ایران، دومین کشور جهان از حیث میزان ذخایر گازی است، اما سوال این است که در حالی که بسیاری از کشورهای جهان، ذخیره‌سازی گاز را برای تداوم فعالیت صنایع خود و مصارف خانگی، به‌عنوان یک صنعت پیشرفته پذیرفته‌اند و همین ذخیره گاز آنها موجب می‌شود زمستان را به‌راحتی پشت سر بگذارند، چرا با بی‌توجهی و نداشتن برنامه‌ریزی لازم، هر سال فصل سرما که نزدیک می‌شود ناله مسئولان گاز کشور ما بلند می‌شود که ناترازی تولید و مصرف گاز، می‌تواند امسال هم موجب قطعی گاز صنایع شود.

پیشینه گاز در ایران

نوشته‌های تاریخ‌نویسان کهن نشان می‌دهد ایرانیان در استفاده از گاز و دیگر مشتقات نفتی، از دیگر اقوام جهان جلوتر بوده‌اند. به‌عنوان مثال، بقایای آتشکده‌ها و معابدی نظیر «آتش جاودانگی» در نزدیکی کرکوک، در مجاورت یک مخزن گاز طبیعی قرار داشت. ایرانیان باستان، براساس توصیه‌های دین زرتشت، همیشه آتش را گرامی ‌می‌داشتند و برای پایدار بودن آن می‌کوشیدند. نخستین اسناد تاریخی از استفاده برنامه‌ای از گاز، به سفر ناصرالدین شاه به لندن، در سال ۱۸۷۳ میلادی بازمی‌گردد که وی، شیفته چراغ‌های گازی روشنی‌بخش معابر شد و به همین دلیل پس از بازگشت به ایران، دستور احداث و استفاده از کارخانه چراغ گاز را صادر کرد.

چندین دهه گذشت و به دلیل اینکه نمی‌دانستند با گازی که از چاه‌های نفت خارج می‌شد، چه کنند، گازها را سر چاه‌ها یا در پالایشگاه می‌سوزاندند. مردم هم برای پخت‌وپز و گرم کردن خانه‌ها، پس از هیزم به چراغ‌ها و بخاری‌های نفتی روی آوردند تا در دهه ۴۰ استفاده از کپسول‌های گاز رایج و برخی وسایل زندگی ایرانی‌ها گازسوز شد.در دهه ۵۰ پس از شیراز و اصفهان، گازرسانی محدود در بخش‌هایی از تهران انجام شد، اما پس از پایان جنگ و شروع بازسازی کشور قرار شد گاز طبیعی، به‌عنوان سوختی ارزان و پاکیزه، برای مصرف در خانه‌ها استفاده و چراغ‌های خوراک‌پزی و بخاری‌های نفتی و کپسول‌های سنگین گاز، از صفحه زندگی مردم محو شود تا به امروز برسیم که لوله‌های گاز به ۹۸ درصد شهرها و ۸۸ درصد روستاها رسیده است.

دومین کشور دارای گاز

ایران با داشتن ۳۳ تریلیون مترمکعب گاز، پس از روسیه دارنده بزرگ‌ترین منابع گاز در جهان، به حساب می‌آید. وجود چنین منابعی، این امکان را به ایران می‌دهد که حتی ۵ برابر میزان کنونی گاز تولید کند، اما ‌باید حتما در جست‌وجو راهکارهای مناسب افزایش تولید و ذخیره و کاربردهای بهینه مصرف گاز باشد.میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ‌ترین منبع گازی ایران است که با قطر مشترک است و در حالی که قطر تاکنون با سرمایه شرکت‌های خارجی، درآمد قابل‌توجهی از طریق استخراج و فروش میعانات گازی به‌دست آورده، متاسفانه ایران دیرتر از قطری‌ها فعالیت جدی برای بهره‌برداری از ذخایر گاز میدان پارس جنوبی را آغاز کرد، اما به‌دلیل بروکراسی و مشکلات سیاسی، تاکنون موفقیت چندانی برای بهره‌برداری و جذب سرمایه و فعالیت شرکت‌های خارجی به‌دست نیاورده است.باتوجه به پهنه‌های بزرگ کشف‌نشده منابع گازی و اعلام اینکه همین ۳۳ تریلیون مترمکعب گاز موجود می‌تواند برای تامین نیاز کشور تا بیش از ۵۰ سال آینده نیز کافی باشد معلوم نیست چرا مسئولان باز هم انگشت اتهام خود را در فصل زمستان، به‌سوی مردم گرفته و آنها را متهم به «بدمصرفی» می‌کنند. حتی مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران چند روز پیش با تاکید بر وجود ناترازی بین تولید و مصرف گاز، تاکید کرد مشکل کمبود گاز مصرفی همچنان وجود خواهد داشت و براساس برآوردها، روزانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب کسری گاز وجود دارد.

این در حالی است که وجود عدم تطابق شدید در حرف‌ها و اظهارنظرهای مسئولان، به‌شدت بر ابهام‌های موجود وضعیت گازی کشور می‌افزای. جالب است در حالی که حرف از ناترازی و کاهش رشد تولید گاز زده می‌شود و حتی چاره کار را وارد کردن گاز از روسیه و کشورهای دیگر می‌دانند و وخامت اوضاع گاز کشور را مشابه فاجعه‌ای مانند خشکی دریاچه ارومیه تعبیر می‌کنند با کمال تعجب و تحیر، سفیر جدید کشورمان در پاکستان، ۲ ماه پیش ادعا می‌کند جمهوری اسلامی ‌می‌تواند برق و گاز و نفت «ارزان‌قیمت» به پاکستان بدهد! فقط می‌توان گفت‌ای کاش مدیران و مسئولان، پیش از بر زبان آوردن سخنی، کمی ‌بیندیشند و بخوانند.