داخلیسازی قطعات و ثبات صنعتی
محمود نجفیسهی -فعال صنعت خودرو
چرا قطعهسازان در مدت بیش از دو دهه فعالیت، به سمت انتقال فناوری به جای واردات محصولات حرکت نکردهاند، از پرسشهایی است که بسیاری از منتقدان مطرح میکنند.
پاسخ این است که واردات راحتتر انجام میشود و هر زمان که هزینه تولید و تامین قطعات روند صعودی میگیرد، خودروسازان ترجیح میدهند قطعات موردنیاز خود را ارزانتر وارد کنند.
مسئله دیگر هم این است که تیراژ تولید در کشور پایین بوده و در نگاه نخست داخلیسازی را توجیه نمیکرد. البته میتوان با روشهایی محاسبهشده سرمایهگذاری در این بخش را توجیه کرد، بهشرط اینکه خودروسازان نیز همراهی کنند. اگر نهضت داخلیسازی با دیرکرد زمانی زیادی محقق شد بهدلیل بیتوجهی به این مسئله مهم بوده که آسیب زیادی را در دوره تحریم وارد کرد.
هماکنون در حال تامین برخی قطعات برای خودروهایی هستیم که ممکن است تیراژ پایینی داشته باشند اما اگر پرداختها مناسب باشد و سرمایهگذاری من قطعهساز را مستهلک میکند (استفاده بهینه از ماشینآلات و تجهیزات) و میتوانم با تیراژ ۵ هزار تایی هم محصولات را تولید و در اختیار خودروساز قرار دهم. اگر خودروساز با قطعهساز توافق کند محصولات را به مدت طولانی، با قیمت بالاتری خریداری کند، صنعتگر میتواند با مدیریت سرمایهگذاری خود را مستهلک کرده و در ادامه قیمتها را کاهش دهد. البته تاکید میکنم در این مرحله ضرورت دارد دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت با خودروساز در تامین مالی و تسهیلات همراهی کند.
صنعت خودرو با میانگین تولید سالانه ۱.۵ میلیون خودرو که میتواند به ۲ میلیون خودرو هم برسد، تیراژ خوبی است (البته این امر در مقایسه با شرایط کشور و بازار داخل است.
شاید چین با تیراژ ۲۰ میلیون خودرو قیمت تمامشده خیلی پایینتری از ما داشته باشد اما هر کشوری شرایط خاص خود دارد و باید براساس آن نقشه راه تدوین کرد) که میتواند بومیسازی بخش اعظمی از قطعات حتی قطعات هایتک و الکترونیکی را توجیه کند.
استفاده از روش بیانشده (عقد قرارداد برای خرید قطعات تا مدت زمان طولانی) داخلیسازی بیش از ۹۰ درصد قطعات را توجیهپذیر میکند.
پیشتر تنوع تولید در کشور بالا بود و قطع همکاریهای خارجی تولید بسیاری از مدلها را در کشور متوقف کرد. اگر برای مدت کوتاهی تنوع خودروها کاهش پیدا کند که تا حدودی کم شده بهاینترتیب تیراژ قطعات به همان نسبت افزایش یافته و تولید را توجیه میکند.
در این فاصله قطعهساز نیز به تقویت فناوری خود پرداخته و با مشارکت همتایان بینالمللی انتقال فناوری و روزآمدی را در دستور کار خود قرار میدهد. اگر دولت برای تحقق این امر مصمم باشد بهجرات میتوان مدعی شد بیش از ۹۰ درصد قطعات حتی قطعات خودروهای جدید را میتوانیم با فناوری و آخرین استانداردهای روز جهانی در داخل بسازیم.
قطعهسازان توان و همت خود را برای داخلیسازی کردن قطعات و خودکفایی صنعت خودرو در دوران تحریم اثبات کردند و میبینیم که با وجود قطع همکاری خودروسازان خارجی، با تلاش زنجیره تامین خط تولید تعطیل نشد و صنعتگر با تمام قوا جلو آمد و ریسک داخلیسازی با مشکلات نقدینگی را پذیرفت.
زنجیره تامین در تمام مقاطع سخت اقتصادی همراهی و همدلی خود را نشان داده و ضرورت دارد به آنها اعتماد شود و با باز شدن فضای باز سیاسی اینگونه نباشد که واردات قطعات جایگزین قطعات داخلی به بهانه قیمت آنها شود. نرخ محصولات ممکن است برای مدتی نسبت به مشابه خارجی بالاتر باشد اما با افزایش تیراژ تولید، قیمتها سرشکن شده و تولید قطعات رقابتی خواهد شد.