اهمیت و نقش نمایشگاه در توسعه ملی، بازاریابی و حضور در بازارهای جهانی انکار ناپذیر است. نمایشگاه در واقع یکی از ابزارهای بسیار مهم بازاریابی است که باید در خدمت توسعه تجارت و صادرات کشور قرار داشته باشد. صنعت نمایشگاهی ایران اکنون با چالش های فراوانی روبرو است که باید در این راستا و با توجه به نقش مهم آن در توسعه اقتصادی ملی و همچنین به عنوان عامل گسترش مناسبات دیپلماتیک و اقتصادی بین کشورها و عامل توسعه گردشگری، تلاش ویژه ای از سوی دولت، سیاست مداران، دست اندرکاران و فعالان این صنعت انجام شود.

پیرامون وضعیت کنونی صنعت نمایشگاهی کشور گفتگویی را با سید حسین میرظفرجویان کارشناس و پیشکسوت این صنعت ترتیب داده ایم که در ادامه مطالعه خواهید کرد.

احیای برجام؛ شرط توسعه صنعت نمایشگاهی

میرظفرجویان در این گفتگو اظهار داشت: با توجه به شرایط حال حاضر اقتصاد ایران و تبعات تحریم و دیگر مسائلی که در حوزه تجارت خارجی کشور رخ داده روند رشد صنعت نمایشگاهی بسیار کند شده است. امیدواریم با احیای برجام شرایط بهینه شود و صنعت نمایشگاهی با توجه به ارتباط مجدد روابط بانکی میان ایران و کشورهای جهان و همچنین حضور شرکت های خارجی و صادرات شرکت های داخلی به سایر کشور ها با رشد چشمگیر مواجه شود. البته گفتنی است در شرایط کنونی نیز تلاش جمعی و اقدامات انجام شده در راستای توسعه صنعت نمایشگاهی کشور است و موفقیت هایی نیز در این زمینه حاصل شده است. اگر شرایط بین المللی علیه کشور بهبود پیدا کند صنعت نمایشگاهی در سطح کلان با رشد مضاعفی روبرو خواهد شد.

وی افزود: اکثر شرکت های داخلی که در رویدادهای خارجی شرکت می کنند مشکل دریافت نقدینگی دارند؛ از طرفی شرکت های خارجی که قصد حضور در نمایشگاه های ایران را دارند نیز به منظور واریز وجه به حساب های داخلی با مشکلات فراوانی روبرو هستند. به طور حتم حل این چالش بزرگ با احیای برجام ممکن خواهد بود.

عدم آموزش نسل جوان در صنعت نمایشگاهی

میرظفرجویان در ادامه با بیان اینکه عدم آموزش نسل جوان در صنعت نمایشگاهی نیز از چالش های بزرگ این بخش است، گفت: ما ظرفیت های خوبی در کشور داریم که شناخت کافی روی آنها وجود ندارد. همچنین تفکری در برخی افراد هست که بر اساس آن علی رغم شناخت ظرفیت ها، از اندیشه و تفکر بخش های مختلف استفاده بهینه و لازم را نمی برند. میرظفرجویان گفت: با توجه به رکودی که طی چند سال گذشته در صنعت نمایشگاهی به وجود آمد بخشی از تجربه فعالان این حوزه به سایر قسمت ها سوق پیدا کرد. از آنجا که برخی از صاحبان تجربه در این صنعت به بازگشت سرمایه و بهبود شرایط امید نداشتند، انگیزه لازم برای فعالیت در این حوزه را از دست دادند.

این پیشکسوت صنعت نمایشگاهی در ادامه تصریح کرد: همان طور که در ابتدای این گفتگو عنوان شد به طور قطع احیای برجام موجب خواهد شد که شرایط صنعت نمایشگاهی ایده آل شود. در این صورت برای نسل جوان انگیزه ورود به این حوزه ایجاد خواهد شد. بعد از این مرحله باید به فکر آموزش و تربیت این افراد برای پیشبرد اهداف صنعت نمایشگاهی کشور قدم برداشت. آموزش های انجام شده نیز باید به صورت مستمر باشد. البته تنها نباید به آموزش این نیروها بسنده کرد. حفظ و نگهداری آنها و همچنین استفاده درست از ظرفیت های این افراد موضوع بسیار مهم و تاثیرگذاری است که حتما باید به آن توجه داشت. تجربه ثابت کرده است بسیاری از افرادی که پس از آموزش مورد بهره برداری درست و اصولی قرار نگرفته اند بهره وری مناسبی پیدا نخواهند کرد.

وی همچنین گفت: امروزه بخش عظیمی از تجارب اهالی صنعت نمایشگاهی با بی مهری های انجام شده از این حرفه خارج شده است. بدون شک اگر این تجارب به حوزه نمایشگاه ها باز نگردند ما در آینده ای نزدیک با خلا بزرگی در این صنعت روبرو خواهیم بود.

ضرورت حمایت دولت و مجلس از صنعت نمایشگاهی

این کارشناس صنعت نمایشگاهی در ادامه گفت: در کشور ما نمایشگاه با عنوان «صنعت» معرفی می شود اما در راستای ایجاد بسترهای لازم برای اثرگذاری این صنعت هم از طرف دولت و هم از جانب فعالان این حوزه اقدام خاصی انجام نشده است. بی توجهی به این صنعت تا جایی است که تا کنون نقشه راه این صنعت تدوین نشده است. لزوم حمایت قانون گذار در مجلس و دولت از این حوزه نیز امری بسیار ضروری است. قانون گذاران باید بدانند که یکی از مهم ترین ابزارهای بازاریابی در دنیا حضور در نمایشگاه ها است. اما متاسفانه از آنجا که بخش اعظمی از صنعت نمایشگاهی کشور ما دولتی است و از دستور پیروی می کند چنین نگاهی در آن وجود ندارد.

میرظفرجویان افزود: اگر مسئولان از ظرفیت ها، گستردگی و اثرات مختلف صنعت نمایشگاهی بر اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی آگاه باشند به طور قطع با دید مثبتی به این صنعت نگاه خواهند کرد. بنابراین آگاهی مسئولان و توجه ارگان های قانون گذار در بخش های مختلف به این صنعت باید افزایش پیدا کند. از طرفی فعالان این حوزه باید در راستای شناساندن جایگاه واقعی این صنعت به مسئولان اهتمام ویژه داشته باشند. بسیاری از قانون گذاران در کشور نسبت به اهمیت صنعت نمایشگاهی واقف نیستند و به همین دلیل تصمیمات خلق الساعه می گیرند و هیچ چشم اندازی برای آینده این صنعت ندارند.

سقوط ارزش اقتصادی صنعت نمایشگاهی در کشور

وی در ادامه گفت: صنعت نمایشگاهی در دنیا افزون بر ۶۰۰ میلیارد دلار پول سازی دارد اما ما در بهترین حالت موفق به دستیابی به ۱۰۰ میلیون دلار از این مبلغ هم نشده ایم. این موضوع نشان می دهد که ما در استفاده از ظرفیت های این صنعت ضعف داریم. صنعت نمایشگاهی امروزه در کشورهایی مانند چین، آلمان، تایوان و... ارزش افزوده اقتصادی بسیار خوبی ایجاد کرده است. به عنوان مثال ارزش اقتصادی صنعت نمایشگاهی در کشور کوچکی مانند سنگاپور افزون بر ۴ میلیارد دلار است. این در صورتی است که علی رغم وجود تمام ظرفیت ها، در سال های اخیر که مباحث پیرامون تحریم نیز بر آن تاثیرگذار بوده است ارزش اقتصادی صنعت نمایشگاهی در کشور ما به زیر ۱۰ میلیون دلار سقوط کرده است.

تاثیر تفکیک وزارت صمت بر صنعت نمایشگاهی

این پیشکسوت صنعت نمایشگاهی در ادامه به طرح جدید دولت مبنی بر تفکیک وزارت صمت و تاثیر آن بر صنعت نمایشگاهی کشور اشاره کرد و گفت: بر اساس مطالعات تطبیقی در حوزه کشورهای در حال توسعه بخش تجارت از صنعت جدا است. به نظر می رسد بخش های محرک توسعه تجارت در هر کشوری نیازمند متولی مشخص و جداگانه است. شاید گستردگی وزارت صمت و دغدغه هایی که در حوزه صنعت و معدن دارند اجازه ندهد که نگاه صحیحی به بخش تجارت کشور وجود داشته باشد. بنابراین تفکیک وزارت صمت اتفاق درستی به نظر می رسد. احیای وزارت بازرگانی موجب خواهد شد که تجارت خارجی کشور دارای متولی مشخصی باشد. احتمال می رود که در وزارت بازرگانی نگاه ویژه ای به صنعت نمایشگاهی کشور به عنوان یکی از ابزارهای اصلی توسعه تجارت کشور وجود داشته باشد.

میرظفرجویان در پایان گفت: امید می رود که قانون گذاران کشور بدون جهت گیری حزبی از تجاربی که در بخش های مختلف کشور وجود دارد استفاده بهینه داشته باشند.