رونق گذرای بورس
اقدامات حمایتگرانه از بورس تهران که از هفته‌های ابتدایی آبان شاهد آن بودیم، منتهی به سبزپوشی تابلو بورس شد.
همزمان ارزندگی سهام اغلب شرکت های بورسی و همچنین رشد قابل توجه نرخ دلار در بازار آزاد از مهم ترین دلایل تقویت بورس در هفته های گذشته بودند. بااین وجود بازار سرمایه در ۲ هفته گذشته مسیر باثباتی را پشت سر گذاشته و به اعتقاد برخی از فعالان بازار وارد فاز تعادل شده است. نگاه کلی به عملکرد بورس تهران در روز شنبه، ۵ آذر حکایت از آن دارد که شاخص کل در نهایت افت ۲ هزار واحدی را تجربه کرد و در ارتفاع یک میلیون و ۴۰۸ هزار واحدی ایستاد. این روند ریزشی محدود در روز ۶ آذرماه نیز ادامه داشت و شاخص کل با افت ۰ . ۱۴ درصدی در محدوده یک میلیون و ۴۰۶ هزار واحد متوقف شود. بورس تهران در روز دوشنبه هفتم آذر ماه برای نخستین بار در هفته جاری در محدوده سبز رنگ به کار خود پایان داد. نوسان کم رمق شاخص کل تهران منجر به رشد ۰ . ۱۵ درصدی شاخص کل شد و به این ترتیب شاخص کل در ارتفاع یک میلیون و ۴۰۸ هزار واحدی ایستاد. همزمان روند خروج سرمایه ازسوی حقیقی ها نیز ادامه دار بود؛ بنابراین باید ادعا کرد باوجود حمایت های انجام شده از بورس تهران، هنوز اعتماد سرمایه گذاران حقیقی به این بازار بازنگشته و شاهد تداوم خروج سرمایه از سوی این افراد هستیم.
سبزپوشی حمایتی تالار شیشه ای
سعید کرداری، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با صمت در ارزیابی عملکرد بورس تهران اظهار کرد: بورس تهران در طول یک ماه اخیر روند رو به رشد و مثبتی را پشت سر گذاشته است. با این وجود باید اقرار کرد بخشی از این رشد تحت تاثیر حمایت نهادهای دولتی و همچنین تزریق نقدینگی از منابع صندوق توسعه ملی است. یعنی روند سبزپوشی بورس تهران را نباید ناشی از جذب سرمایه سهامداران حقیقی دانست.
کرداری با اشاره به روند عرضه خودرو در بورس کالا گفت: عرضه خودرو در بورس کالا نیز در هفته های اخیر به بهبود عملکرد سهام شرکت های خودرویی و به دنبال آن حمایت از تداوم سبزپوشی تالار شیشه ای منتهی شد. در واقع کاهش فشار سیاست قیمت گذاری دستوری روی خودروسازان و اختصاص سود حاصل از فروش خودرو به تولیدکنندگان یکی از محرک های اصلی این بازار در روزهای گذشته بوده است.
وی افزود: البته باید تاکید کرد همچنان ریسک های حاکم بر بازار بورس تهران پابرجا هستند و عملکرد این بازار را تحت تاثیر منفی قرار می دهند. ریسک های یادشده در نگاه کلان به اقتصاد کشور و در ابعاد جزئی تر به عملکرد بازار سرمایه، لطماتی را تحمیل می کند.
کرداری گفت: ریسک های سیاسی و تجاری از مهم ترین خطرات حاکم بر اقتصاد ایران هستند که در سال های اخیر و حتی ماه های گذشته پررنگ تر شده اند. برای بهبود شرایط اقتصاد و ارتقای سطح عملکردی صنایع انتظار می رود تعامل خوبی میان ایران و سایر کشورها برقرار شود. در همین حال باید تاکید کرد بنگاهداری شرکتی نیز با ریسک های متعددی روبه رو است.
وی افزود: همزمان با ریسک های حاکم بر بورس تهران، سودآوری سرمایه گذاری های کم ریسک، رو به رشد است. در حال حاضر شاهد انتشار اوراق گام هستیم که نرخ موثر سود این اوراق تا حدود ۲۸ درصد نیز برآورد می شود. این رشد تمامی بازارهای موازی و مولد را با رکود روبه رو می کند. در واقع تنها بازارهای سفته بازی و دلالی توان رقابت با اوراق گام را دارند.
این فعال بازار سرمایه اظهار کرد: شیب بازار در ۲ سال گذشته، نزولی بوده است؛ بر همین اساس ترس سرمایه گذاران برای حضور در این بازار و سرمایه گذاری در این بخش افزایش خواهد یافت. در واقع برآیند کلی عملکرد بورس تهران در طول ۲ سال گذشته، مانعی جدی در مسیر ورود صاحبان سرمایه به بورس تهران است.
وی در ارزیابی اثرگذاری عملکرد بازار بین المللی کامودیتی ها بر بورس تهران گفت: باتوجه به تداوم سیاست های انقباضی ازسوی فدرال رزرو در ماه های گذشته نرخ بهره دلار امریکا به ۴ درصد افزایش یافته است. این موضوع زمینه ساز ریزش قیمتی کامودیتی ها در بازار جهانی شده است. علاوه بر این شاهد روند نزولی عملکرد بازارهای سرمایه دنیا نیز هستیم.
بورس تهران نیز کامودیتی محور است و صنایع فلزی و معدنی و پتروشیمی سهم مهم و اثرگذاری از بازار سرمایه ما را در اختیار دارند؛ بنابراین روند کاهشی قیمت کامودیتی ها در بازار جهانی، از میزان فروش و سودآوری صنایع کشور می کاهد که همین افت بر سودآوری صنایع بورسی و به دنبال آن ارزش سهام این شرکت ها تاثیر منفی دارد.
کرداری گفت: البته پیش بینی می شود در سال ۲۰۲۳ روزهای بهتری در انتظار بازار کامودیتی ها باشد. علاوه بر این امید می رود سیاست های سختگیرانه و انقباضی فدرال رزرو با هدف کنترل تورم در امریکا و رشد نرخ بهره دلار، متوقف یا از شتاب آن کاسته شود. البته همچنان موضوعات غیرقابل پیش بینی همچون بروز تنش و جنگ در مناطق مختلف دنیا، می تواند عملکرد بازار کامودیتی ها در سطح جهانی را تحت تاثیر منفی قرار دهد.
روزهای باثبات بورس تهران
مجتبی دیبا، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با صمت در ارزیابی عملکرد بازار سهام در هفته های گذشته اظهار کرد: بورس تهران در روزهای گذشته شرایط باثباتی را پشت سر گذاشته و به دنبال کشف محدوده های جدید برای معامله گران است.
وی افزود: چنانچه شاخص کل بورس در روزهای آتی سطح حمایت روانی یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی یا حتی سطح حمایت یک میلیون و ۳۸۰ هزار واحدی را از دست ندهد، ریتم حرکتی بازار مثبت برآورد می شود. تثبیت شاخص کل در سطح حمایتی یک میلیون و ۴۳۰ هزار واحدی نیز امکان صعود دوباره نماگر بورس در روزهای آتی را فراهم خواهد کرد.
دیبا گفت: در حال حاضر معامله گران دست از معامله کشیده اند و تنها به محک بازار بسنده می کنند. در چنین شرایطی سهم های کوچک خریدوفروش می شوند اما سهم های بزرگ که بسیاری از آنها متعلق به شرکت های صادرات محور هستند، نوسان قابل توجهی را به نمایش نگذاشته اند.
وی گفت: البته باوجود روند رو به رشد بهای دلار در بازار آزاد، همچنان نرخ دلار نیمایی به مراتب پایین تر است و خود را با قیمت دلار در بازار تطبیق نداده و از آنجایی که اغلب شرکت های صادرات محور ارز خود را بر مبنای نرخ دلار نیمایی یا نرخ دلار توافقی به کشور بازمی گردانند، رشد قابل توجه قیمت دلار در بازار آزاد، آن طور که باید و انتظار می رود در سودآوری این شرکت ها موثر نبوده است.
دیبا در ادامه با اشاره به روند رو به رشد نرخ بهره بین بانکی و همچنین نرخ سود اوراق دولتی و تاثیر آن بر عملکرد بورس تهران اظهار کرد: نرخ سود بدون ریسک یکی از فاکتورهای مهم و اثرگذار بر عملکرد بورس تهران است که عملا مانع رشد شاخص متناسب با انتظارات تورمی می شود. با این وجود روند رو به رشد نرخ بهره بین بانکی و همچنین افزایش نرخ موثر سود اوراق، اثرگذاری جدی بر عملکرد بازار سرمایه نداشته، زیرا در هفته های گذشته چشم انداز تورمی اقتصاد ایران به شدت مثبت برآورد شده است. علاوه بر این خبرهای برجامی نیز امیدوارکننده نیستند و همزمان پیش بینی افزایش نرخ سوخت در سال آتی چشم انداز تورم کشور را بیش ازپیش مثبت می کند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: بنا بر آنچه گفته شد افزایش نرخ بهره بین بانکی و حتی نرخ بهره اوراق بانکی، تنها در لحظه معامله گران را تحت تاثیر قرار می دهد. با این وجود چنانچه کلیت بازار سنجیده شود، بازارهایی با پتانسیل رشد بالاتر، افزایش نرخ بیشتری را در مقایسه با نرخ سود اوراق و بهره بانکی از آن خود می کنند؛ به این ترتیب در روزهای گذشته بازار دلار و طلا بیشترین سودآوری را از آن خود کرده اند و همزمان بیشترین نقدینگی جذب این بازارها شده است.
وی در ارزیابی عملکرد بازار جهانی فلزات و تاثیر آن بر عملکرد بورس تهران گفت: در هفته های اخیر بازارهای جهانی فلزات تا حدودی احیا شدند؛ یعنی شاهد بازگشت دوباره قیمت فلزات به مسیر رشد بودیم. احتمال کاهش شتاب نرخ بهره دلار امریکا توسط فدرال رزرو را باید مهم ترین شاخص اثرگذار بر عملکرد قیمت فلزات در بازار جهانی دانست. این موضوع خبر خوبی برای کامودیتی ها و بازارهای جهانی بود. از آنجا که بخش مهمی از بورس تهران کامودیتی محور است، روند رو به رشد قیمت کامودیتی ها در بازار جهانی، به سبزپوشی نمادهای فلزی و پتروشیمی منتهی می شود.
دیبا گفت: البته رشد قیمت فلزات در هفته های اخیر محدود گزارش شده، زیرا صعود قابل توجه تقاضا در بازار فلزات، محرک اصلی خریدوفروش این فلزات است. چین می تواند به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا که سرانه مصرف فلزات در آن بالاست، چنین محرکی را ایجاد کند. بااین وجود نمی توان به سیاست های این کشور و تحریک قابل توجه تقاضا ازسوی آن در آینده نزدیک امید داشت؛ به ویژه آنکه در هفته های اخیر شاهد شیوع دوباره کرونا در چین بوده ایم، زیرا این همه گیری دوباره تقاضای کامودیتی ها را در این کشور تحت تاثیر منفی قرار داده است.
سخن پایانی
از اوایل آبان و به دنبال ورود سیاست گذاران اقتصادی دولت به موضوع وضعیت نامساعد تالار شیشه ای، شاهد بازگشت شاخص کل به مسیر صعود بودیم. روند رو به رشد قیمت دلار در بازار آزاد و همچنین انتظارات تورمی از دیگر فاکتورهای موثر بر عملکرد بورس تهران بودند. بااین وجود همچنان ریسک های متعددی عملکرد این بازار را تهدید می کند؛ از جمله آنکه بسیاری از معامله گران بازگشت دوباره بورس به روند سبزپوشی و تعادل را ناشی از حمایت های دولتی می دانند و معتقدند با کاهش اقدامات حمایتگرانه از این بازار، شاهد بازگشت دوباره شاخص کل به مسیر نزولی خواهیم بود. بدین ترتیب روند خروج پول ازسوی سرمایه گذاران حقیقی ادامه دار است.
