فرهنگ‌سازی حرف اول را می‌زند
در کشور ما پدیده آپارتمان‌نشینی سابقه چندان زیادی ندارد و بیشتر در طول چند دهه گذشته به دلیل رشد جمعیت و توسعه شهرها ایجاد شده است. در ایران تا قبل از به‌وجود آمدن آپارتمان‌ها، خانه‌های قدیمی که در اصطلاح خانه‌های ویلایی نامیده می‌شوند، رواج داشتند اما این خانه‌ها به‌تدریج با گسترش ساخت‌وساز آپارتمان‌ها جای خود را به آنها دادند و افراد ساکن واحد آپارتمانی شدند.
با گذشت بیش از ۴ دهه از آغاز آپارتمان‌نشینی در ایران هنوز هم فرهنگ آن، آن‌طور که باید و شاید جا نیفتاده است. به همین دلیل مشکلات فرهنگ آپارتمان‌نشینی یکی دو تا نیست. می‌گویند فرهنگ مجموعه‌ای از فرهنگ به وسیله آموزش، از نسلی به نسل بعدی منتقل می‌شود. آپارتمان‌نشینی نیز درواقع زیرمجموعه‌ای از روابط اجتماعی است که ساکنان این مجموعه‌ها ناگزیر باید از قوانین اجتماعی پیروی کنند. بنابراین برای زندگی اجتماعی بهتر چاره‌ای جز فرهنگ‌سازی نداریم. صمتدر این گزارش به بیان ابعادی از فرهنگ آپارتمان‌نشینی می‌پردازد که در ادامه می‌خوانید:
از فرهنگ عمومی تا فرهنگ آپارتمان‌نشینی
به گزارش صمت روز فرهنگ عمومی در تقویم ایرانی ۱۴ آبان است. نام‌گذاری یک روز خاص برای این مناسبت، نشان از اهمیت آن و لزوم تعیین اهداف و سیاست‌گذاری‌های کلی و کلان دارد. فرهنگ عمومی عناصری از فرهنگ را شامل می‌شود که اثرات آن همه‌گیر باشد و بیشتر مردم یک جامعه در چگونگی آن نقش داشته باشند و در سبک‌های رفتار عمومی افراد جامعه یا عرف و عادات و رسوم و زبان آن جامعه ریشه دارد و اغلب ابعاد زندگی مردم را زیر نفوذ خود دارد و مردم نسبت به آنها حساسیت دارند.
فرهنگ، یک مفهوم گسترده است که شامل رفتارهای اجتماعی و هنجارهای موجود در جوامع بشری و همچنین دانش، اعتقادات، هنرها، قوانین، آداب و رسوم، قابلیت‌ها و عادات افراد در این گروه‌ها می‌شود. فرهنگ به وسیله آموزش، از نسلی به نسل بعدی منتقل می‌شود. همچنین فرهنگ راهکارهای شایع در یک جامعه برای رفع هرگونه نیاز واقعی یا غیر واقعی نیز به شمار می‌رود. فرهنگ، راه مشترک زندگی، اندیشه و کنش انسان در یک جامعه است. فرهنگ آپارتمان‌نشینی که بخشی از فرهنگ شهرنشینی است، درواقع زندگی مسالمت‌آمیز و احترام به حقوق خصوصی و عمومی ساکنان مجموعه است.
منظور از فرهنگ آپارتمان‌نشینی چیست؟
آپارتمان به خانه‌ای گفته می‌شود که در کنار خانه‌های دیگر و روی آنها قرار دارد. برخلاف خانه‌های ویلایی که در هر قطعه زمین تنها یک واحد مسکونی ساخته می‌شود، در مجتمع‌های آپارتمانی چند واحد مسکونی روی یک قطعه زمین احداث می‌شود. به همین دلیل ساکنان مجتمع‌های آپارتمانی روابط همسایه‌داری پررنگ‌تری نسبت به ساکنان خانه‌های ویلایی دارند و بالاجبار در روز چند بار همسایه‌های خود را می‌بینند و با آنها در ارتباط هستند و به تبع مشکلات آپارتمان‌نشینی مانند سر و صدای مهمان، اختلاف در مشاعات و... دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. مجتمع‌های آپارتمانی ممکن است به صورت تک‌واحدی یا چندواحدی ساخته شوند. در مجتمع‌های چندواحدی در هر طبقه دو واحد یا بیشتر وجود دارد در حالی که در مجتمع‌های تک‌واحدی در هر طبقه تنها یک واحد وجود دارد.
فرهنگ آپارتمان‌نشینی یعنی رعایت نکاتی که مخصوص خانه‌های آپارتمانی است و باعث بهتر شدن زندگی و روابط اجتماعی همسایگان می‌شود.
کشور ما در حالگذار از فرهنگ سنتی به فرهنگ مدرنیته است و زندگی‌های سنتی به‌تدریج جای خود را به زندگی مدرن می‌دهند. این موضوع سبک زندگی ما را تحت تاثیر قرار داده و در آن تغییراتی به وجود آورده است. برخی از ما بخش زیادی از عمر خود را در خانه‌های ویلایی با سبک زندگی سنتی گذرانده‌ایم؛ به همین دلیل ممکن است چندان با فرهنگ آپارتمان‌نشینی آشنایی نداشته باشیم.
برای مثال، مواردی مانند بلند صحبت کردن، زیاد کردن صدای تلویزیون، پخش موسیقی با صدای بلند، میخ کوبیدن به دیوار در هر ساعت از شبانه‌روز و… از جمله مواردی هستند که در خانه‌های ویلایی مشکل چندانی را به وجود نمی‌آورند اما در یک واحد آپارتمانی نمی‌توان در هر ساعت از شبانه‌روز کارهای مشابه این موارد را انجام داد زیرا فاصله یک واحد با واحدهای همسایه بسیار کم است. همچنین به دلیل نوع ساخت واحدهای آپارتمانی هرگونه سر و صدا به واحدهای دیگر نیز منتقل شده و برای آنها ایجاد مزاحمت خواهد کرد؛ بنابراین آگاهی نسبت به فرهنگ آپارتمان‌نشینی و رعایت سکوت در آپارتمان امری مهم به شمار می‌رود.
فرهنگ آپارتمان‌نشینی و «چاردیواری، اختیاری»
این جمله در بین ایرانیان بسیار متداول است و در زمان‌هایی که افراد احساس کنند دیگران قصد دخالت در زندگی آنها را دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. حقیقت آن است که در زندگی آپارتمانی جمله‌ی «چاردیواری، اختیاری» در برخی از موضوعات معنا ندارد زیرا شما روی سقف واحد پایینی و زیر سقف واحد بالایی زندگی می‌کنید و به همین دلیل حداقل یک دیوار مشترک با آنها دارید.
همین دیوار مشترک باعث می‌شود در حق و حقوقی نیز با هم مشترک باشید. سر و صداهای مزاحم یکی از بزرگ‌ترین مشکلات آپارتمان‌نشینی است که می‌توان گفت همه افراد با آن درگیر هستند.
این مشکل برای واحدهایی که کف آنها سرامیک، کاشی، چوب و مصالحی از این قبیل است، با فرش کردن توسط قالی یا موکت تا حدی حل می‌شود. بهتر است کارهای پر سر و صدا را در ساعت‌های میانی روز انجام دهید تا در سایر اوقات آرامش دیگران محفوظ بماند و در همسایه‌داری شما خللی ایجاد نشود.
بنابراین فرهنگ آپارتمان‌نشینی یعنی رعایت نکاتی که مخصوص خانه‌های آپارتمانی است و باعث بهتر شدن زندگی و روابط اجتماعی همسایگان می‌شود. کشور ما در حالگذار از فرهنگ سنتی به فرهنگ مدرنیته است و زندگی‌های سنتی به‌تدریج جای خود را به زندگی مدرن می‌دهند.
انباری منبع درآمد نیست!
در برخی از مجتمع‌های مسکونی واحدها دارای انباری هستند. انباری محلی برای جمع کردن آن دسته از وسایل شخصی است که در کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. ممکن است برخی از افراد چنین وسایلی نداشته باشند و در نتیجه انباری آنها خالی بماند. گاهی برخی افراد ترجیح می‌دهند به جای خالی نگه داشتن انباری، آن را به افراد دیگری که ممکن است انباری نداشته باشند یا به فضای بیشتری نیاز داشته باشند، اجاره دهند.
این کار هم از نظر قانون ممنوع است و هم ممکن است باعث اعتراض سایر همسایه‌ها شود؛ به‌ویژه اگر انباری به شخصی غیر از ساکنان مجتمع اجاره داده شود، ممکن است بیشتر مورد اعتراض همسایگان قرار گیرد زیرا پای افراد خارجی را به داخل مجتمع باز‌می‌کند و این موضوع ممکن است در ساکنان احساس ناامنی ایجاد کند.
نگهداری وسایل خطرناک، ممنوع
گاهی در حیاط خانه‌های ویلایی وسایلی مانند کپسول گاز، یک بشکه بنزین و مواردی از این قبیل برای روز مبادا نگهداری می‌شود.
اگرچه این کار در هر صورتی خطرناک است اما در خانه‌های غیر آپارتمانی به دلیل فضای باز حیاط خطر کمتری نسبت به یک واحد آپارتمانی وجود دارد.
نگهداری چنین وسایلی در آپارتمان به دلیل بسته بودن فضا بسیار خطرناک است و از آنجا که واحدها از نظر اسکلت ساختمانی به همدیگر متصل هستند، تهدیدی برای کل مجتمع محسوب می‌شود. بنابراین به هیچ عنوان از مواد منفجره و آتش‌زا در قسمت داخلی آپارتمان استفاده نکنید.
هزینه مشاعات و پرداخت شارژ
دیر پرداخت کردن هزینه شارژ یکی دیگر از رایج‌ترین مشکلات آپارتمان‌نشینی است. هزینه شارژ هزینه‌ای است که به‌صورت ماهانه توسط ساکنان یک مجتمع پرداخت می‌شود. میزان این هزینه براساس یک توافق کلی مشخص شده و به مدیر مجتمع پرداخت می‌شود. هزینه شارژ صرف مصارف عمومی مجتمع مانند نظافت کلی ساختمان، هزینه تعمیرات عمومی مانند سرویس آسانسور، رنگ‌آمیزی فضاهای عمومی و مصارفی از این قبیل می‌شود.
هزینه شارژ در مجتمع‌های آپارتمانی مختلف متفاوت است و برحسب فضا و امکانات مجتمع ممکن است کم یا زیاد باشد. در صورتی که مقداری از هزینه‌های پرداختی ماهانه در پایان هر ماه اضافه بماند، مدیر ساختمان آن را نزد خود نگه می‌دارد تا در مخارج عمومی در آینده مورد استفاده قرار دهد.
یکی از مشکلات آپارتمان‌نشینی این است که گاهی ممکن است برخی از ساکنان وسایل شخصی خود را در فضاهای عمومی مجتمع قرار دهند؛ این کار حتی به صورت موقت هم نادرست است و باعث اذیت سایر ساکنان خواهد شد. توجه به این موضوع به‌ویژه برای مجتمع‌های چندواحدی اهمیت بیشتری دارد زیرا فاصله واحدها با یکدیگر کم بوده و قرار دادن هرگونه وسیله شخصی در فضای مشترک موجب سد معبر خواهد شد.
فضاهایی مانند نماهای بیرونی پنجره‌ها، راهروها، پله‌ها، محوطه پارکینگ و درب اصلی مجتمع از جمله فضاهای عمومی هستند که افراد باید به آنها توجه داشته باشند.
در حفظ اموال عمومی کوشا باشید
اموال عمومی متعلق به همه است و اگر خراب شود تمام افراد مجتمع از آن محروم می‌شوند. بنابراین از آسانسور به‌عنوان وسیله اثاث‌کشی و حمل‌ونقل وسایل سنگین استفاده نکنید.
همچنین حفظ نظافت قسمت‌های عمومی یک مسئله مهم در فرهنگ آپارتمان‌نشینی است و از آنجا که جزو مسائل عمومی به شمار می‌رود، تک‌تک افراد باید به آن اهمیت دهند.
در یک مجتمع آپارتمانی ساکنان باید هر شب زباله‌های خود را رأس ساعت تعیین‌شده در سطل زباله عمومی قرار دهند و پایبندی به این ساعت ضروری است زیرا قرار دادن زباله‌ها زودتر یا دیرتر از ساعت مقرر، باعث توزیع آلودگی و انتشار بوی نامناسب در فضای مجتمع خواهد شد.
به قوانین احترام بگذارید
معمولا قوانین آپارتمان‌ها توسط مدیر مجتمع و با همفکری سایر ساکنان تصویب می‌شود؛ به همین دلیل نمی‌توان به‌صراحت گفت یک کار به‌ویژه در تمام آپارتمان‌ها ممنوع است. برای مثال، این‌گونه نیست که نگهداری حیوانات خانگی مثل سگ و گربه در تمام مجتمع‌های آپارتمانی ممنوع باشد زیرا ممکن است ساکنان یک مجتمع همگی حیوانات خانگی داشته و بر سر این موضوع توافق داشته باشند. بنابراین قبل از هر چیز از قوانین مجتمعی که در آن زندگی می‌کنید، مطلع شوید.
اگر در مجتمع شما هنوز یک قانون کلی به‌عنوان منشور آپارتمان‌نشینی به تصویب نرسیده، از مدیر مجتمع بخواهید تا با جمع کردن ساکنان و برگزاری یک جلسه عمومی این کار را انجام دهد. تدوین منشور آپارتمان‌نشینی برای یک مجتمع مسکونی که در آن جزییات موارد آمده باشد، امری ضروری است و در کاهش مشکلات آپارتمان‌نشینی تاثیر بسزایی دارد. این کار همچنین باعث می‌شود افراد از مسئولیت‌ها و حقوق خود اطلاع داشته باشند.
سخن پایانی
پدیده آپارتمان‌نشینی در کشور ما ابتدا در شهرهای بزرگ به‌وجود آمد و سپس به سایر شهرها نیز انتقال یافت به‌گونه‌ای که هم‌اکنون در ایران نمی‌توان شهری را پیدا کرد که در آن مجتمع‌های آپارتمانی ساخته نشده باشد. توجه به مسئله همسایه‌داری و رعایت حقوق دیگران از جمله مهم‌ترین مواردی هستند که رعایت نکردن آنها باعث به وجود آمدن برخی از مشکلات آپارتمان‌نشینی می‌شود، به همین دلیل آگاهی از فرهنگ آپارتمان‌نشینی یک امر ضروری برای ساکنان این دسته از منازل مسکونی است.
