زمین‌گیر شدن معادن هشداری جدی است
ایران از ظرفیت‌های ویژه معدنی برخوردار است. در طول سال‌های گذشته با محدودیت در روند فروش نفت کشور، بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی در دستور کار مسئولان و سیاست‌گذاران قرار گرفت، اما این مسئله تنها در قالب شعار باقی مانده است. فعالان بخش معدن با چالش‌های متعددی در مسیر فعالیت خود روبه‌رو هستند.
کمبود ماشین‌آلات معدنی یکی از مهم‌ترین محدودیت‌هایی است که روند فعالیت این فعالان را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند. با این وجود گویا سیاست‌گذاران توجه کافی به مشکلات و کمبودهای این بخش ندارند. بدون تردید چنانچه این مشکلات ادامه یابد در آینده نزدیک شاهد بروز مشکلات جدی در مسیر فعالیت معادن و به‌دنبال آن صنایع معدنی کشور خواهیم بود.
نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه طی ۴ سال باید ۲۵ هزار دستگاه ماشین‌آلات به معادن تزریق شود، گفت: معدنکاری کشور در حال زمین‌گیر شدن است که علت عمده آن نبود تجهیزات تلقی می‌شود.
به گزارش مهر سجاد غرقی درباره تامین ماشین‌آلات معادن ، اظهار کرد: درحال‌حاضر طبق برآوردهای انجام‌شده، فقط معادن کوچک‌مقیاس در انتهای سال ۹۹ نیاز به ۱۱ هزار دستگاه جدید داشتند که برای افزایش حمل عملیاتی بوده است؛ یعنی دستگاه‌ها برای نوسازی و... نیست.
وی با بیان اینکه تا سال ۱۴۰۴ باید سالانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تن عملیات خاکبرداری انجام شود، در حالی که این عدد هم‌اکنون ۵۰ میلیون تن است، افزود: طبق آمار اتاق بازرگانی تهران، برای رسیدن به اهداف تعیین شده در برنامه سال ۱۴۰۱ نیاز به ۲۵ هزار دستگاه داریم. نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی تهران یادآور شد: برای تحقق اهداف افق ۱۴۰۴ نیاز به رشد سالانه ۱۶ درصدی تولید مواد معدنی داریم؛ بنابراین باید ۲۵ هزار دستگاه ماشین‌آلات معدنی طی ۴ سال آینده به این صنعت تزریق شود تا هم به اهداف ۱۴۰۴ برسیم و هم از زمین‌گیر شدن این صنعت جلوگیری کنیم. غرقی ادامه داد: در راستای تامین بخش عمده این مواد معدنی و استخراجی، ظرفیت‌ها در صنایع پایین‌دست مثل سنگ‌های ساختمانی، مس و فولاد ایجاد شده و در صورتی که این ظرفیت استخراج نشود، بخش عمده‌ای از صنایع برای تامین مواد اولیه به مشکل بر می‌خورند. این مقام مسئول گفت: طبق صورت‌های مالی یک شرکت بزرگ تولیدکننده ماشین‌آلات در سال ۹۹ که بزرگ‌ترین تولیدکننده ماشین‌آلات راهسازی و معدنی ما تلقی می‌شود، این شرکت ۲۹ دستگاه تولید کرده که فقط یک دستگاه بیل مکانیکی بوده است. فاصله بسیار
زیادی بین نیاز صنعت معدنکاری به ماشین‌آلات با ظرفیت ساخت داخل وجود دارد. نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: در تمام دنیا هم شرکت‌های تولیدکننده ماشین‌آلات معدنی محدود هستند و عمدتا از برندهای ژاپنی، امریکایی و... استفاده می‌کنند. اینکه ما تصور کنیم باید همه چیز را در داخل بسازیم تصور درستی نیست. باید بدانیم ظرفیت ما بسیار پایین است و یک بیست‌هزارم نیاز بازار را تامین می‌کند اما قوانین حاکم، واردات بخشی از ماشین‌آلات را ممنوع کرده است؛ فقط به این دلیل که ما ساخت داخل داریم، در حالی که ظرفیت داخل جوابگوی نیاز نیست.
۱۸ هزار دستگاه بالای ۲۰ سال عمر دارند
غرقی با بیان اینکه درحال‌حاضر واردات به تامین نیاز ما کمک می‌کند اما مقاومت از سمت این شرکت تولیدکننده ماشین‌آلات بالا است، گفت: تقاضایی که وجود دارد این است که واردات ماشین‌آلات برای معدنکاران و پیمانکاران بدون تشریفات خاصی آزاد شود. درحال‌حاضر ۱۸ هزار دستگاه در معادن کشور بالای ۲۰ سال عمر دارند که باید نوسازی شوند.
وی تاکید کرد: عملا صنعت معدنکاری کشور در حال زمین‌گیر شدن و افت تولید است که بخش عمده‌ای از آن به‌دلیل نبود ماشین‌آلات است. نکته مهم این است که زنجیره‌های بعدی که مصرف‌کنندگان مواد معدنی هستند دچار مشکل خواهند شد. نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد: تمرکز شرکت‌های تولیدکننده نباید تنها روی ساخت همه تجهیزات باشد بلکه باید بر زنجیره ارزش ماشین‌آلات از ساخت قطعات و سرویس و خدمات تمرکز شود که این مسئله می‌تواند بسیار اقتصادی و موثر باشد؛ اما تاکید بر این است که کل دستگاه‌های سنگینی که فناوری بالایی دارند و وابسته به زنجیره‌های فنی قبل هستند، در داخل تولید شود. همین موضوع موجب می‌شود ماشین‌آلات موردنیاز تامین نشود.
سخن پایانی
در طول سال‌های گذشته ظرفیت قابل‌توجهی از صنایع معدنی همچون فولاد ، مس و... در کشور احداث شده است؛ با این وجود بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفته است. این بی‌توجهی در آینده می‌تواند به کمبود مواد اولیه در صنایع معدنی منتهی شود. نبود واردات ماشین‌آلات معدنی یکی از جنبه‌های بی‌توجهی به فعالیت در بخش معدن کشور است. این محدودیت روند فعالیت‌های معدنی را در کشور به سمت زمین‌گیر شدن پیش می‌برد؛ بنابراین اصلاح این شرایط ضروری به‌نظر می‌رسد.
