صنعت چای در ایران اهمیت بسیاری دارد و در اقتصاد کشور نقش مهمی را ایفا می‌کند. چای به عنوان یکی از محصولات مهم کشاورزی و صنایع غذایی ایران، تولید، صادرات و مصرف داخلی بالایی دارد.

صنعت چای در ایران به دلیل وسعت زمین‌های مناسب برای کاشت چای و نیز شرایط آب و هوایی مناسب در برخی مناطق، امکان تولید و اشتغال زیادی را فراهم می‌کند. کشت و فرآوری چای در ایران به طور مستقیم و غیرمستقیم برای زندگی بسیاری از افراد، به خصوص در مناطق روستایی و عشایری، مورد نیاز است.

ایران یکی از کشورهای تولیدکننده و صادرکننده چای در جهان است. چای ایران به کشورهایی مانند روسیه، عراق، آفریقای جنوبی، آلمان و برخی کشورهای دیگر صادر می‌شود. صادرات چای ایران به عنوان یک منبع درآمدزایی و ارزآوری برای کشور اهمیت زیادی دارد و به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند.

این محصول محبوب به عنوان یکی از نوشیدنی های پرطرفدار و رایج در بین مردم شناخته می‌شود. مصرف چای در جامعه ایرانی بسیار پراکنده است و به صورت روزانه و در مواقع مختلف از جمله صبحانه، ناهار و شام مصرف می‌شود. این مصرف داخلی باعث افزایش تقاضا برای تولید چای در داخل کشور شده و برای تأمین نیازهای مصرفی جامعه مهم است.

صنعت چای می‌تواند به توسعه مناطق روستایی و بهبود شرایط زندگی افراد در این مناطق کمک کند. کاشت و فرآوری چای در برخی مناطق، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و بهبود زیرساخت‌های منطقه‌ای را ممکن می‌سازد.

برخی مناطق ایران به عنوان مراکز تولید چای معروف هستند و گردشگرانی را به خود جذب می‌کنند. مثلاً استان گیلان در شمال ایران با تولید چای معروف خود، جذابیت‌های گردشگری فراوانی دارد. گردشگران می‌توانند مزارع چای را بازدید کرده، فرآیند تولید و فرآوری چای را مشاهده کنند و از طعم و عطر اصلی چای گیلان لذت ببرند. این امر باعث ایجاد درآمد و اشتغال در صنعت گردشگری منطقه می‌شود.

متاسفانه در چند سال اخیر نسبت به این صنعت باارزش توجه کافی به عمل نیامده و باغات چای با مشکلات زیاد مواجه شده است. گسترش نیوز در این راستا گفت و گویی با دو نماینده مجلس انجام داده که در ادامه می خوانید.

کشاورز نیاز به انگیزه و تشویق دارد

جلال محمودزاده ، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در ارتباط با کاشت دستوری غلات در کشور و پیامدهای این روش گفت: کاشت دستوری روش مناسبی محسوب نمی شود و در حوزه کشاورزی کارآیی لازم را ندارد. علت آن هم این است که کشاورز خود در بازار حضور دارد و می‌داند که برای افزایش درآمد، اقدام به کاشت چه محصولی کند. الگوی کشت یا کشت دستوری زمانی مؤثر واقع می شود که ما روش های تشویقی برای کشاورز داشته باشیم.

او ادامه داد: امر و نهی به کشاورز باید همراه با ایجاد انگیزه باشد وگرنه شاهد نتیجه عکس خواهیم بود. از طریق اعطای تسهیلات، وام های کم بهره و معرفی محصولات جایگزین از مراکز تحقیقاتی می‌توان انگیزه خوبی به این قشر تزریق کرد. مهیاسازی نهاده‌ها و ماشین آلات ارزان قیمت نیز دیگر روش مفید در این مسیر به شمار می‌رود. با دراختیار گذاشتن چنین شرایطی می‌توان کمک شایانی به کشاورزان عزیز و زحمتکش خود کنیم.

در این مدت فقط شاهد حرف و شعار بودیم

محمودزاده افزود: محصولات جایگزین بایستی از نظر درآمدی با محصولاتی که به آب بیشتری نیاز دارد، شرایط برابری داشته باشد. با زور و اجبار و بدون تزریق انگیزه و روحیه، هیچ تغییر مثبتی را در این زمینه شاهد نخواهیم بود. الگوی کشت در کشور حتی تا ۵ درصد هم اجرایی نشده و فقط در این مدت شاهد حرف و شعار بودیم.

نماینده مردم مهاباد در مجلس درخصوص وضعیت چای در کشور و چالش‌های موجود در این صنعت بیان کرد: یکی از مشکلات و چالش‌های موجود در این زمینه، بحث قیمت تمام شده است. مراحل کاشت، داشت و برداشت ما مکانیزه نیست و نیروی کار بیشتری را طلب می‌کند. نیروی کار بیشتر، نیاز به اعتبارات و هزینه بیشتری هم دارد که این رویه منجر به افزایش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی و به ویژه چای می شود.

راهکار وزارت جهاد کشاورزی

محمودزاده در ادامه خبرنگار پارلمانی گسترش نیوز گفت: درصورتی که ما از نظر کیفی، چای باکیفیتی در کشور کشت می کنیم و حتی برخی از انواع آن از نمونه خارجی نیز مرغوب‌تر است. به خاطر افزایش قیمت تمام شده این محصول در داخل کشور، ما قدرت رقابت با چای قاچاق وارداتی را نداریم. حتی درصورت برخورد قانونی با واردات، این کالا به صورت قاچاق و غیرقانونی وارد کشور می شود. این رویه بدون تردید به تولید داخلی لطمه وارد می‌کند و پیامدهای بدی را در پی خواهد داشت. یکی از راهکارهای وزارت جهاد کشاورزی برای حفظ این تعادل، مکانیزه سازی کشت چای در کشور به منظور کاهش هزینه محسوب می شود.

نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص لزوم بهسازی باغات چای در ایران به گسترش نیوز گفت: مشکل فرسودگی و کهنگی در همه باغات ایران وجود دارد و فقط مختص چای نیست. به عنوان مثال در باغات مرکبات کاملاً این شرایط مشاهده می‌شود. دولت ظاهراً اراده‌ای برای حمایت از باغداران ندارد و این موضوع بر کسی پوشیده نیست. جهت جوان‌سازی یک باغ چای یا سیب و بازگرداندن آن به سال های نخست تولید، نیاز به هزینه‌های گزافی است که کشاورز آن را در اختیار ندارد.

حوزه کشاورزی در اولویت دولت نیست

محمودزاده افزود: یک کشاورز همین‌که موفق به امرارمعاش و کسب درآمد مطلوب شود، برایش کفایت می کند و در کنار این مسائل، قادر به بهسازی باغ نیست؛ بنابراین در این زمینه نیاز به حمایت دولت وجود دارد. قوه مجریه باید با تزریق اعتبارات و تسهیلات کم‌بهره به بخش باغداری، موفق به انجام این مهم شود.

وی در خصوص امیدواری به وقوع رخدادهای مطلوب با حضور نیکبخت در وزارتخانه عنوان کرد: شاید درصد اندکی از این موضوع را بتوان از جانب شخص وزیر دانست. بخش کلان آن به دیدگاه دولت مربوط می شود و نمی توان صرفاً آن را به وزارتخانه و شخص خاصی محدود کرد. به اعتقاد من حوزه کشاورزی در دولت سیزدهم در اولویت اول و دوم هم قرار ندارد. صنعت و خدمات در این دو سال بیش از کشاورزی مورد توجه بوده است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در ادامه مطرح کرد: درحال حاضر کشاورزان پس از گذشت ۳ ماه، هنوز پول خود را دریافت نکردند. گندم قوت موردنیاز و بسیار مهم کشور به حساب می‌آید و باید توجه ویژه‌ای نسبت به آن صورت گیرد. در همین هنگام و زمان کشت مجدد گندم در مناطق سردسیر، دولت می‌بایست پول گندم را صفر می‌کرد تا کشاورزان برای کاشت تشویق می‌شدند؛ بنابراین نگاه دولت فعلی به بخش کشاورزی، نگاه مثبتی نظیر دولت های گذشته نیست. پس با تغییر وزیر نیز تغییر چشمگیری صورت نمی‌گیرد و باید دیدگاه کلی دولت دستخوش دگرگونی شود.

واردات بیش از ظرفیت چای مشکل ساز شد

رحمت‌الله نوروزی ، نایب رئیس اول کمیسیون کشاورزی در خصوص صنعت چای ایران و چالش های پیش رو اظهار کرد: اولین مشکل ما در این رابطه، واردات بیش از ظرفیت چای است. ما باید در ابتدا دست دلالان و سلطان چای را قطع کنیم. با عنایت به نگاه ویژه امام راحل و مقام معظم رهبری، ما باید از تولید داخل حمایت کنیم. در چند سال اخیر، برخی افراد دو تا سه برابر ظرفیت موجود، اقدام به واردات چای صورت گرفته است.

او در ادامه اضافه کرد: باید با این رویه غلط مقابله شود و با برنامه ریزی دقیق در پی ساماندهی وضعیت موجود برآییم. وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی امر، باید گام های اساسی برداشته و اراده جدی خود را به همگان نشان دهد. در بحث سیاست های الگوی کشت در گیلان، همه باید کمک کنند تا این صنعت مهم جان و قوام بیشتری بگیرد.

باید اعتبارات لازم را تخصیص دهیم

نوروزی در پیوند با ضرورت بهسازی باغات چای کشور به گسترش نیوز گفت: برای این منظور باید اعتبارات لازم را تخصیص دهیم و از کشاورزان حمایت واقعی به عمل آوریم. متأسفانه هنوز آن طور که باید اقدامات اساسی انجام نگرفته و ما از این حیث نگرانی های زیادی داریم. در این مورد باید اقدامات لازم در مزارع شمال کشور و به ویژه در گیلان صورت بگیرد.

نماینده مجلس در پایان بیان کرد: کشاورزان نیاز مبرمی به زه‌کشی و آبیاری تحت فشار و قطره‌ای دارند. ما باید در این زمینه، اعتبارات حوزه کشاورزی را قوی کنیم و سپس شاهد تأثیرات مثبت آن باشیم. حقیقت امر این است که به حوزه کشاورزی در برنامه هفتم توجه زیادی نشده است.

منبع:گسترش نیوز