چند گام هوشمندانه
علی سلگی-کارشناس و فعال معدن
عربستان یکی از کشورهای بزرگ منطقه است که از نظر تجاری درآمد سرانه بالایی را در میان کشورهای منطقه به خود اختصاص داده است و در رأس کشورهای عربی قرار دارد.بنابراین، هرگونه بهبود یا به عکس تنش در روابط با عربستان به این معنا است که روابط کشورمان با بقیه کشورهای حاشیه خلیج فارس یا حداقل بیشتر کشورهای عربی منطقه با همان فرازوفرودها روبه رو خواهد شد.به طبع، حجم مبادلات کشور ما با کشورهای اسلامی، به ویژه در حوزه خلیج فارس، که لیدر و رهبر آنها عربستان است، بسیار بالا است و از این رو در جهت دهی به بازارهای جهانی، هم در خاورمیانه و هم در جهان، بسیار اهمیت و تاثیرگذاری فراوانی دارد.بنابراین، بهبود روابط با عربستان به منزله بهبود روابط با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و کشورهای اسلامی منطقه است و می تواند برای ایران گشایش بزرگی در زمینه اقتصادی را به همراه داشته باشد.پس اگر گفت وگوهای ۲ کشور در سطح تعارفات دیپلماتیک باقی نماند، به حوزه های اقتصادی و تجاری گسترش پیدا کند و وارد فاز عملیاتی شود، به طبع تاثیر فوق العاده ای در ارتباطات میان ایران و دنیای اطراف ایجاد می کند و امید می رود ثمرات بسیار مثبت و سازنده ای به بار آورد.
اما برای اینکه بتوان در بازار مواد معدنی عربستان جایگاه درخوری پیدا کرد، باید ابتدا دانست که چه موانعی وجود دارد و برای رفع آنها چه پیش نیازها و حمایت هایی لازم است تا محقق شود. علاوه بر این، باید بدانیم که عربستان چه برنامه هایی برای توسعه خود تعریف کرده است و ما از کجا و در کدام یک از این برنامه های توسعه می توانیم حضور موثر و قدرتمندی پیدا کنیم تا راه برای ورود به حوزه معدن و صنایع معدنی عربستان باز شود.در پاسخ به سوال اخیر باید گفت عربستان برنامه ای ۲۰ ساله دارد که از سال ۲۰۱۰ شروع شده است و چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان نام دارد. برای تامین مالی این برنامه صندوق تاسیس شده که حدود ۲ . ۵ تریلیون دلار اعتبار مالی دارد و بودجه اولیه این صندوق از پروژه فروش اموال دولتی، مشابه پروژه مولدسازی در ایران، تامین شده است. به عبارت دیگر، ۵ درصد سهام شرکت آرامکو برای تامین اعتبار اولیه این صندوق واگذار شد. این مبلغ برای راه اندازی برنامه توسعه ۲۰ ساله مورداستفاده قرار گرفت. این پروژه پس از طی ۱۳ سال در واقع نیمه راه را پشت سر گذاشته است و تنها ۷ سال دیگر باقی مانده تا به نتیجه نهایی برسد.
در فاز پایانی این برنامه، عربستان خود را از وابستگی به درآمدهای حاصل از فروش نفت آزاد می کند و درآمدهای غیرنفتی را جایگزین می کند.یکی از مهم ترین منابعی که برای تحقق این برنامه موردتوجه عربستان قرار گرفته، توسعه معدن و صنایع معدنی است. ناگفته پیدا است که این فرصتی استثنایی برای کشور ما به شمار می رود تا با استفاده از توان و تخصص خود، راه ورود به این حوزه را در عربستان هموار کند.البته در جنبه های دیگری مثل گردشگری، خدمات، محیط زیست و... هم عربستان سرمایه گذاری های کلانی انجام داده است؛ همین طور در زمینه تولید انرژی های پاک. جالب است که بدانیم فقط در یکی از پروژه های تولید انرژی این کشور، که از سال ۲۰۱۸ عملیات اجرایی آن آغاز شده، چیزی حدود ۲۰۰ هزار مگاوات برق تولید خواهد شد که چیزی در حدود ۳ برابر برق تولیدی حال حاضر کشور ما است.
بنابراین عربستان را باید به عنوان کشوری که به زودی در منطقه به یکی از رهبران اصلی صادرات غیرنفتی بدل خواهد شد، جدی بگیریم و برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی با این کشور برنامه ریزی جدی تری داشته باشیم.عربستان برای تغییرات و تحولات اساسی در کشور خود، چیزی حدود ۸۰ برنامه چشم انداز طراحی کرده است و کشور ما، اگر هوشمندانه گام بردارد، می تواند در زمینه این برنامه های توسعه ای با عربستان وارد مراوده شود و در جنبه های گوناگون، زمینه تحقق برنامه های آن کشور و رشد و توسعه صنعت و معدن خود را فراهم آورد.
