲درصد این محصول را عرضه میکنند.کاسبها یارانه دریافت نمیکنند، اما حداقل 2 بار یارانه به دولت پرداخت میکنند و وقتی رکود در بازار حاکم میشود دولت باید به آنها کمک کند؛ هماکنون تمام صنوف درگیر مسائل دارایی هستند.
نکته دیگر این است که خریداران توقع دارند با کاهش هزار تومانی نرخ ارز کالاها نیز به همان میزان افت نرخ را تجربه کنند، این در حالی است که قواعد بازار متفاوت است و باید بهصورت همزمان چند اتفاق رخ دهد تا شاهد ریزش قیمتها باشیم. قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و قدرت خرید لوازم خانگی در بازار چندان مطلوب نیست. برای پایین آوردن نرخ لوازم خانگی در مرحله نخست باید نرخ مواد اولیه کاهش یابد و تثبیت شود. این در حالی است که امسال تنها سالی بود که در ایام عید نیز همه فروشندگان چشم به راه مشتری بودند، چون کالا آنقدر گران شده که مردم قدرت خرید ندارند و تقاضا بهشدت پایین آمده است. امروز بیشتر فروشندگان دنبال مشتری هستند؛ در نتیجه نمیتوان گفت کالا نیست یا کم است، بلکه قدرت خرید مردم بسیار پایین آمده و همین کاهش قدرت خرید خانوارها، عامل اصلی مراجعه نکردن مشتریان به بازار و رکود حاکم بر آن است.
در این شرایط، تخصیص نیافتن ارز و تامین نشدن مواد اولیه دو مشکل اصلی کارخانجات تولیدکننده است و این مسئله در آستانه فصل گرما بهویژه برای کارخانجات کولرسازی که نرخ ورق موردنیاز آنها دائم دچار تغییر و نوسان میشود، مشکلسازتر است. در شرایط فعلی اقتصاد کشور، باید از تولید حمایت شود و مواد اولیه با نرخ مناسب بهدست تولیدکننده برسد؛ در این صورت است که بازار خود را کنترل میکند.یکی از راهکارهای بهبود وضعیت بازار لوازم خانگی این است که سازمان حمایت یک کارگروه بهمنظور بررسی فاکتورهای خرید مواد اولیه برای اقلام پرتقاضا که از طرف تولیدکننده نیز تقاضای افزایش نرخ آنها وجود دارد، تشکیل دهد و اگر حق با تولیدکننده است، اجازه افزایش نرخ را صادر کند، اما متاسفانه اکنون تکلیف تولیدکننده معلوم نیست.در حال حاضر قیمتگذاری دستوری روند تولید صنعت لوازم خانگی را مختل کرده و این مشکل بارها با وزارت صمت مطرح شده است. بیشک مکانیسم عرضه و تقاضا بهترین روش برای تعیین نرخ در بازار است. حتی اگر ستاد تنظیم بازار مجوز افزایش ۶۰ درصدی نرخ بدهد امکانپذیر نیست، چون رقابت در بازار وجود دارد، چراکه در هر گروه کالایی بالای ۲۰ تولیدکننده فعال هستند.