شاخص کل بورس در نخستین هفته از قرن جدید، رشد ۴.۷ درصدی را ازآن خود کرد. در همین حال در روز کاری پایانی هفته گذشته، شاخص کل در مرز یک میلیون و ۴۳۲ هزار واحد ثابت ماند. با این وجود، روند متزلزل این بازار در سال گذشته همچنان جوی از بی‌اعتمادی را در میان فعالان بازار زنده نگه داشته و نسبت به تداوم روند سبزپوشی بازار اماواگرها و نگرانی‌هایی وجود دارد. به اعتقاد فعالان اقتصادی ابهام در سرنوشت مذاکرات برجام، یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر عملکرد بازار سرمایه طی سال جاری است که مانع ورود سرمایه به بازار می‌شود. البته همزمان سیگنال‌های مثبتی نیز روانه بازار بورس تهران می‌شود. از جمله مهم‌ترین این نقاط مثبت را می‌توان تعیین نرخ تسعیر ارز برابر با ۲۳ هزار تومان در بودجه سال آینده عنوان کرد. درنتیجه به اعتقاد کارشناسان انتظار می‌رود در صورت ثبات شرایط، نرخ دلار در بازار آزاد در محدوده ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان در نوسان باشد. در ادامه باید خاطرنشان کرد که تداوم حمله نظامی روسیه به اوکراین نیز یکی دیگر از عوامل مهم ‌اثرگذار بر عملکرد بورس تهران است. در هفته‌های گذشته شاهد افزایش چشمگیر بهای نفت و همچنین رشد بهای کامودیتی‌های فلزی در سطح جهان بودیم که می‌تواند فرصتی برای ارتقای سودآوری شرکت‌های بورسی فلزی و پتروشیمی کشور باشد. هرچند باید اقرار کرد که رفع تحریم‌ها تاثیر بسزایی بر بهره‌مندی شرکت‌های ایرانی از این سود دارد.

جبران عقب‌ماندگی

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو باصمت و در ارزیابی دلایل سبزپوشی بازار سرمایه در نخستین روزهای آغاز سال جاری، اظهارکرد: بازار سرمایه در سالی که گذشت در مقایسه با سایر بازارهای موازی همچون دلار، سکه، خودرو، مسکن، اوراق مشارکت و قرضه و... کمترین بازدهی را ازآن خود کرده؛ بنابراین بخشی از روند سبزپوشی بازار در نخستین روزهای بازگشایی فعالیت بورس را می‌توان به جبران این عقب‌ماندگی نسبت داد.

بازگشت نرخ دلار به روند صعودی

وی در ادامه بازگشت نرخ دلار به روند صعودی را دیگر عامل اثرگذار بر بازار سرمایه و رشد شاخص در ۲ هفته گذشته دانست.

آقابزرگی تاکید کرد: البته عامل نخست؛ یعنی جبران عقب‌ماندگی بورس از روند رو به رشد سایر بازارهای موازی، به مراتب اثرگذارتر از روند صعودی نرخ دلار در بازار آزاد عمل کرده است. این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: با این وجود، تداوم رشد موردبحث منطقی و پایدار نیست؛ یعنی باید منتظر تعادل‌بخشی به بازار باشیم.

تاثیر طولانی شدن مذاکرات

آقابزرگی درباره تاثیر طولانی شدن مذاکرات برجام بر عملکرد بازار سرمایه، گفت: بورس خود را با شرایط حصول نتیجه برجام یعنی کسب توافق، به نتیجه نرسیدن مذاکرات و همچنین فرسایشی شدن این مذاکرات، همگام کرده است. علاوه بر این، به اعتقاد من ماندگاری در شرایط بلاتکلیفی یکی از محتمل‌ترین گزینه‌ها در طول ماه‌های گذشته بوده است.

از بررسی عملکرد بازار سرمایه در می‌یابیم که در حال حاضر بازار خود را با این شرایط نامشخص وفق داده است و درنتیجه با انتشار اخبار جزئی نباید شاهد اثرگذاری قابل‌توجه آن بر عملکرد بورس باشیم.

ارزیابی اثرات لایحه بودجه

این کارشناس بازار سرمایه در ارزیابی اثرات لایحه بودجه ۱۴۰۱ بر عملکرد بورس گفت: در ۴ ماه اخیر و پس از مطرح شدن لایحه بودجه از سوی دولت و در مدت زمانی که این لایحه از سوی مجلس شورای اسلامی بررسی و اصلاح می‌شد، گمانه‌‌زنی‌های متعددی درباره این بودجه و آثار اقتصادی آن بر عملکرد بورس مطرح شد.

با وجود اینکه بودجه ۱۴۰۱، نقاط قوتی برای بورس به همراه داشت اما شاهد بروز آثار مثبت ناشی از آن در بازار سرمایه نبودیم.

شاید به این دلیل که همچنان بدبینی در بازار بورس نسبت به سیاست‌های اشتباه مسئولان تداوم دارد و به بیانی دیگر اعتماد از دست رفته به بورس، بازنگشته است. در همین حال، تغییر مداوم قوانین و سیاست‌گذاری‌های اشتباه از سوی دولتمردان و سایر تصمیم‌گیران، اعتماد مردم را به بازار سرمایه سلب کرده است. با این وجود حمایت دولت از بورس در لایحه بودجه سال جاری، قابل توجه است و باید منتظر بروز اثرات مثبت آن بر عملکرد بازار سرمایه در سال جاری باشیم.

آقابزرگی در ادامه درباره تعیین‌تکلیف نرخ ارز، تعیین رقم ۲۳ هزار تومانی برای نرخ تسعیر ارز و همچنین تعیین سقف قیمتی برای نرخ گاز و خوراک صنایع را جزو مهم‌ترین نقاط قوت بودجه سال ۱۴۰۱ دانست و افزود: بدون تردید موارد یادشده و همچنین بسته حمایتی تیم اقتصادی دولت از بازار سرمایه اثرات مثبتی بر بورس خواهد داشت و در آینده نزدیک شاهد بروز این اثرات مثبت خواهیم بود.

شروع با چشم‌اندازی روشن

مهدی سماواتی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو باصمت عنوان کرد: شروع سال جدید و چشم‌انداز مثبت نسبت به آینده، یکی از دلایل بازگشت بورس به روند صعودی در نخستین روزهای سال ۱۴۰۱ است. وی با اشاره به حمله نظامی روسیه به خاک اوکراین و به‌دنبال آن افزایش بهای نفت در سطح جهانی گفت: همین موضوع نیز خود از عوامل مثبت و اثرگذار بر بورس به‌شمار می‌رود.

امید به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات

این کارشناس بازار در ادامه تاکید کرد: امید به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات برجام، یکی دیگر از عوامل موثر بر عملکرد بورس به‌ویژه در موقعیت کنونی است. در شرایطی که قیمت نفت رو به رشد است، رفع تحریم‌ها، به منزله افزایش درآمدهای کشور از محل فروش نفت است. بنابراین امید می‌رود در سایه شرایط جدید، یعنی رفع تحریم‌ها و ارتقای سطح فروش نفت ایران در بازار جهانی آن‌هم در سقف قیمتی، فرصتی برای تامین کسری بودجه دولت فراهم شود. علاوه بر این، رفع چالش‌ها و تنگناهای اقتصادی کشور به‌دنبال افزایش درآمدهای دولت، پالس مثبتی را روانه بازار بورس خواهد کرد.

بنگاه‌های اقتصادی بورسی و حقوقی‌ها

سماواتی گفت: بنگاه‌های اقتصادی بورسی و حقوقی‌ها نیز توان خود را بر خرید سهام در سال جدید متمرکز کرده‌اند و درنتیجه شاهد جذب سرمایه از سوی این بخش در سال جدید هستیم. علاوه بر این، گویی بنگاه‌های اقتصادی بورسی و مجموعه‌های حقوقی به استقبال نتایج مثبت از مذاکرات برجام رفته‌اند و پس از ورود سرمایه حقوقی‌ها به بازار، باید منتظر ورود و جذب سرمایه‌گذاران حقیقی به این بازار نیز باشیم. وی در ارزیابی تداوم روند صعودی بازار یا اصلاح شرایط گفت: در حالت کلی در هر روندی اصلاح یا نوسان وجود دارد؛ بنابراین نباید منتظر تداوم این روند صعودی بدون ریزش باشیم. درنتیجه به خریداران و فعالان بازار پیشنهاد می‌شود در صف، اقدام به خرید سهام نکنند.

در واقع این روند صعودی با شیب ملایم ادامه دارد و اصلاح، جزئی از این روند صعودی خواهد بود.

تحلیل محوری بازار

سماواتی گفت: در چنین شرایطی، بازار به سمت تحلیل‌محوری پیش می‌رود؛ یعنی نباید منتظر تکرار صعودهای قابل‌توجه سال ۱۳۹۹ باشیم. البته همین روند رو به رشد با شتاب کم و منطقی ادامه خواهد یافت. درنتیجه به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود، گزارش‌های ماهانه شرکت‌های بورسی را مطالعه و براساس شرایط سوددهی این مجموعه‌ها تصمیم‌گیری کنند. این کارشناس بازار سرمایه افزود: در چنین شرایطی، فعالان بازار باید در گام نخست یک صنعت پیشرو را انتخاب کنند و در ادامه سهامی که سودآوری و چشم‌انداز رشد مناسبی دارند را خریداری کنند.

پیش‌بینی بازار امسال

این کارشناس بازار گفت: با توجه به شرایط یادشده و در حالت کلی پیش‌بینی می‌شود بازار سرمایه در سال جاری روند رو به رشد با شیبی ملایم را پشت‌ سر بگذارد. در همین حال انتظار می‌رود روند صعود اصلی از هفته‌های پایانی خرداد آغاز شود. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر مذاکرات رفع تحریم‌ها به نتیجه نرسد، چه تاثیری بر عملکرد بازار سرمایه خواهد داشت، گفت: تداوم تحریم‌ها به منزله افزایش نرخ ارز در بازار داخلی است؛ بنابراین چنانچه مذاکرات به نتیجه نرسد باید منتظر رشد بهای دلار در بازار باشیم. البته با توجه به صادرات‌محور بودن برخی از شرکت‌های بورسی، ارزش سهام این شرکت‌ها افزایش خواهد یافت. هرچند در حالت کلی باید تاکید کرد که اثرات مثبت به نتیجه رسیدن مذاکرات و رفع تحریم برای اقتصاد کشور و بورس، به مراتب قوی‌تر است. به بیانی دیگر، به نتیجه نرسیدن مذاکرات، در مجموع به نفع بازار نیست. سماواتی در پایان گفت: هرچند به اعتقاد من شرایط کلی منطقه حکایت از آن دارد که این مذاکرات در آینده نه‌چندان دور به نتیجه مثبتی می‌رسد و بنابراین باید منتظر بهبود شرایط حاصل از آن باشیم.

سخن پایانی

بورس در نخستین هفته کاری سال ۱۴۰۱، عملکرد درخشانی داشت و در هفته دوم فروردین نیز عملکرد مثبتی را از خود به نمایش گذاشت. روند رو به رشد شاخص بورس در شرایطی ادامه دارد که بازار سرمایه در سال گذشته و پس از پشت سر گذاشتن افت‌وخیزهای متعدد، در نهایت عملکرد چندان مثبتی نداشت. بسیاری از سرمایه‌گذاران از فعالیت در این بازار متضرر شدند و ته‌مانده‌های اعتماد عمومی نیز نسبت به این بازار از بین رفت. در شرایطی که عملکرد بورس در روزهای نخست سال جاری رو به رشد گزارش می‌شود، اغلب فعالان بازار به تداوم این روند صعودی امید دارند. البته نباید منتظر تکرار روند صعود سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ بود. در این میان، نتیجه مذاکرات رفع تحریم‎ها، از مهم‌ترین و اثرگذارترین عوامل موثر بر بازار سرمایه است و نتایج این مذاکرات، سمت و سوی بازار را مشخص می‌کند.