سه‌شنبه 25 اردیبهشت 1403 - 14 May 2024
کد خبر: 20295
تاریخ انتشار: 1401/08/11 09:43

انرژی ارزان در ایران مسئله‌ساز است

حمیدرضا بزرگ‌زاده عضو هیات علمی پژوهشگاه صنعت نفت

نرخ پایین انرژی باعث شده مردم نسبت به استفاده دوباره از پسماند و زباله بیتفاوت باشند و دولت هم قوانین محکمی برای این امر قرار ندهد. البته چند سالی است در کشور چنین موضوعاتی برای تولید انرژی موردبحث قرار گرفته و اقداماتی هم درباره تفکیک پسماند شده است. اما در کل، نگاه اصلی در کشور ما نسبت به استفاده از پسماند برای تولید انرژی کسب و سود و بهرهگیری اقتصادی است، در حالیکه در کشورهای اروپایی در درجه اول نگرش افزایش بهداشت و امحای زباله مدنظر قرار داده شده است.

در صورتی که هدف افزایش بهداشت عمومی از راه امحای زباله و پسماند باشد، میتوانیم به صرفه اقتصادی در بحث سلامت هم برسیم. اغلب کشورهای پیشرفته جهان پراکندگی در زباله پسماند دیده نمیشود و این یکی از اصلیترین مولفهها در تولید انرژی از پسماندها و بازگردانی آن به چرخه مصرف است. همانگونه که پیشتر هم اشاره شد، کسب سود و صرفه اقتصادی از پسماند نخستین نگرش بهرهوری از آن در کشور ما است و با نگاهی گذرا به چرخه تولید و مصرف پسماند در کشور میتوانیم به این گزاره صحه بیشتری بگذاریم. دولت و نهادهای دولتی باید از فناوران و دانشبنیانهایی که در این عرصه فعالیت میکنند، حمایت کافی داشته باشند، به عبارت دیگر دولت باید حامی دانشبنیانها برای تشکیل یک مجموعه منسجم در این عرصه باشد.

پلاسما بعد از جامد، مایع و گاز حالت چهارم ماده است که استفادههای زیادی میتوان از آن برای تولید انرژی کرد. حال وقتی گاز بهواسطه یونیزاسیون تبدیل به حالت چهارم ماده میشود، توانایی تولید انرژی بسیار بالایی دارد که از آن میتوان برای فعالیتهای بسیاری استفاده کرد. با توجه به اینکه طیف گوناگونی از پسماند از جمله جامدات، مایعات و حتی گاز وجود دارد، میتوان با استفاده از فناوری گاز پلاسما بیشترین انرژی مورد انتظار را از پسماند و زبالهها تولید کرد. در واقع میتوانیم انرژی زیادی با استفاده از فناوری پلاسما تولید کنیم و برخلاف زبالهسوزی که تنها زبالههای قابل سوختن را به انرژی تبدیل میکند با این فناوری میتوان تمام فلزات و جامدات و حتی شیشهها را بهوسیله پلاسما و گاز سنتز ذوب کرد.

زبالهها در این فرآیند به شکلی بیخطر و مذاب از راکتور خارج میشوند همچنین بنزین گازوئیل و... را میتوان بهوسیله گاز سنتز به انرژی تبدیل کرد. در کل بهترین فناوری تولید انرژی از پسماند، فناوری پلاسماست. البته هزینه بیشتری نسبت به فناوریهای دیگر دارد، اما چون انرژی زیادی با استفاده از آن میتوان تولید کرد، صرفه اقتصادی بالایی هم دارد. در نهایت از یک سو بهصرفهتر است و از سوی دیگر، کمک زیادی به ارتقای بهداشت شهری میکند.

سنتز، گاز خروجی از رآکتور پلاسماست که دمایی بین ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه سلسیوس دارد. بهوسیله این گاز ما میتوانیم بهطور مستقیم توربینهای آبی را به حرکت دربیاوریم و انرژی و برق تولید کنیم یا میتوانیم گاز سنتز تولید شده را بسوزانیم و در قالب غیرمستقیم از طریق بویلرها بخار آب تولید کنیم و از انرژی آن برای تولید برق و دیگر موارد بهره بگیریم. گاز سنتز پس از خروج و سرد شدن میتواند در مواد شیمیایی، سوخت گاز بنزین و گازوییل استفاده کرد.

به اعتقاد من باید در ذهنیت دولتمردان و تصمیمگیران، استفاده از فناوریهای پلاسما برای امحای زباله و مصرف دوباره آن در انرژی مهم جا بیفتد. هنوز در ایران مجموعه کامل برای امحاء زبالهها و رسیدن به بهداشت استاندارد شهری وجود ندارد.

این نوع پلاسما با توجه به نسبت بالای انرژی، برای محیط با چگالی بالا مناسب است. بهعنوان مثال، پسماندهای بیمارستانی که مخلوطی از مواد آلی، پلیمرها و فلزات و سایر مواد و... تشکیل شده را میتوان با استفاده از این تکنولوژی تبدیل به انرژی حرارتی یا برق کرد. پلاسمای سرد را میتوان یک گاز حاوی الکترونها، اتمها و مولکولهای برانگیخته، یونها، رادیکالها، فوتونها و ذرات خنثی که در آنها الکترونها انرژی بسیار بالاتری از ذرات خنثی گازی دارند، تعریف کرد.

پژوهشگاه صنعت نفت سالهاست (۱۳۸۱تا کنون) در استفاده از تکنولوژی پلاسما تجربه داشته و پروژههای زیادی هم در زمینه پلاسمای سرد و گرم اجرا کرده است.

در سال ۱۳۹۱ با همکاری ستاد انرژیهای تجدیدپذیر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پروژهای با عنوان امکانسنجی استفاده از تکنولوژی پلاسما برای امحای زبالههای خطرناک با قابلیت تولید انرژی تعریف کردیم. پس از انجام این پروژه، مرحله اجرای یک پایلوت در مقیاس یک تن در روز نیز با موفقیت انجام و تحویل ستاد انرژیهای تجدیدپذیر شد.

 تلاش بر این بود تا این طرح با حمایت دولت در قالب سرمایهگذاری با بخش خصوصی به یک پروژه ملی تبدیل شود تا بتوانیم آن را برای زبالههای بیمارستانی در ماژولهای کوچک چندتنی پیدا کنیم، اما متاسفانه هر بار که تلاش کردیم با بهانههای گوناگون این کار انجام نشد.

 


کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/3z9zxa