بازار سوداگری ارز به سادگی با انتشار اخبار کذب و ساختگی و فاقد منبع دچار تلاطم و هیجان می‌شود. نگاهی کوتاه به دوران نوسانات ارزی نشان می‌دهد هجوم به بازار ارز و خرید دلار به صورت کامل تحت تأثیر القائات رسانه‌ای منفعت طلبان و سوداگران بوده است. تکنیک سوداگران و سفته بازان ارز نیز اختصاص عنوان «بازار آزاد» به عملیات سوداگرانه است در حالی که بازاری که فاقد اطلاعاتی از میزان عرضه، تقاضا، حجم معاملات و بازیگران آن است نمی‌تواند به لحاظ علم اقتصاد بازار تلقی شود، چرا که در یک بازار که عنوان آزاد به خود اختصاص می‌دهد می‌بایست عناصر و مکانیزم‌های علم اقتصاد همچون تقاضا به همراه میزان عرضه و مشخص بودن بازیگران آن به صورت شفاف و قابل دسترس عیان باشد.

در چند سال اخیر نهاد سیاست گذار پولی و ارزی کشور با راه اندازی دو بازار نیما و متشکل ارزی بر مبنای مکانیزم بازار در علم اقتصاد به تمامی فاکتورهای یک بازار رسمی و قابل اعتنا توجه کرده است. با مروری بر نحوه عملکرد این دو بازار می‌توان به وضوح دریافت که مراحل کشف قیمت، بازیگران اصلی، میزان عرضه و تقاضا با شفافیت کامل قابل بررسی و تحلیل است.

نکته مهم در یک بازار همانطور که اشاره شد نحوه عملکرد آن بر اساس فعالیت بازیگران بازار است نهاد سیاستگذار ارزی به منظور تحقق این امر و شکل گیری یک بازار بر مبنای عناصر اقتصادی و سیستمی کردن فرآیند برگشت ارز حاصل از صادرات، امکان عرضه ارز حاصل از صادرات از طریق بازار ایجاد شده با عنوان نیما فراهم کرده است و کارگزاران این بازار که شامل بانک‌ها و صرافی‌های مجاز هستند، می‌توانند بر ارزهای یاد شده، نرخ‌های پیشنهادی خود را اعلام و نسبت به خرید آن اقدام کنند.

معامله بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در بازار رسمی نیما

در همین باره، مصطفی قمری وفا مدیر روابط عمومی بانک مرکزی ایران در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: «روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در بازار رسمی نیما معامله می‌شود؛ حدوده ۷۰ درصد بیشتر از پارسال.»

وی ادامه داد: «عرضه ارز به صورت اسکناس در بازار متشکل ارزی هم تا کنون ۳.۷ برابر مدت مشابه پارسال است.»

وی در پایان اعلام کرد: «واقعیت بازار ارز این است: روان، در دسترس و با قیمت‌های مبتنی بر سازوکار عرضه و تقاضا.»

بر اساس گزارش‌های اعلامی به طور متوسط در سامانه نیما ۱۰۰ الی ۱۲۰ میلیون دلار در روز معامله انجام می‌شود. همچنین از ابتدای راه اندازی سامانه نیما یعنی از سال ۱۳۹۷ تاکنون معادل ۵۰ میلیارد دلار در این سامانه معامله صورت گرفته است. در نگاهی دیگر از ابتدای سال جاری تاکنون نیز معادل ۲۰ میلیارد دلار در سامانه نیما معامله انجام شده است، ضمن آنکه در اخرین اطلاع روز گذشته ۷۰ میلیون دلار در این بازار به صورت شفاف معامله دیده می‌شود.

با مروری بر میزان عملکرد دو بازار ارز نیما و متشکل ارزی به وضوح می‌توان دریافت در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته عرضه اسکناس در بازار متشکل ارزی ۳ برابر و عرضه حواله ارزی در سامانه نیما ۷۰ درصد افزایش یافته است.

در نگاهی دیگر با بررسی میزان عمق بازار رسمی و غیر رسمی و میزان رجوع بازیگران به این دو بازار به سادگی می‌توان دریافت که حجم عرضه در بازارهای نیما و متشکل ارزی به همراه حضور بازیگران اصلی آن که عمدتاً واردکنندگان و صادرکنندگان و صنایع بزرگ نفت و پتروشیمی هستند در مقابل بازار غیر رسمی که هیچ‌گونه اطلاعی از آن موجود نیست به وضوح می‌توان ادعا کرد که بازار رسمی ارز در واقع دو بازار نیما و متشکل ارزی تلقی می‌شود، ضمن آن‌که سیاستگذار پولی و ارزی کشور برای نیازهای خرد هموطنان با اختصاص ۲۵ مورد در سرفصل‌های مشخص راه کارهای مشخص و معین اندیشیده است در نتیجه تلقی ارز به عنوان یک کالای سرمایه گذاری در بازار غیررسمی که فاقد مکانیزم‌های علم اقتصاد است و حضور در ان نه تنها نمی‌تواند به عنوان راهی برای حفظ ارزش دارایی تلقی شود که چه بسا با تصمیم‌های بازار ساز ارز و تخلیه حباب قیمتی ضررهای سنگینی به بازیگران این بازار ایجاد شود.

منبع: تسنیم