صندوق نوآوری و شکوفایی فقط وام نمیدهد
سیاوش ملکیفر_ معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی
همواره ذهنیت اشتباهی از مفهوم صندوق نوآوری و شکوفایی و در کل هر صندوق دیگری که در این عرصه فعالیت میکند، برای دانشبنیانها شکل گرفته است. بهطور معمول وقتی واژه صندوق نوآوری و شکوفایی یا صندوقهای همتراز آن بهگوش صاحبان شرکتهای دانشبنیان میخورد، نخستین واژهای که در ذهن آنها تداعی میشود، تخصیص وام است. بهعبارت دیگر، واژه صندوقهای حمایتی در ایران برابر است با نهادی که وظیفه ارائه تسهیلاتی نظیر وام را برعهده دارد. دلیل رسوخ این باور را باید در تاریخ اقتصاد کشور جستوجو کنیم، چرا که در کشور ما همواره صندوقهای مالی و اعتباری با ارائه تسهیلات برابری میکردند که بهطورعموم با واژه وام شناخته میشدند. حال از آنجایی که تنها نزدیک به یک قرن است که مردم با واژه صندوق آشنا شدهاند، یکشبه نمیتوانیم معنا و ماهیت واقعی آن را در جامعه نهادینه کنیم.
حال باید به این امر اشاره داشت که تامین مالی توسعه محصولات فناورانه، ابزارهای متعددی دارد که وام تنها یکی از این ابزارها است. بهعبارت دیگر، هر نهاد تامین مالی در کشور از جمله صندوق نوآوری و شکوفایی، برای توسعه کسبوکارهای نو از ابزارهای مختلف تامین مالی استفاده میکند که یکی از آنها وام است.
نخستین اشتباه بسیاری از صاحبان شرکتهای دانشبنیان این است که وظیفه صندوق نوآوری و شکوفایی را فقط در خانواده تسهیلات و وام میبینند که بیشتر این افراد یک یا ۲ نوع وام را میشناسند؛ در حالی که ۱۲ نوع وام و تسهیلات در خانواده نخست این صندوق به شرکتها داده میشود. برای اشراف کامل صاحبان شرکتهای دانشبنیان، در جلسه پذیرش، افراد بدون پرداخت هزینهای میتوانند با تمامی این خدمات آشنا شوند. در سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۱۵۷۷ جلسه میز پذیرش برگزار کردیم. همچنین هر3 ماه یکبار بهطورمعمول شرکتهای دانشبنیان را فرامیخوانیم تا با خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی آشنا شوند که بهزودی چنین جلسهای را در خردادماه خواهیم داشت. شرکتهایی را که در 2، 3 ماه اخیر دانشبنیان شدند، دعوت میکنیم در یک جلسه ۵ الی ۶ ساعته با تمامی خدمات صندوق آشنا شوند. برخی شرکتها بهواسطه نگاه و نگرشی که به سازمانهای دولتی دارند، ترجیح میدهند، فاصلهدار عمل کنند و از دریافت خدمات، خود را محروم میکنند. طبق یک برنامه زمانبندی مشخص در مرکز استانها، دانشبنیانها را فرامیخواند و چنین جلسهای را برگزار میکند تا از خدمات صندوق آگاه شوند، علاوه بر این اپراتورها در بستر تلفن پاسخگویی در تمام ساعات اداری به سوالات صاحبان شرکتهای دانشبنیان درباره دریافت خدمات پاسخگو هستند.
بسیاری از صاحبان شرکتهای دانشبنیان معتقدند برای دریافت خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی، یک کسبوکار باید به مرحله دانشبنیان شدن برسد، حال باتوجه به اینکه روند دانشبنیان شدن، خود بهخود یک شرکت را قدرتمند و توانمند میسازد، بسیاری از افراد تصور میکنند در بسیاری موارد نیازی به خدمات صندوق نیست، در حالی که فلسفه شکلگیری صندوق نوآوری و شکوفایی این نیست که مراکز رشد را به مرحله دانشبنیان شدن برساند؛ فلسفه شکلگیری این است که دانشبنیانها را از زمان تاسیس یعنی از بدو تولد آنها تا زمانی که وارد بازار بورس شوند، همراهی کند، بنابراین دلیل وجودی صندوق نوآوری و شکوفایی این نبوده است که کمک کند تا کسبوکاری تبدیل به دانشبنیان شود؛ اصل این بوده است که کمک کند تا یک شرکت دانشبنیان وارد بازار بورس شود و توسعه پیدا کند. دانشبنیانهای نوپا در ابتدای مسیر از نخستین خدماتی که میتوانند بهره بگیرند، دریافت مشاوره با تخفیف ۹۰ درصدی از قوانین مالیات و بیمه است. بهعبارت دیگر اگر هر شرکت دانشبنیانی مشکل مالیاتی و بیمه داشته باشد، صندوق نوآوری و شکوفایی، ۹۰ درصد هزینههای مشاوره را متقبل میشود و صاحبان شرکتهای دانشبنیان فقط ۱۰ درصد هزینه را پرداخت میکنند و از اطلاعات مربوط به مالیات و بیمه آگاه میشوند.