چشمانداز روشن بورس
فردین آقابزرگی - کارشناس بازار سرمایه
بازار سرمایه از نیمه دوم سال ۱۳۹۹ و تحتتاثیر سیاستهای اشتباه دولتمردان با چالشهای متعددی روبهرو و این سیاستهای اشتباه به ریزش شاخص بازار سهام منتهی شد. با تداوم سیاستگذاریهای غلط، این مسیر اشتباه در سال ۱۴۰۰ نیز ادامه یافت. با این وجود، اقدامات حمایتی مثبتی از بازار سرمایه در ماههای پایانی سال اجرایی شد. بسیاری از طرحهای حمایتی دولت از بورس در بودجه امسال، تصویب شدهاند. با این وجود، شاهد بروز آثار مثبت ناشی از آن در بازار سرمایه نبودیم.
شاید به این دلیل که همچنان بدبینی در بازار بورس نسبت به سیاستهای اشتباه مسئولان تداوم دارد و به بیانی دیگر، اعتماد از دست رفته به بورس، بازنگشته است. در همین حال، تغییر مداوم قوانین و سیاستگذاریهای اشتباه از سوی دولتمردان و سایر تصمیمگیران، اعتماد مردم را به بازار سرمایه سلب کرده است. با این وجود، حمایت دولت از بورس در لایحه بودجه امسال، قابل توجه است و باید منتظر بروز اثرات مثبت آن بر عملکرد بازار سرمایه در امسال باشیم.
تعیینتکلیف نرخ ارز، تعیین رقم ۲۳ هزار تومان برای نرخ تسعیر ارز و همچنین تعیین سقف قیمتی برای نرخ گاز و خوراک صنایع جزو مهمترین نقاط قوت و سیاستهای مثبت دولت در قبال بازار سرمایه است. بدون تردید موارد یادشده و همچنین بسته حمایتی تیم اقتصادی دولت از بازار سرمایه اثرات مثبتی بر بورس خواهد داشت و در آینده نزدیک شاهد بروز این اثرات مثبت خواهیم بود.
یکی دیگر از این تصمیمات حمایتگرانه این است که مقرر شده سود انباشته شرکتها به شرط مصرف در توسعه تولید، معاف از مالیات باشد. فعالان بازار سرمایه در طول ماههای گذشته بارها خواستار تصویب قوانین با هدف حمایت از بورس شدهاند. با توجه به آنکه سایر بازارهای موازی بورس از شفافیت و قانونمندی لازم برخوردار نیستند، ایندست قوانین میتواند به بازگشت تعادل به بازارها منتهی شود. توجه به این نکته ضروری بهنظر میرسد که حمایت غیرمستقیم از بورس در بلندمدت اثرات مثبتی بر عملکرد بازار سرمایه و بهدنبال آن صنایع بورسی کشور آشکار خواهد کرد. اثرات اینگونه حمایتهای غیرمستقیم به مراتب مهمتر از تزریق مستقیم نقدینگی به بازار و کنترل شاخصهای بازار است. در واقع پایداری بازار در گرو وضع چنین مقررات حمایتی است؛ مقرراتی که در نهایت موجب گسیل نقدینگی به صنعت و تولید کشور میشود. بدون تردید عواید حاصل از این مصوبات، عملکرد بازار اولیه و تولید را تحتتاثیر قرار میدهد.
در ادامه باید خاطرنشان کرد که بازار سرمایه در امسال، عملکرد مثبتی داشته است. بخشی از این روند رو به رشد بازار را میتوان به جبران عقبماندگی عملکرد بورس در مقایسه با سایر بازارهای موازی با آن همچون دلار، سکه، خودرو و... نسبت داد. در ادامه بازگشت نرخ دلار به روند صعودی، دیگر عاملی است که بر بهبود شاخص بازار تاثیر مثبت دارد. با این وجود، تداوم رشد موردبحث منطقی و پایدار نیست؛ یعنی باید منتظر تعادلبخشی به بازار باشیم.
مذاکرات برجام برای رفع تحریم در ماههای گذشته یکی از موضوعهای موردبحث در میان فعالان و کارشناسان بازار سرمایه بوده است. با این وجود، بورس خود را با شرایط حصول نتیجه برجام یعنی کسب توافق، به نتیجه نرسیدن مذاکرات و همچنین فرسایشی شدن این مذاکرات، همگام کرده است. علاوه بر این، به اعتقاد من، ماندگاری در شرایط بلاتکلیفی یکی از محتملترین گزینهها در طول ماههای گذشته بوده است. از بررسی عملکرد بازار سرمایه در مییابیم که درحالحاضر بازار خود را با این شرایط نامشخص وفق داده و درنتیجه با انتشار اخبار جزئی نباید شاهد اثرگذاری قابلتوجه آن بر عملکرد بورس باشیم.