با وجود اینکه از قبل اعلام شده بود، با تغییر سال دیگر ساعت‌ها تغییر نمی‌کنند، برخی کاربران از ابتدای سال ۱۴۰۲ اعلام کردند ساعت‌های گوشی، تبلت و وسایل الکترونیکی آنها به‌طور خودکار یک ساعت به جلو کشیده شده است. این روند برخی از کاربران را با مشکلات مواجه کرده است. در این گزارش به پیشینه تغییر ساعت بر اساس فصل در کشورهای مختلف جهان، نظرات موافق و مخالف تغییر نکردن ساعت در سال‌جاری و راه‌کار حل مشکل برخی از کاربران دستگاه‌های الکترونیک پرداخته‌ایم.

تاریخچه تغییر ساعت در جهان

تغییر ساعت به شکلی که ما می‌شناسیم برای نخستین بار در ۱۸۹۵ پیشنهاد شد و نخستین باری که ساعت به صورت رسمی به مناسبت بهار تغییر کرد، ۱۹۰۸ در شهر تندربای انتاریو در کانادا بود و بعد از آن در ۱۹۱۶، آلمان نخستین کشوری بود که به صورت کشوری تغییر ساعت را در دستور کار خود قرار داد و بریتانیا و فرانسه هم ظرف چند هفته به این تصمیم پیوستند. با این حال تا آخر جنگ جهانی دوم بیشتر کشورهای دنیا همچنان از قاعده ساعت استاندارد استفاده می‌کردند. بعد از جنگ جهانی دوم تغییر ساعت در آغاز بهار و پاییز همه‌گیر شد و کشورهای بیشتری به این قاعده پیوستند. از آن زمان تا امروز، موافقان و مخالفان تغییر ساعت هر سال در آغاز بهار و آغاز پاییز یک بار دیگر بر سر این که آیا ساعت باید تغییر کند یا نه بحث می‌کنند.بررسی‌ها نشان می‌دهد درباره اینکه تغییر ساعت یک مسئله جهانی است یا خیر می‌توان گفت درحال‌حاضر حدود ۴۰ درصد از کشورهای جهان ساعت تابستان و زمستانی دارند و باقی کشورهای جهان تصویب کرده‌اند که ساعت را در تمام طول سال ثابت نگه دارند. آن ۴۰ درصد کشورها که ساعت را تغییر می‌دهند هم از یک نظم واحد پیروی نمی‌کنند. برخی از کشورهای جهان ساعت را در آغاز بهار و پاییز تنها نیم ساعت جابه‌جا می‌کنند، برخی تنها ۴۰ دقیقه جابه‌جا می‌کنند، اما بیشتر کشورهایی که ساعت را تغییر می‌دهند، یک ساعت جلو و عقب شدن آن را پذیرفته‌اند.

مدافعان و مخالفان تغییر ساعت چه می‌گویند؟

۷۰ کشور جهان درحال‌حاضر ساعت را در آغاز بهار و آغاز پاییز جابه‌جا می‌کنند. مدافعان تغییر ساعت معتقدند این کار باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود. بعد از ظهرهای طولانی به نفع صنعت توریسم است و مردم وقت بیشتری برای گشتن در تفرج گاه‌ها و استفاده از روشنایی روز دارند. مخالفان تغییر ساعت می‌گویند دلیلی وجود ندارد که تغییر ساعت باعث کاهش مصرف انرژی شود، اما آمارهای زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد تغییر ساعت باعث افزایش حوادث رانندگی، افزایش حوادث محل کار، مشکلات خواب، مشکلات خوردن، تشدید افسردگی و حتی افزایش خودکشی می‌شود.

اما در ایران تغییر ساعت رسمی در آغاز بهار و پاییز نخستین‌بار در سال ۱۳۷۰ تبدیل به قانون شد. تغییر ساعت به مدت دو سال به تعویق افتاد اما در سال ۱۳۸۶، مجلس طبق قانون دولت را مجبور کرد تغییر ساعت را اجرایی کند. در مجلس یازدهم نمایندگان طرحی را نوشتند که در آن خواهان لغو قانون تغییر ساعت و توقف جابه‌جایی ساعت در بهار و پاییز شده بودند.درنهایت اردیبهشت سال گذشته با تصویب مجلس، اعلام شد ساعت رسمی کشور از سال ۱۴۰۲ تغییر نمی‌کند اما با وجود اینکه از قبل اعلام شده بود، با تغییر سال دیگر ساعت‌ها تغییر نمی‌کنند، برخی کاربران از ابتدای سال ۱۴۰۲ اعلام کردند ساعت‌های گوشی، تبلت و وسایل الکترونیکی آنها به‌طور خودکار یک ساعت به جلو کشیده شده است.

اطلاعیه‌های تغییر ساعت در برخی گوشی‌های تلفن همراه

در همین رابطه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد عدم تغییر ساعت تابستانی یا به عبارتی عدم اعمال DST(Daylight Saving Time) بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی از ابتدای سال ۱۴۰۲، پس از ابلاغ قانون در اول خردادماه ۱۴۰۱ با پیگیری‌های انجام شده توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از مراجع جهانی مانند ICANN و IANA در نسخه‌های به‌روزرسانی شده زمان کشورها منتشر و همچنین در سرورهای زمانی نظیر time.is نیز از حدود شش ماه قبل تغییرات لازم اعمال شده است.همچنین مکاتبه و پیگیری لازم از اپراتورهای همراه نیز از چند ماه قبل صورت گرفته و آنها نیز تغییرات لازم را در سطح شبکه اعمال کرده و سامانه‌های خود را به روزرسانی کرده‌اند. ضمن اینکه در سایر ارائه‌دهندگان خدمات نیز پیش‌بینی لازم انجام گرفته و در سرورهای زمانی داخل کشور اعمال تغییرات از قبل صورت گرفته است و سامانه‌هایی که از این مراجع برای تنظیم ساعت استفاده کرده‌اند، بدون مشکل خدمات الکترونیکی ارائه کرده‌اند.

براساس این اطلاعیه، برای اینکه در گوشی‌های تلفن همراه، عدم تغییر ساعت تابستانی به صورت خودکار رخ دهد؛ لازم است دو اقدام انجام شود؛ ابتدا باید شبکه اپراتورها با سرورهای جهانی بر مبنای این سیاست جدید (عدم اعمال ساعت تابستانی) تنظیم شود که از قبل پیش‌بینی‌های لازم بر اساس پیگیری وزارت ارتباطات انجام گرفته و تمام تغییرات لازم در سامانه‌ها و تجهیزات شبکه اپراتورها اعمال شده است. اقدام دیگر نیز در سمت گوشی کاربران است که تولیدکنندگان گوشی تلفن همراه بر اساس مراجع معتبر بین‌المللی باید نسخه‌های به روزرسانی گوشی‌های تلفن همراه خود را منتشر می‌کردند تا عدم اعمال تغییر ساعت تابستانی به صورت خودکار انجام گیرد.بیشتر تولیدکنندگان گوشی نیز نسخه‌های به روزرسانی شده خود را منتشر کرده‌اند اما در برخی گوشی‌های تلفن همراه که تنظیمات توسط تولیدکننده به روز نشده‌اند، با مشکل مواجه شدند. بنابراین پیگیری لازم از سایر تولیدکنندگان گوشی که به عدم تغییر ساعت تابستانی در ایران توجه لازم را نداشته‌اند، در حال انجام است تا این مشکل حل شود. مراکز تماس اپراتورهای تلفن همراه نیز آماده ارائه راهنمایی به کاربران خود در مورد تنظیم و به‌روزرسانی هستند.

سخن پایانی

با اینهمه با پایان تعطیلات گویا این مشکل همچنان برای برخی کاربران وجود دارد، پیگیری از اپراتورها حاکی از آن است افرادی که همچنان درگیر این مسئله هستند، می‌توانند برای راهنمایی بیشتر با مرکز تماس اپراتورها، همراه اول (۹۹۹۰) و ایرانسل (۷۰۰) تماس بگیرند و به آنها توضیح داده می‌شود که از طریق تنظیمات گوشی و دستگاه خود چگونه می‌توانند ساعت را تغییر دهند.