عرصه‌ای برای بازاریابی سودمند
یکی از راه‌های ارائه بهتر خدمات و معرفی محصولات در همه صنایع، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی است.
یکی از راه های ارائه بهتر خدمات و معرفی محصولات در همه صنایع، حضور در نمایشگاه های بین المللی است. کارشناسان معتقدند صنعت نمایشگاهی در کشور می تواند به عنوان یک شتاب دهنده یا پل ارتباطی برای توسعه شرکت های دانش بنیان و کسب وکارهای استارت آپی نقش مهمی ایفا کند. به گفته این گروه هرچقدر به جزئیات بیشتری در تولید کالا توجه شود، نه تنها در کسب بازار داخل بلکه در صادرات نیز پیشرفت محسوسی را شاهد خواهیم بود. لازمه چنین فرآیندی، همکاری نهادهای دولتی با بخش خصوصی برای ایجاد زیرساخت های صادراتی است. تحقیقات علمی نشان می دهد حضور در نمایشگاه های بین المللی از طریق افزایش فروش محصولات خدماتی شرکت های دانش بنیان، بازاریابی و شناسایی بازارهای هدف و آشنایی با رقبا، می تواند به نماد شهرت برای محصولات خدماتی شرکت های دانش بنیان تبدیل شود و در این صورت در تجاری سازی محصولات خدمات دانش بنیان نقش معناداری دارد. صمت به مناسبت روز جهانی صنعت نمایشگاهی به اهمیت نمایشگاه ها در تجاری سازی محصولات دانش بنیان پرداخته است.
چرا استارت آپ ها باید در نمایشگاه ها فعال تر باشند
مهدی بقایی، مدیر یک شرکت خلاق بااشاره به اهمیت حضور استارت آپ ها در نمایشگاه ها گفت: استارت آپ ها دلایل متنوعی برای حضور در یک نمایشگاه دارند؛ پیدا کردن بازار و مشتریان یکی از دلایل مهم حضور استارت آپ ها در نمایشگاه ها است. دلیل دیگر به معرفی محصولات شان در بستری مطمئن و شناخت مخاطب از کسب وکارشان برمی گردد، همچنین به دست آوردن اطلاعات از شرایط بازار از دیگر دلایل حضور فعال استارت آپ ها در نمایشگاه ها است، چرا که در بسیاری موارد، اطلاعات کمی از بازار وجود دارد و فعالان استارت آپی می توانند در بستری روشن به تکمیل اطلاعات خود بپردازند.
وی افزود: یکی دیگر از فواید حضور در نمایشگاه ها شناختن رقبا و افرادی است که فعالیت موازی و مشابه دارند و می توانند ایده های خوبی را به شرکت های استارت آپی ارائه بدهند. ارائه ایده های اشتراکی می تواند کمک زیادی به استارت آپ ها در خلال برگزاری نمایشگاه ها کند. برای مثال، یکی از دلایل مهم پیشرفت فعالیت من در دنیای استارت آپ، شرکت در نمایشگاه الکامپ بود. به عبارت روشن تر، شرکت در این نمایشگاه بود که موجب شکل گیری ارتباطات مهمی برای پیشرفت و توسعه شد. آشنا شدن با سختی ها از دیگر مزایای حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی است که افراد زیادی می توانند از آنها در راستای توسعه کسب وکار خود بهره کافی بگیرند.
به کپی رایت پایبند باشید
بقایی بااشاره به برخی آسیب هایی که حضور در نمایشگاه ها به کسب وکارهای استارت آپی می زند، گفت: از مضراتی که برگزاری نمایشگاه ها در داخل ایران دارد، کپی برداری و نبود قانون کپی رایت است که باعث می شود شرکت های رقیب در بستری غیرعادلانه به رقابت بپردازند. همچنین از ضعف های برگزاری نمایشگاه ها در حوزه استارت آپ و دانش بنیان ها، نبود تفکیک مناسب و موضوعی سالن ها است که باعث می شود بازدیدکنندگان دقت کافی را به خرج ندهند. راهنمایی نکردن مردم به شکل استاندارد هم، از دیگر نکاتی است که باید به عنوان ضعف برگزاری نمایشگاه های داخلی برشمرد.
وی گفت: از مشکلات دیگر برگزاری نمایشگاه در کشور، نداشتن دسته بندی و طبقه بندی موضوعی است. برای مثال، نمی دانیم که نمایشگاه اینوتکس چه تفاوتی با نمایشگاه الکامپ دارد. اساس برگزاری نمایشگاه برای شرکت های دانش بنیان این است که شرکت های کمترشناخته شده بتوانند خود را معرفی کنند و شرکت های شناخته شده به توسعه فعالیت خود و شناخت بیشتر بازار بپردازند. به عبارت دیگر، تعامل مشترک میان فعالان عرصه کسب وکار باعث می شود از فروپاشی استارت آپ ها تا حد زیادی جلوگیری شود. برهمین مبنا، بهتر است برای برگزاری هر نمایشگاه یک سری مولفه تعریف شود و بازدیدکنندگان براساس آن مولفه ها به بازدید از این نمایشگاه بپردازند، در واقع یک نوع ایده پردازی پیش از نمایشگاه می تواند کمک زیادی به نوع حضور استارت آپ ها کند. نکته بعد برای توسعه رویدادهای نمایشگاهی در ایران، برقراری و تعاملات تصویری با افراد شناخته شده در سطح دنیا است؛ اینکه افراد باسواد در حوزه های کسب وکار در جریان برگزاری نمایشگاه تجربیات خود را در اختیار دانش بنیان ها و استارت آپ ها قرار دهند، اتفاق بسیارخوبی است.
نمایشگاه، عرصه ای برای شناخت دانش بنیان ها
بیژن نصیری، فعال دانش بنیان در زمینه تجاری سازی در گفت وگو با صمت گفت: نمایشگاه بدون شک برای شرکت ها کمک کننده خوبی برای معرفی محصولات است و فعالان دانش بنیان هم می توانند در خلال برگزاری این رویدادها با اکوسیستم و حوزه فعالیت شان آشنا شوند و پی به نیازهای بازار ببرند.
وی افزود: همچنین می توانند با شرکت کننده ها بیشتر آشنا شوند و ارتباط موثری با یکدیگر بگیرند و این کمترین اتفاق است و بازدیدکنندگان انتظار دارند که از جدیدترین دستاوردها بازدید کنند و به همین دلیل برگزاری نمایشگاه می تواند عرصه ای برای دستاوردهای جدید آن دسته از دانش بنیان هایی باشد که هنوز بازاری برای تولیدات جدید خود نیافته اند.
خارجی ها دلیلی برای تجارت با ایرانی ها نمی بینند
نصیری گفت: توجه بخش بین الملل به دستاوردهای دانش بنیان نیازمند ایجاد زیرساخت های زیادی است، در واقع بی توجهی بیشتر شرکت های خارجی به تولیدات ایرانی این است که شاید دلیلی برای تجارت و ارتباط ندارند؛ در حقیقت، آینده ای نمی بینند که بخواهند با دانش بنیان های ایرانی ارتباط برقرار کنند و شاید آینده تجارت با شرکت های ایرانی برای شرکت های خارجی نامعلوم است. وی افزود: در واقع، همکاری با شرکت های ایرانی برای شرکت های خارجی دارای تبعاتی است، به همین دلیل بیشتر خارجی ها معمولا در جریان برگزاری نمایشگاه ها تمایلی برای همکاری نشان نمی دهند. این امر به فضای سیاسی و روابط بین الملل برمی گردد، به همین سبب است که تجارت دانش بنیان ها بیشتر محدود به کشورهای همسایه است، اما یک سری ارتباطات هم می توان با کشورهای اروپایی گرفت که به روابط اتاق بازرگانی ما در کشورهای موردنظر بستگی دارد. در واقع، اگر رایزن ها و دیپلمات های ایرانی در هر کشوری عملکرد استانداردی داشته باشند، روابط تجاری موفق تر و سودبخش تری هم خواهیم داشت.
نصیری بااشاره به افزایش تعداد نمایشگاه های خارجی گفت: شاید تعداد زیاد نمایشگاه ها هم دلیلی بر عدم تجاری سازی محصولات دانش بنیان باشد. در گذشته، تعداد کم نمایشگاه ها در یک حوزه باعث می شد که بازدیدکنندگان بسیاری به نمایشگاه بیایند تا هم بازدیدکننده و هم شرکت کننده نهایت توان خود را در ارائه محصولات و جذب مخاطب بگذارند و بازدیدکنندگان با آخرین دستاوردها آشنا شوند؛ اما تعداد زیاد نمایشگاه ها باعث شده است که کیفیت حضور دانش بنیان ها تا حدی کمتر شود.وی ادامه داد: اینکه در نمایشگاه تخصصی، شرکت های غیرتخصصی حضور پیدا کنند، امری دوسر باخت است. در واقع، هم برای شرکت غیرتخصصی باخت محسوب می شود و هم برای بازدیدکننده، به طورقطع آن چیزی که باید باشد، نیست. اگر بتوان با صنایع مرتبط در هر حوزه ای، بیننده را به هر شکلی دعوت کرد، برد کرده ایم و همین امر نمایشگاه را داغ تر می کند.
حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی
در ادامه لازم دیدیم به نحوه کمک صندوق نوآوری و شکوفایی به دانش بنیان ها برای حضور در نمایشگاه ها بپردازیم. از آنجایی که این نهاد به عنوان اصلی ترین متولی حمایتی شرکت های دانش بنیان محسوب می شود، در ذیل برنامه های حمایتی خود، بندهایی هم برای حضور دانش بنیان ها در نمایشگاه های داخلی و خارجی دارد.
مرضیه شاوردی، مدیر توانمندسازی صندوق نوآوری و شکوفایی در گفت وگویی که چندی پیش با صمت داشت، گفت: نهاد اصلی برگزارکننده بیشتر نمایشگاه ها در کشور سازمان توسعه تجارت است و صندوق نوآوری و شکوفایی با اعتماد به اعتبار این سازمان، از دانش بنیان ها حمایت می کند. در واقع، نهادی که می تواند برگزارکننده را تایید کند، سازمان توسعه تجارت است. وزارتخانه های مختلف، برنامه های مختلف و متنوعی دارند و نمایشگاه ها را هم برگزار می کنند، منتها تنها این سازمان به عنوان متولی اصلی برگزاری نمایشگاه ها شناخته شده است. از آنجایی که ممکن است در جریان برگزاری یک نمایشگاه، مشکلاتی برای شرکت کنندگان به وجود بیاید، بیشتر آنها صندوق را به عنوان مقصر اصلی مشکلات شان می شناسند؛ در اینجا صندوق باید پاسخگوی مشکلات هم باشد.وی خاطرنشان کرد: در اصل، سیاست کلی صندوق نوآوری و شکوفایی در حمایت از دانش بنیان هایی که در نمایشگاه های مختلف شرکت می کنند، ارائه تسهیلات به دانش بنیان هایی است که در نمایشگاه های دارای مجوز از سوی سازمان توسعه و تجارت شرکت می کنند. همچنین، اگر دانش بنیان ها در آن دسته از نمایشگاه های خارجی که در فهرست اصلی کشورهای مربوطه درج شده باشد، شرکت کنند، موردحمایت قرار می گیرند. در حال حاضر، ۳۰۰ نمایشگاه خارجی و ۲۵۸ نمایشگاه داخلی در فهرست حمایتی صندوق نوآوری و شکوفایی قرار دارند. تمام تلاش ما این است که به شرکت ها کمک کنیم تا حضور شایسته تری در نمایشگاه ها داشته باشند.وی افزود: دانش بنیان ها می توانند با شرکت در این نمایشگاه ها تسهیلات هم بگیرند و از حمایت های صندوق بهره مند شوند. در کل، در ۲ حالت برای حضور شرکت های دانش بنیان در نمایشگاه ها تسهیلات داده می شود؛ یک حالت مربوط به غرفه سازی شخصی شرکت ها و حالت بعدی مربوط به پاویون ها است که ۱۰ الی ۱۲ شرکت در یک پاویون حضور می یابند و می توانند تسهیلات دریافت کنند. در سال گذشته، ۷ میلیارد تومان به شرکت هایی که به صورت مستقل در نمایشگاه های داخلی شرکت کردند، اعطا شد و شرکت هایی هم که در پاویون ها جانمایی شده بودند، ۳ . ۵ میلیارد تومان تسهیلات گرفتند. در نمایشگاه های خارجی هم، ۸ میلیارد تومان به حضور مستقل شرکت ها و ۱۳ میلیارد تومان هم برای حضور آنها در قالب پاویون اعطا شد.این را هم در نظر بگیرید، نمایشگاهی که در مکان نمایشگاه های بین المللی برگزار می شود، با آن نمایشگاهی که در هتل یا ایران مال برگزار می شود، به طورقطع برای صندوق تفاوت دارد. زیرساخت نمایشگاهی ممکن است در جای دیگر فراهم نباشد. در نهایت، بعد از برگزاری یک تا ۲ دوره از نمایشگاه برای مان محرز می شود که آیا دستاوردهای مهمی در اکوسیستم دانش بنیانی دارد و آن موقع است که در لیست نمایشگاه های تحت حمایت صندوق قرار داده می شود. از آنجایی که کیفیت نخستین دوره در هر نمایشگاهی برای صندوق های حمایتی نامشخص است، ترجیح می دهیم پس از مشاهده دستاوردها به حمایت بپردازیم. به طورقطع، در دوره های بعدی با تایید کیفیت نمایشگاه ها و اثربخش بودن آنها، تحت حمایت قرار می گیرند. حتی بسیاری از نمایشگاه ها را هم، خود دانش بنیان ها درخواست می دهند. نزدیک به ۳۱۰ برنامه در سامانه تعریف شده است که کمابیش ۲۰۰ برنامه به پیشنهاد خود دانش بنیان ها بوده، اما حتی باوجود پذیرش صندوق، حتی یک درخواست حمایت هم ارسال نشده است.
حمایت از حاضران در نمایشگاه
پرداختی های حمایتی در ۲ حالت مجزا ارائه می شود. این پرداختی ها شامل هزینه های اجرا، ساخت غرفه و حمل ونقل کالای نمایشگاهی می شود. در حالت اول تا سقف ۱۰۰ میلیون ریال بلاعوض می شود به شرکت دانش بنیان تخصیص یابد. در حالت دوم، صددرصد کل هزینه ها که مورد تایید کریدور قرار گرفته، به صورت تسهیلات قرض الحسنه پرداخت می شود. نکته مهم در این قسمت، بررسی و تشخیص نوع ارائه پرداختی های حمایتی به شرکت های متقاضی است. در نمایشگاه هایی که کریدور در قالب پاویون ملی هماهنگی و اجرای آن را برعهده دارد، جزئیات میزان حمایت از قبل اعلام می شود. بنا به آیین نامه، شرکت های دانش بنیان با صادرات بیش از ۱۰ میلیارد ریال در سال، با ارائه مستندات و مدارک رسمی مانند برگ سبز گمرکی و سایر مستندات مبنی بر صادرات، می توانند از ۳۰۰ میلیون ریال معادل ۳۰ میلیون تومان پرداختی تسهیلات بهره مند شوند. حمایت از شرکت هایی که خارج از پاویون و خواهان حضور در نمایشگاه هستند، امکان پذیر نیست، همچنین برای شرکت هایی که بیش از 2 بار در نمایشگاه های خارجی حضور دارند، میزان حمایت ها برای بار دوم ۳۰ درصد و برای دفعه بعد آن به میزان ۲۰ درصد از هزینه تا سقف ۱۰۰ میلیون ریال محاسبه خواهد شد. شرکت هایی که توانسته باشند با بهره مندی از این فرصت، موفق به گرفتن سفارش و عقد تفاهمنامه ها در نمایشگاه های خارجی شوند، برای حضور در نمایشگاه بعدی، مشمول ۲۰ درصد حمایت بیشتر باتوجه به سقف پرداخت معین شده در دستورالعمل خواهند شد.
سخن پایانی
گفتنی است، ظرفیت صنعت نمایشگاهی به عنوان پیشران اقتصاد و تجارت کشور برای شناسایی و معرفی دستاوردها و برترین های حوزه های تولید و صنعت به میدان شناخته می شود. به همین دلیل به گفته کارشناسان، تولیدکنندگان دانش بنیان با تلفیق دانش و تولید و استفاده موثر از فضاهای نمایشگاهی در ارتقای کمی و کیفی محصولات، رشد فنی، بهره برداری بهینه از منابع و افزایش بهره وری، می توانند گام بزرگی در مسیر رشد و توسعه تولید، صنعت و دستیابی به تولید دانش بنیان بر دارند.
