این شرایط وقتی پیچیده‌تر می‌شود که «چارترکنندگان» که از قبل بسیاری از صندلی‌های پروازی را از ایرلاین‌ها خریداری کرده‌اند با سوءاستفاده از بازار فروش شب عید، مسافران نوروزی را مجبور می‌کنند برای رسیدن به مقصد روی بلیت هواپیما یک شب اقامت اجباری نیز بردارند و از ارائه تکی بلیت سفر خودداری می‌کنند. مسافران نوروزی در مسیرهای مشهد، کیش، بندرعباس، اهواز، شیراز و بسیاری از شهرهای دیگر در تماس تلفنی با ایرنا از اینکه نمی‌توانند برای حضور پیش خانواده در شب سال تحویل بلیت هواپیما خریداری کنند، گلایه دارند و می‌گویند: بلیت هواپیما پیدا نمی‌شود و فقط با قبول یک شب اقامت اجباری می‌توانیم در محدوده قیمتی ۳ تا ۶ میلیون تومان بلیت را فقط برای یک مسیر پروازی پیدا کنیم.

 گشتی در سایت‌های فروش بلیت پروازها حاکی از خبرهایی است که نشان از سو استفاده برخی از ایرلاین‌ها و آژانس‌های هوایی دارد. به عنوان نمونه روز یکشنبه ۱۴ اسفند پرواز تهران- مشهد هواپیمایی ساها به علاوه یک شب اقامت اجباری روی بلیت برای روز (شنبه ۲۷ اسفند) به رقم ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. در مسیر تهران- کیش نیز بلیت هواپیمای شرکت هواپیمایی کیش برای یک نفر با یک شب اقامت اجباری به مبلغ بیش از ۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد، اما چارترکنندگان چه کسانی هستند که برنامه سفر مردم را با قیمت‌های کلان تحت تاثیر قرار می‌دهند.

چارترکنندگان چه گروهی هستند؟

چارترکنندگان چه کسانی هستند؟ آیا چارترکنندگان آژانس‌های مسافری هستند؟ بررسی‌های خبرنگار ایرنا از مجموع قراردادهای بین شرکت‌های هواپیمایی و چارترکنندگان نشان می‌دهد که خریداران بزرگ مسیرهای پروازی پرتقاضا، نه صرفاً آژانس‌های مسافری که صاحبان هتل‌های بزرگ در شهرهای توریستی هستند که اقدام به چارترِ مسیرهای پرتقاضا می‌کنند. در مقابل آژانس‌ها برای چارترکنندگان بلیت‌ها را به فروش می‌رسانند. خبرگزاری ایرنا در گزارشی آورده؛ تخلفات چارترکنندگان به نام ایرلاین‌ها تمام و در دعوای ایرلاین و چارترکننده حقوق مسافر تضعیف می‌شود و حتی مردم مجبور به خرید بلیت با چند برابر نرخ مصوب سازمان هواپیمایی از دست چارترکننده هستند؛ اما چرا این وضعیت تداوم دارد؟

شرکت‌های هواپیمایی بلیت‌ها را با نرخ مصوب به چارترکننده در همان ابتدای سال به فروش می‌رسانند، اما این واسطه و سرمایه‌دار بزرگ که از قضا زورش به قیمت‌گذاری در بازار هم می‌رسد، با توجه به ایام پیکِ سفر نرخ‌ها را خارج از سقف قیمتی و حتی بالاتر هم به فروش می‌رساند، نمونه آن را در فروش بلیت عتبات در آستانه روز عرفه در تیرماه امسال شاهد بودیم. در حالی که نرخ مصوب بلیت تهران- نجف ۶ میلیون تومان بود؛ اما تا ۱۵ میلیون تومان به فروش رفت. یک فعال در صنعت هوایی پیش‌تر به ایرنا گفته بود سیکل بسته مشکل «تامین نقدینگی» در شرکت‌های هواپیمایی باعث شده تا بازار به‌دست چارترکننده‌ها بیفتند و «عمده‌خری» بلیت هواپیما توسط آژانس‌های بزرگ و توزیع آن در بین سایر آژانس‌های هواپیمایی انجام شود.

وی درباره اینکه چرا شرکت‌های هواپیمایی با وجود علم بر تخلفات ایرلاین‌ها، بلیت‌های خود را پیش به چارترکنندگان یا خریداران عمده بلیت هواپیما می‌فروشند، گفته بود: از آنجایی که ایرلاین‌ها همه زیان‌ده بوده و سرمایه در گردش ندارند، مجبور به فروش بلیت‌های خود قبل از انجام پروازها هستند. به گفته این فعال صنعت هوایی، ایرلاین‌ها به صورت یکجا پرواز خود را به چارترکننده می‌فروشیم و بسته به نوع و فصل فروش مبلغی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد تومان را یکجا دریافت می‌کنند تا بتوانند از پس هزینه‌های اورهال هواپیما برآمده یا مخارج شرکت را پرداخت کنند.

چارترکنندگان نرخ بلیت پروازها را افزایش دادند

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه هیچ ایرلاینی نرخ بلیت پروازها را افزایش نداده است، گفت: نرخ بلیت هواپیما توسط شبکه توزیع و فروش که چارتر کنندگان، دلالان و واسطه‌ها هستند افزایش پیدا کرده است.

مقصود اسعدی سامانی در گفت‌وگو با ایرنا درباره اینکه چرا نرخ بلیت هواپیما بدون مصوبه سازمان هواپیمایی افزایش یافته است، افزود: هیچ ایرلاینی نرخ بلیت پروازها را افزایش نداده است. افزایش نرخ بلیت هواپیما از سوی دلال‌ها، شبکه توزیع و واسطه‌های فروش است و نرخ‌های چارتری افزایش یافته است. به گفته سامانی، عدم تصمیم‌گیری دولت درباره آزادسازی نرخ بلیت هواپیما باعث شده دست چارتر‌کننده باز باشد و با هر رقمی که بازار کشش دارد به صورت فصلی نرخ‌گذاری انجام دهند. وی هشدار داد که ادامه این وضعیت به ضرر مسافر و ایرلاین است. دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه ابزاری برای کنترل قیمت‌ها نداریم، گفت: شبکه توزیع و فروش بلیت هواپیما دست دلال و چارتر‌کنندگان است و ما از نظر قانونی نظارتی روی فروش چارتری نداریم.

مقصود اسعدی سامانی ادامه داد: امسال به صورت رسمی و قانونی افزایش نرخ بلیت هواپیما نداشتیم و نرخ بلیت در سقف نرخ قبلی توسط ایرلاین‌ها فروخته می‌شود. دولت سیزدهم نیز برای افزایش نرخ تاکنون تصمیمی نگرفته است.

برنامه‌ریزی برای جابه‌جایی روزانه ۲۵ هزار مسافر در ایام نوروز

مشکلات تهیه بلیت برای ایام نوروز درحالی مطرح می‌شود که معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی از افزایش ظرفیت عملیاتی شرکت‌های هواپیمایی در آستانه سفرهای نوروزی خبر داد و گفت: روزانه ۲۵ هزار صندلی پرواز در نظر گرفته شده است و مسافران می‌توانند مطابق برنامه پروازی بلیت‌های نوروزی را خریداری کنند. حسن خوشخو در گفت‌و گو با ایرنا درباره تمهیدات سازمان هواپیمایی برای سفرهای نوروزی امسال، گفت: استفاده حداکثری از منابع موجود اعم از ظرفیت فرودگاهی و ناوگان برای ارائه بهترین سطح سرویس در نوروز ۱۴۰۱ در دستورکار قرار دارد.

وی ادامه داد: هم اکنون شرکت‌های هواپیمایی چک‌های تعمیراتی و ایمنی پروازها را به انجام رسانده و آماده مشارکت با حداکثر ظرفیت در طرح نوروزی ۱۴۰۲ هستند. وی افزود: با توجه به افزایش تقاضای سفر که بعد از کرونا با آن روبه‌رو هستیم و هم چنین مناسب بودن هزینه سفرهوایی پیش‌بینی افزایش تعداد سفر هوایی را از نیمه اسفند ماه تا پایان طرح نوروزی داریم.

معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی درباره تعداد صندلی‌های پروازی که برای تعطیلات ارائه خواهد شد، نیز گفت: هم اکنون ۲۵ هزار صندلی به صورت روزانه ارائه می‌شود که با توجه به پایان چک‌های دوره‌ای برخی هواپیماها این امکان وجود دارد که تعداد صندلی پروازها در آستانه نوروز افزایش یابد.خوشخو گفت: ظرفیت عملیاتی شرکت‌ها افزایش خواهد یافت، مسافران نیز از هم اکنون مطابق برنامه پروازی بلیت‌های نوروزی را خریداری کنند.

وی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی برای جلوگیری از تاخیر و بدقولی ایرلاین‌ها اندیشیده شده است، گفت: هر گونه نارسایی در بخش هوایی مطالق شکایت مسافران پاسخ داده می‌شود. توجه به حقوق مسافر وظیفه اجتماعی سازمان است و با توجه به اصلاح دستورالعمل حقوق مسافر، حتما رسیدگی خواهد شد.

سخن پایانی

به نظر می‌رسد ۹۵ درصد مسیرهای پروازی در دست چارتر‌کنندگان است و شرکت‌های هواپیمایی از ترس اینکه مبادا دخل و خرجشان با هم جور نیاید به صورت سه‌ماهه یا سالانه مسیرهای پروازی را به چارتر‌کنندگان می‌فروشند. بااین روند در نهایت این مسافر است که در زمان گرانی بلیت، تاخیر و ابطال پرواز نمی‌داند حق خود را از کجا و چه کسی بگیرد.