ترغیب سرمایهگذاران به فعالیتهای معدنی
حبیبالله ترشیزیان-رئیس نظام مهندسی معدن خراسان رضوی
مواردی که سبب استمرار رشد و پیشرفت بخش معدن میشوند، از اهمیت زیادی برخوردار هستند. توجه به مسائل متعددی که بر افزایش بهرهوری معادن و رشد اقتصادی بخش معدن موثر هستند، زمینه را برای رفع مشکلات و موانع فراهم خواهد کرد. مهمترین این عوامل را میتوان توسعه مباحث مرتبط با زمینشناسی و اکتشافات معدنی دانست. در توضیح این موضوع باید گفت فعالیتهای اکتشافی همواره رکن مهم توسعه بخش معدن بهشمار میروند. متاسفانه در ایران ضعفها و خلأهای مهمی در این زمینه وجود دارد که رفع آنها الزامی است. نخستین ایراد، نقص آمار و اطلاعات فعالیتهای اکتشافی است. در تمامی کشورهای جهان بهویژه کشورهای معدنخیز، اقدامات و فعالیتهای اکتشافی و زمینشناسی به صورت گزارشی جامع و شفاف تهیهشده و در دسترس عموم قرار میگیرند. ایران نیز بهعنوان یک کشور مهم معدنی در جهان باید آمار و اطلاعات تمامی فعالیتهای معدنی خود بهویژه اکتشافات را تکمیل کرده و پس از آن در اختیار عموم و همچنین فعالان اقتصادی قرار دهد. وظیفه این امر نیز برعهده سازمانها و نهادهای متولی این امر مانند سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی و وزارت صنعت، معدن و تجارت است. این دو نهاد دولتی باید ضمن تکمیل فعالیتهای اکتشافی، اطلاعات کمی و نقشههای تخصصی زمینشناسی را منتشر کنند. مهمترین کاربرد وجود آمار و اطلاعات کامل و کافی، افزایش امنیت سرمایهگذاری است. با وجود اطلاعات کمی و نقشههای تخصصی زمینشناسی سرمایهگذاران میتوانند پس از انجام بررسیهای دقیق، در نهایت تصمیم به سرمایهگذاری و فعالیت بر محدودههای موردنظر گیرند. بنابراین انتشار آمار مناسب و جامع در مسائل زمینشناسی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و نبود این اطلاعات، کاهش تمایل سرمایهگذاران برای ورود بر فعالیتهای معدنی را به همراه خواهد داشت. به عبارت دیگر، اگر خواهان رشد و توسعه بخش معدن هستیم، باید بسترهای مهمی که منجر به ورود سرمایههای مناسب به معادن میشوند را فراهم کنیم که یکی از این بسترها، تکمیل و انتشار آمار و اطلاعات اکتشافی است. طی ۵۰ سال گذشته اقدامات متعددی از سوی نهادها و سازمانهای متعددی در زمینه فعالیتهای اکتشافی انجام شد. بهعنوان مثال، سازمان انرژی اتمی، وزارت نفت و سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی از جمله این نهادها بودند که به جمعآوری اطلاعات زمینشناسی در سالهای اخیر پرداختند. اما با وجود تلاشهای این نهادها، فعالیتهای زمینشناسی و اکتشافی بهصورت پراکنده در سطح کشور انجام شد و در حالحاضر بسیاری از نقاط مهم معدنی، هنوز شناسایی نشدهاند. همچنین اطلاعاتی جامع و کامل از دادههای مربوط به زمینشناسی در دست نیست و بنا بر برخی ملاحظات اطلاعات جمعآوریشده انتشار عمومی نیافتند. از این رو، بخش معدن در سالهای اخیر، زمینه کافی برای جلب سرمایهگذاران و ترغیب ورود فعالان اقتصاد به فعالیتهای معدنی را نداشتند. از سوی دیگر، باید به موازیکاریها در روند مطالعات زمینشناسی و اکتشافات توسط برخی نهادهای دولتی اشاره کرد. انجام فعالیتهای پراکنده و بدون برنامه سازمانها در بحث اکشتافات و زمینشناسی را میتوان یکی از دلایل اصلی نبود اطلاعات جامع و یکپارچه برشمرد.
بهطور کلی، عمده مشکل اصلی ما در ساماندهی نشدن درج اطلاعات فنی برای همگان است؛ به عبارتی، جزیرهای عمل کردن سازمانهای گوناگون در بحث تحقیقات و بررسیهای زمینشناسی باعثشده اطلاعات جامعی از این موضوع در دست نباشد. همکاری این سازمانها در انجام تحقیقات، ضمن دستیابی کشور به یک بانک اطلاعاتی جامع و کامل، به نفع فعالان بخش خصوصی و توسعه کشور خواهد بود.