اقتصاد کشور مدت‌هاست دچار دوگانگی‌های متعدد در سیاست‌ها و برنامه‌ها مبتنی بر حمایت از تولیدات داخلی شده است. در یک ماتریس پیچیده و درهم‌تنیده روابط بین عوامل تولید، با وجود اسناد قانونی بالادستی، برنامه راهبردی برای ایجاد انگیزه و هدایت عوامل تولید در جهت حمایت از تولیدات داخلی برای بکارگیری از همه ظرفیت‌های موجود و افزایش ظرفیت‌های تولیدی عملا در مسیر اجرا گم شده است. وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مسئول اقتصادی نیز برنامه‌های مشخصی برای برون‌رفت از این معضلات مبتلابه تولیدات ملی که صاحبان تولید را سردرگم کرده و از سوی دیگر، مورد اتفاق‌نظر قوای سه‌گانه کشور بوده و از مسیر قانون‌گذاری عبور کرده باشد را دنبال نمی‌کنند. سند تحول دولت سیزدهم هم با وجود زحمات پژوهشگران و صاحب‌نظران نزدیک به دولت، صرفا به‌عنوان یک میثاق داخلی مورد اتفاق‌نظر قوه مجریه، کاربرد خواهد داشت.

از سوی دیگر، تجربه نشان داده پیچیده کردن برنامه‌ها، مسیر تحولی دولت‌ها را در اقتصاد کند کرده و به بیراهه می‌برد و عملا اهداف اصلی برنامه‌های راهبردی در کنار گستردگی برنامه‌های فرعی کم‌اهمیت، بی‌نتیجه رها شده و راستی‌آزمایی از انحرافات برنامه‌ای کمتر هنگام اجرا مورد‌توجه قرار می‌گیرد.

دولت باید در تدوین، تنظیم و در اجرای برنامه‌های راهبردی خود، فقط به متغیرهای کلان اقتصادی که تاثیر زیادی بر دیگر متغیرها تحت یک شرط جبری دارند، بدون پیچیده کردن برنامه‌ها و اجتناب از وام‌گیری ادبیات مرسوم و پرطمطراق تکراری همیشگی، توجه ویژه داشته باشد و در حل‌وفصل آنها اهتمام ورزد.

حال به مهم‌ترین این متغیرها که به علت عدم‌توجه کافی دولت‌های پیشین به یک ابرچالش تبدیل شده اشاره خواهد شد. در صورت موفقیت دولت در حل‌وفصل مشکلات اقتصادی کنونی کشور، می‌توان انتظار داشت، دولت سیزدهم در تحقق تاکیدات پیام نوروزی رهبر فرزانه انقلاب که در شعار سال ۱۴۰۱ اشاره شده، با توجه به اقتصاد دانش‌بنیان بودن شعار و اهتمام به عنصر کلیدی «تولید» و با محوریت «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» در تحقق قطعی آن بدون شعارزدگی، موفق خواهد شد:

- تورم بالای ۴۰ درصدی فعلی را با چه برنامه و ابزاری و در چه زمانی مهار کرده و آن را به تک‌نرخی خواهد رساند؟

- چه برنامه‌ای برای کنترل رشد نقدینگی خواهد داشت و این نقدینگی را با چه ابزاری به سوی تولید رهنمون خواهد کرد؟

- رشد منفی سرمایه‌گذاری در دهه اخیر را چگونه و با چه برنامه‌ای جبران خواهد کرد؟

- سیاست‌های اشتغالزایی اقتصاد چگونه رقم خواهد خورد؟

- سیاست پولی دولت برای جلوگیری از کاهش مداوم ارزش پول ملی چیست؟

- سیاست ارزی دولت برای ثبات نرخ ارز چگونه خواهد بود؟

- سیاست دولت برای حمایت از بخش تولیدات صنعتی و کشاورزی که به مثابه ستونی پشتوانه اقتصاد ملی است، با چه ابزاری انجام خواهد شد؟

- چگونه نظام مالیات‌ستانی و نظام بانکی را متحول خواهد کرد؟

- شبکه‌های فناوری‌اطلاعات و ارتباطات را چگونه توسعه خواهد داد؟

- سیاست دولت برای توسعه شبکه راه‌های ارتباطات ریلی، جاده‌ای، هوایی، دریایی، بنادر، صنایع زیربنایی مادر و پیشتاز چیست؟

- سیاست دولت برای افزایش رشد و پیشرفت اقتصادی و افزایش درآمد سرانه چگونه خواهد بود؟

بزرگ‌ترین چالش‌های دولت سیزدهم در تحقق برنامه‌های راهبردی خود، حل‌وفصل موضوعات مورد اشاره است. دولت باید در برنامه‌های راهبردی خود، برای انجام اصلاحات ساختاری اقتصاد، رویه مشخص و خدشه‌نا‌پذیری در نحوه حل معضلات اقتصادی و سیاست و خط‌مشی واحدی از نظر تدوین، عمل و اجرا داشته باشد.