کنترل گرمایش زمین در گرو ارائه فناوری
مهتاب دمیرچی-روزنامه‌نگار
در جهان امروز بسیاری از مخاطرات طبیعی و انسانی به طورمستقیم و غیرمستقیم با تغییر اقلیم مرتبط است و این بحران نیز ابعاد مختلف امنیتی جوامع بشری از جمله امنیت اقتصادی، اجتماعی و سلامت را تحت تاثیر قرار داده است. دانشمندان معتقدند اگر تا 3 سال آینده اقدامات اساسی برای کاهش اثرات گرمایش جهانی به کار گرفته نشود، این نسل بشر شاهد نابودی کامل خانه آبی و خاکی خود خواهد شد. همواره اعتراض به آثار مخرب تغییر اقلیم از سوی کشورهای در حال توسعه که خسارت های زیادی دیده اند، شنیده می شود؛ کشورهایی که اقلیم و زیست بوم شکننده ای دارند و تغییر اقلیم تبدیل به نگرانی های اصلی آنها شده است، چرا که آثار نامطلوب آن در عناصر و الگوهای جوی نمود بارزی دارد و این کشورها آسیب جدی تری نسبت به دیگر کشورها می بینند.
درباره بحث کاهش انتشار به منظور کنترل گرمایش جهانی راه حل مطرح شده گذار انرژی فعلی از سوخت های فسیلی به سوی تولید و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر است، بنابراین باتوجه به تاکید شعار امسال سازمان هواشناسی جهانی مبنی بر هشدار زودهنگام، اهمیت تهیه و ارائه اطلاعات مناسب از جمله پیش بینی دقیق پارامترهای جوی به منظور آگاهی از تهدیدات اقلیمی آتی و افزایش توان لازم برای اقدامات مقابله ای به موقع، برای کاهش خطرات و خسارت های مختلف تحمیلی، یک گام ضروری است. برای ایجاد یک اتحاد جمعی و همکاری مناسب به منظور کنترل گرمایش جوی، مهم ترین اقدام ارائه اطلاعات هواشناسی و پیش نگری های اقلیمی مناسب همچون چشم انداز بارش ها و توان بادی منطقه در مقیاس فصلی و نیز پدیده های حدی اقلیمی، برای افزایش آگاهی رسانی است تا سطح خطراتی کاهش یابد که آب وهوا و اقلیم می تواند بر مدیریت مطلوب انرژی های پاک همسو با مقابله با گرمایش جهانی داشته باشد. بر این اساس، شرکت های انرژی نظیر نیروگاه های تولید انرژی های تجدیدپذیر می توانند تصمیمات عملیاتی و استراتژیک کارآمدتری را درباره بهره برداری از منابع بادی و برقابی خود به سمت آینده ای با انرژی پاک و سبز اتخاذ کنند. اما نکته مهمی که میان اطلاعات انتشاریافته در نشست اخیر گلاسکو دیده می شد، رتبه هفتم ایران در میان انتشاردهندگان گازهای گلخانه ای از جهان است. با وجود تحریم های ناعادلانه حتی با فرض بعید در صورت اجرا شدن تعهدات کشورهای توسعه یافته در مقابل کشورهای در حال توسعه، دور از انتظار است که از کمک های مالی برای مقابله با انتشار کربن سهمی ببرد. این گزاره از آنجایی موردتایید است که علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط زیست در سخنرانی خود در اجلاس گلاسکو، پرسش های بی پاسخی را مطرح کرد. به گفته سلاجقه «یک توافق باید دوطرفه باشد،اما اگر ایران از دریافت فناوری، سرمایه و تخصص محروم باشد، نمی تواند تعهدات اقلیمی خود را اجرا کند». وی در نشست خبری اخیر خود در میان خبرنگاران گفت: «در صورت پیوستن ما به توافقنامه پاریس، کدام بانک بین المللی حاضر می شود به ایران کمک مالی کند، در حالی که در تحریم های ظالمانه به سر می بریم؟ یا کدام کشور حاضر است، همکاری های فناورانه با ما داشته باشد؟ بنابراین ما هزینه تلطیف هوایی را نمی دهیم که توسعه یافته ها آن را آلوده کرده اند. توافقنامه پاریس جاده ای یک طرفه است». اما با اتکا به مزایا و امکانات طبیعی کشورمان در تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر نظیر انرژی باد و انرژی خورشیدی، می توانیم با مدیریت انرژی در قالب یک برنامه همه جانبه، جایگاه خود را در تولید گازهای گلخانه ای در جهان پایین بیاوریم و الگوی موفقی در کاهش تولید کربن ارائه کنیم. گفتنی است، بیشترین حجم انتشار این گازها در ایران در جریان تولید فرآورده های نفتی ایجاد می شود. طبق آمار در سال ۱۳۹۴ ، قریب به ۷۳ .1 میلیارد لیتر فرآورده های نفتی در کشور مصرف شد که میزان انتشار کربن همین سال برای گازوییل بیش از 80 میلیارد، بنزین بیش از 59 میلیارد، نفت سفید بیش از 89 میلیارد و نفت کوره بیش از 24 میلیارد متر مکعب بود. باتوجه به شیوه صنعتی شدن کشور به علت بیشتر شدن مصرف سوخت های فسیلی، انتشار دی اکسیدکربن در سال های اخیر بیشتر هم شد. نگاهی به آمارهای بالا بعد از نفت گاز، نشان می دهد مصرف بنزین بیشترین میزان تولید دی اکسیدکربن را به خود اختصاص داده است، بنابراین اگر به تنهایی مصرف بنزین در کشور کاهش پیدا کند، میزان زیادی از انتشار کربن کشور را کم کرده ایم.
